[3.13.1] »Αυτές ήσαν, Λακεδαιμόνιοι και σύμμαχοι, οι αιτίες και οι λόγοι της αποστασίας μας. Είναι και αρκετά σαφείς για να πείσουν οποιονδήποτε ότι ενεργήσαμε σωστά, και αρκετά σπουδαίοι για να μας φοβίσουν και να μας αναγκάσουν ν᾽ αναζητήσομε έναν τρόπο ν᾽ ασφαλιστούμε, όπως, άλλωστε, το επιζητούσαμε από πολύν καιρό, όταν ήταν ακόμα ειρήνη, και σας είχαμε στείλει πρεσβεία για ν᾽ αποστατήσομε, αλλά μας σταμάτησε η άρνησή σας. Τώρα, όμως, που μας κάλεσαν οι Βοιωτοί, ανταποκριθήκαμε αμέσως, γιατί πιστέψαμε ότι με την αποστασία μας πετυχαίναμε δυο σκοπούς, δηλαδή και ν᾽ αποσπαστούμε από τη συμμαχία, για να μην βλάπτομε, μαζί με τους Αθηναίους, τους άλλους Έλληνες, αλλά αντίθετα να συμβάλομε στην απελευθέρωσή τους, και ν᾽ αποστατήσομε από τους Αθηναίους, ώστε να τους προλάβομε και να μην μας χτυπήσουν εκείνοι πρώτοι. [3.13.2] Αλλά επαναστατήσαμε γρηγορότερα από ό,τι υπολογίζαμε και χωρίς να έχομε προετοιμαστεί, και τούτο είναι ένας πρόσθετος λόγος για να μας δεχτείτε στην συμμαχία σας και να μας στείλετε γρήγορα βοήθεια και θα φανεί έτσι ότι ξέρετε πώς να βοηθήστε τους φίλους σας και πώς να βλάψετε, ταυτόχρονα, τους εχθρούς σας. [3.13.3] Τέτοια ευκαιρία δεν παρουσιάστηκε ποτέ έως τώρα. Οι Αθηναίοι έχουν εξαντληθεί από την επιδημία και τις πολεμικές δαπάνες. Ένα μέρος του στόλου τους μας πολιορκεί εμάς και το άλλο μέρος βρίσκεται στα παράλιά σας. [3.13.4] Δεν είναι, λοιπόν, πιθανόν να έχουν σε εφεδρεία αρκετά καράβια αν, όσο είναι καλοκαίρι, κάνετε δεύτερη εισβολή στην Αττική με στρατό και στόλο. Τότε ή δεν θα μπορέσουν να σας αντισταθούν ή θ᾽ αναγκαστούν ν᾽ ανακαλέσουν και τις δυο μοίρες του στόλου τους. [3.13.5] Κανείς σας ας μην νομίσει ότι θα εκθέσει δικά του συμφέροντα για χάρη ξένης χώρας. Η Λέσβος ίσως φαίνεται μακριά σε μερικούς, αλλά αν την βοηθήστε η ωφέλειά σας θα είναι άμεση. Ο πόλεμος δεν θα κριθεί στην Αττική, όπως νομίζουν μερικοί, αλλά στα μέρη εκείνα απ᾽ τα οποία η Αττική αντλεί τους πόρους της. [3.13.6] Τα εισοδήματά της τα έχει από τους συμμάχους της και θ᾽ αυξηθούν ακόμα πιο πολύ αν μας υποτάξουν, γιατί τότε, όχι μόνο κανείς άλλος σύμμαχός τους δεν θα τολμήσει ν᾽ αποστατήσει, αλλά και οι δικοί μας πόροι θα προστεθούν στους δικούς τους και θα πάθομε πολύ χειρότερα από όσα παθαίνουν εκείνοι που είναι υποτελείς τους. [3.13.7] Ενώ, αν μας βοηθήσετε αμέσως, θα προσθέσετε στην συμμαχία σας πολιτεία που έχει σπουδαίο ναυτικό, και αυτό κυρίως σας λείπει, και θα νικήσετε ευκολότερα τους Αθηναίους παίρνοντας με το μέρος σας και τους συμμάχους τους που ο καθένας τους θα έρθει μαζί σας με περισσότερη τόλμη. Τέλος θ᾽ αποτινάξετε την κατηγορία που σας βαραίνει ότι δεν βοηθάτε εκείνους που επαναστατούν εναντίον των Αθηναίων. Αν φερθείτε σαν απελευθερωτές, τότε θ᾽ αποκτήσετε ασφαλέστερα την υπεροχή στον πόλεμο.
[3.14.1] »Σεβαστείτε, λοιπόν, τόσο τις ελπίδες που στηρίζουν οι Έλληνες απάνω σας, όσο και τον Ολύμπιο Δία, μέσα στο ιερό του οποίου καθόμαστε τώρα, σχεδόν σας ικέτες. Βοηθήστε τους Μυτιληναίους, συμμαχώντας μαζί τους. Μην μας εγκαταλείψετε την στιγμή που προκινδυνεύομε τη ζωή μας σε αγώνα που θα ωφελήσει όλους, αν πετύχομε. Αν αποτύχομε, όμως, επειδή δεν θα έχετε πεισθεί να μας βοηθήσετε, τότε όλοι οι Έλληνες θα υποστούν τις συνέπειες της αποτυχίας μας. [3.14.2] Φανείτε άντρες όπως σας θέλουν οι Έλληνες και όπως σας το ζητούν οι φόβοι μας».
[3.15.1] Αυτά, περίπου, είπαν οι Μυτιληναίοι. Οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοι, αφού τους άκουσαν, δέχτηκαν τις προτάσεις τους κι έκαναν συμμαχία μαζί τους. Δόθηκαν διαταγές σ᾽ όλους τους συμμάχους που ήσαν παρόντες, να συγκεντρωθούν γρήγορα στον Ισθμό με τα δύο τρίτα ο καθένας του στρατού του για εισβολή στην Αττική. Πρώτοι έφτασαν στον Ισθμό οι Λακεδαιμόνιοι και άρχισαν να κατασκευάζουν μηχανές για να σύρουν τα καράβια επάνω από τον Ισθμό απ᾽ τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό κόλπο, για να επιτεθούν εναντίον της Αθήνας με στρατό και στόλο. [3.15.2] Οι Λακεδαιμόνιοι έδειχναν μεγάλη δραστηριότητα, αλλ᾽ οι άλλοι σύμμαχοι αργούσαν να συγκεντρωθούν, γιατί ήταν η εποχή της συγκομιδής και είχαν πολύ λίγη διάθεση για εκστρατεία.
[3.16.1] Οι Αθηναίοι κατάλαβαν ότι οι Λακεδαιμόνιοι ετοιμάζαν την εκστρατεία αυτή, επειδή νόμιζαν πως είχαν απέναντί τους εξαντλημένο αντίπαλο. Για να τους δείξουν ότι σφάλλουν και ότι μπορούν εύκολα να τους αποκρούσουν χωρίς ν᾽ ανακαλέσουν τις μοίρες τους ούτε από την Λέσβο, ούτε από την Πελοπόννησο, ετοίμασαν εκατό καράβια με πληρώματα Αθηναίους πολίτες (εκτός από ιππείς και πεντακοσιομέδιμνους) και μετοίκους. Πήγαν στον Ισθμό κι έκαναν ναυτική επίδειξη και διάφορες επιδρομές στις ακτές της Πελοποννήσου, σ᾽ όποιο σημείο ήθελαν. [3.16.2] Οι Λακεδαιμόνιοι, βλέποντας πόσο είχαν σφάλει στους υπολογισμούς τους, κατάλαβαν ότι οι Λέσβιοι τους είχαν πει ψέματα κι έκριναν πως η θέση τους ήταν δύσκολη, αφού και οι σύμμαχοί τους αργούσαν να ᾿ρθουν, και τους έφτανε η είδηση ότι τα τριάντα αθηναϊκά καράβια που παράπλεαν την Πελοπόννησο λεηλατούσαν την γη γύρω στην Σπάρτη. Αποφάσισαν να γυρίσουν στην πατρίδα τους. [3.16.3] Αργότερα, όμως, άρχισαν να ετοιμάζουν στόλο για να τον στείλουν στη Λέσβο. Έδωσαν διαταγές στους συμμάχους τους να ετοιμάσουν σαράντα καράβια και διόρισαν ναύαρχο τον Αλκίδα που θα ήταν γενικός αρχηγός της εκστρατείας. [3.16.4] Αλλά και οι Αθηναίοι αποσύραν εκατό καράβια τους όταν είδαν τους Λακεδαιμονίους να φεύγουν.
[3.17.1] Την εποχή εκείνη που τα εκατό αθηναϊκά καράβια ήσαν σε υπηρεσία, οι Αθηναίοι είχαν τον μεγαλύτερο στόλο εν ενεργεία που είχαν ποτέ. Μόνο στην αρχή του πολέμου είχαν τόσα πολλά και μάλιστα περισσότερα. [3.17.2] Εκατό καράβια φρουρούσαν την Αττική, την Εύβοια και την Σαλαμίνα. Άλλα εκατό παράπλεαν την Πελοπόννησο και άλλα ήσαν στην Ποτίδαια και σ᾽ άλλα μέρη, ώστε το καλοκαίρι εκείνο η δύναμη του στόλου ήταν διακόσια πενήντα πολεμικά. [3.17.3] Τα έξοδα αυτά του στόλου και η πολιορκία της Ποτίδαιας ήσαν μεγάλο οικονομικό βάρος. [3.17.4] Οι οπλίτες που ήσαν στην πολιορκία της Ποτίδαιας έπαιρναν δύο δραχμές την ημέρα — μια δραχμή για τον οπλίτη και μια για τον υπηρέτη του. Οι οπλίτες στην αρχή ήσαν τρεις χιλιάδες και ο αριθμός τους δεν ελαττώθηκε σ᾽ όλη την διάρκεια της πολιορκίας. Προστέθηκαν και άλλοι χίλιοι εξακόσιοι με τον Φορμίωνα, αλλά έφυγαν προτού τελειώσει η πολιορκία. Στο ναυτικό όλοι έπαιρναν τον ίδιο μισθό με τους οπλίτες. Αυτά, λοιπόν, ήσαν τα έξοδα που έγιναν απ᾽ την αρχή του πολέμου και αυτός ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός καραβιών που εξόπλισαν ποτέ οι Αθηναίοι.