Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ

Κατὰ Φιλίππου β΄ (6) (13-19)

[13] Ἀλλὰ νὴ Δί᾽, εἴποι τις ἂν ὡς πάντα ταῦτ᾽ εἰδώς, οὐ πλεονεξίας ἕνεκ᾽ οὐδ᾽ ὧν ἐγὼ κατηγορῶ τότε ταῦτ᾽ ἔπραξεν, ἀλλὰ τῷ δικαιότερα τοὺς Θηβαίους ἢ ὑμᾶς ἀξιοῦν. ἀλλὰ τοῦτον καὶ μόνον πάντων τῶν λόγων οὐκ ἔνεστιν αὐτῷ νῦν εἰπεῖν· ὁ γὰρ Μεσσήνην Λακεδαιμονίους ἀφιέναι κελεύων, πῶς ἂν Ὀρχομενὸν καὶ Κορώνειαν τότε Θηβαίοις παραδοὺς τῷ δίκαια νομίζειν ταῦτ᾽ εἶναι πεποιηκέναι σκήψαιτο;
[14] Ἀλλ᾽ ἐβιάσθη νὴ Δία (ταῦτα γάρ ἐσθ᾽ ὑπόλοιπον) καὶ παρὰ γνώμην, τῶν Θετταλῶν ἱππέων καὶ τῶν Θηβαίων ὁπλιτῶν ἐν μέσῳ ληφθείς, συνεχώρησε ταῦτα. καλῶς. οὐκοῦν φασὶ μὲν μέλλειν πρὸς τοὺς Θηβαίους αὐτὸν ὑπόπτως ἔχειν, καὶ λογοποιοῦσιν περιιόντες τινὲς ὡς Ἐλάτειαν τειχιεῖ. [15] ὁ δὲ ταῦτα μὲν μέλλει καὶ μελλήσει γ᾽, ὡς ἐγὼ κρίνω, τοῖς Μεσσηνίοις δὲ καὶ τοῖς Ἀργείοις ἐπὶ τοὺς Λακεδαιμονίους συλλαμβάνειν οὐ μέλλει, ἀλλὰ καὶ ξένους εἰσπέμπει καὶ χρήματ᾽ ἀποστέλλει καὶ δύναμιν μεγάλην ἔχων αὐτός ἐστι προσδόκιμος. τοὺς μὲν ὄντας ἐχθροὺς Θηβαίων Λακεδαιμονίους ἀναιρεῖ, οὓς δ᾽ ἀπώλεσεν αὐτὸς πρότερον Φωκέας νῦν σῴζει; καὶ τίς ἂν ταῦτα πιστεύσειεν; [16] ἐγὼ μὲν γὰρ οὐκ ἂν ἡγοῦμαι Φίλιππον, οὔτ᾽ εἰ τὰ πρῶτα βιασθεὶς ἄκων ἔπραξεν, οὔτ᾽ ἂν εἰ νῦν ἀπεγίγνωσκε Θηβαίους, τοῖς ἐκείνων ἐχθροῖς συνεχῶς ἐναντιοῦσθαι, ἀλλ᾽ ἀφ᾽ ὧν νῦν ποιεῖ, κἀκεῖν᾽ ἐκ προαιρέσεως δῆλός ἐστι ποιήσας, ἐκ πάντων δ᾽, ἄν τις ὀρθῶς θεωρῇ, πάνθ᾽ ἃ πραγματεύεται κατὰ τῆς πόλεως συντάττων. [17] καὶ τοῦτ᾽ ἐξ ἀνάγκης τρόπον τιν᾽ αὐτῷ νῦν γε δὴ συμβαίνει. λογίζεσθε γάρ. ἄρχειν βούλεται, τούτου δ᾽ ἀνταγωνιστὰς μόνους ὑπείληφεν ὑμᾶς. ἀδικεῖ πολὺν ἤδη χρόνον, καὶ τοῦτ᾽ αὐτὸς ἄριστα σύνοιδεν αὑτῷ· οἷς γὰρ οὖσιν ὑμετέροις ἔχει, τούτοις πάντα τἄλλ᾽ ἀσφαλῶς κέκτηται· εἰ γὰρ Ἀμφίπολιν καὶ Ποτείδαιαν προεῖτο, οὐδ᾽ ἂν οἴκοι μένειν βεβαίως ἡγεῖται. [18] ἀμφότερ᾽ οὖν οἶδε, καὶ αὑτὸν ὑμῖν ἐπιβουλεύοντα καὶ ὑμᾶς αἰσθανομένους· εὖ φρονεῖν δ᾽ ὑμᾶς ὑπολαμβάνων, δικαίως αὑτὸν μισεῖν νομίζει, καὶ παρώξυνται, πείσεσθαί τι προσδοκῶν, ἂν καιρὸν λάβητε, ἂν μὴ φθάσῃ ποιήσας πρότερος. [19] διὰ ταῦτ᾽ ἐγρήγορεν, ἐφέστηκεν, ἐπὶ τῇ πόλει θεραπεύει τινάς, Θηβαίους καὶ Πελοποννησίων τοὺς ταὐτὰ βουλομένους τούτοις, οὓς διὰ μὲν πλεονεξίαν τὰ παρόντ᾽ ἀγαπήσειν οἴεται, διὰ δὲ σκαιότητα τρόπων τῶν μετὰ ταῦτ᾽ οὐδὲν προόψεσθαι. καίτοι σωφρονοῦσί γε καὶ μετρίως ἐναργῆ παραδείγματ᾽ ἔστιν ἰδεῖν, ἃ καὶ πρὸς Μεσσηνίους καὶ πρὸς Ἀργείους ἔμοιγ᾽ εἰπεῖν συνέβη, βέλτιον δ᾽ ἴσως καὶ πρὸς ὑμᾶς ἐστιν εἰρῆσθαι.

[13] Αλλά, μα τον Δία, κάποιος από αυτούς που λένε πως όλα αυτά τα ξέρουν θα μπορούσε να μου πει: Ο Φίλιππος έκανε τότε αυτά όχι από επεκτατική διάθεση ούτε και για όσα εγώ τον κατηγορώ, αλλά γιατί οι αξιώσεις των Θηβαίων ήταν δικαιότερες από τις δικές σας. Αλλά αυτό είναι το μόνο απ᾽ όλα τα επιχειρήματα που δεν μπορεί αυτός τώρα να επικαλεστεί· γιατί αυτός που διέταζε τους Λακεδαιμονίους να αφήσουν ελεύθερη τη Μεσσήνη, πώς θα μπορούσε να προφασιστεί ότι, όταν παρέδωσε τότε στους Θηβαίους τον Ορχομενό και την Κορώνεια, είχε κάνει αυτά, επειδή νόμιζε ότι ήταν δίκαια;
[14] Αλλά, μα τον Δία, εξαναγκάστηκε (γιατί αυτό του απομένει να πει) και έκανε αυτές τις παραχωρήσεις αντίθετα προς τις προθέσεις του, επειδή βρέθηκε ανάμεσα στο Θεσσαλικό ιππικό και το πεζικό των Θηβαίων. Έχει καλώς. Λένε λοιπόν ότι στο μέλλον θα αντιμετωπίζει με καχυποψία τους Θηβαίους, και μερικοί μάλιστα περιφερόμενοι εδώ και εκεί διαδίδουν ότι τάχα θα οχυρώσει την Ελάτεια. [15] Αυτά βέβαια τα σκέφτεται και θα τα μελετάει οπωσδήποτε, όπως εγώ πιστεύω, αλλά τους Μεσσηνίους και τους Αργείους δεν θα αργήσει να τους βοηθήσει εναντίον των Λακεδαιμονίων· αντίθετα, και μισθοφόρους τους προσφέρει και χρήματα τους στέλνει και μάλιστα αναμένεται και ο ίδιος με μεγάλη δύναμη. Και αυτός που τους Λακεδαιμονίους, ως εχθρούς των Θηβαίων, προσπαθεί να καταστρέψει, θα σώσει τώρα τους Φωκείς, που ο ίδιος προηγουμένως κατέστρεψε; Ποιός μπορεί να τα πιστέψει αυτά; [16] Εγώ τουλάχιστον νομίζω ότι ο Φίλιππος, ούτε αν ενεργούσε στην αρχή άθελά του υποκύπτοντας σε πιέσεις ούτε αν τώρα απαρνιόταν τους Θηβαίους, θα εναντιωνόταν συνεχώς στους εχθρούς εκείνων. Αντίθετα, από όσα κάνει τώρα είναι φανερό ότι και εκείνα τα έκανε από πρόθεση και ότι, αν παρατηρήσει κανείς σωστά, από όλα προκύπτει ότι συντονίζει όλες του τις ενέργειες εναντίον της πόλης μας. [17] Και αυτήν την τακτική είναι κατά κάποιον τρόπο υποχρεωμένος τώρα τουλάχιστον να εφαρμόζει. Για σκεφθείτε· θέλει να κυριαρχεί· σ᾽ αυτό όμως θεωρεί ανταγωνιστές μόνο εσάς. Αδικεί εδώ και πολύν καιρό ήδη και αυτό το γνωρίζει πάρα πολύ καλά και ο ίδιος· γιατί, χάρη σε όσα δικά σας κατέχει, με αυτά έχει εξασφαλίσει και όλες τις άλλες κατακτήσεις του. Γιατί, αν άφηνε την Αμφίπολη και την Ποτίδαια, ούτε και στην πατρίδα του νομίζει ότι θα μπορούσε να μένει με ασφάλεια. [18] Γνωρίζει λοιπόν καλά και τα δύο, και ότι ο ίδιος σχεδιάζει το κακό σας και ότι εσείς το αντιλαμβάνεσθε. Και επειδή σας θεωρεί εχέφρονες, πιστεύει ότι δίκαια τον μισείτε, και είναι όλο ανησυχία, επειδή περιμένει ότι θα πάθει κάποιο κακό από σας, εκτός και αν προλάβει να σας βλάψει αυτός πρώτος. [19] Γι᾽ αυτό, επαγρυπνεί, παρακολουθεί τις κινήσεις μας και, για να στρέψει κάποιους εναντίον της πόλης μας, τους περιποιείται, όπως για παράδειγμα τους Θηβαίους και όσους από τους Πελοποννησίους επιθυμούν τα ίδια με αυτούς, για τους οποίους πιστεύει ότι από απληστία θα αρκεστούν στα όσα έχουν αυτήν τη στιγμή, ενώ από ανοησία δεν θα προβλέψουν τίποτε από όσα θα επακολουθήσουν. Κι όμως, όσοι βέβαια έχουν έστω και λίγο μυαλό, μπορούν να δουν φανερά παραδείγματα, που το έφερε η περίσταση να παρουσιάσω στους Μεσσηνίους και στους Αργείους, και ίσως μάλιστα είναι και ωφέλιμο να λεχθούν και σε σας.