[6.5.10] Ενώ συνέβαιναν τούτα, κάπου οχτακόσιοι Τεγεάτες —οπαδοί του Στασίππου— κατέφυγαν στη Λακεδαίμονα. Ύστερα απ᾽ αυτό οι Λακεδαιμόνιοι έκριναν ότι σύμφωνα με τη συνθήκη ειρήνης έπρεπε να πάρουν το μέρος των Τεγεατών εκείνων που είχαν σκοτωθεί κι εξοριστεί· αποφάσισαν λοιπόν να εκστρατεύσουν εναντίον των Μαντινέων με τη δικαιολογία ότι τούτοι, με την επίθεσή τους κατά των Τεγεατών, είχαν παραβιάσει τη συνθήκη. Οι έφοροι κήρυξαν επιστράτευση, και η πόλη ανέθεσε στον Αγησίλαο την αρχηγία.
[6.5.11] Στο μεταξύ οι υπόλοιποι Αρκάδες συγκεντρώνονταν στην Ασέα· επειδή όμως οι Ορχομένιοι όχι μόνο αρνήθηκαν να μετάσχουν στην Αρκαδική Ομοσπονδία —εξαιτίας της έχθρας τους για τους Μαντινείς— αλλά δέχτηκαν στην πόλη τους και τους μισθοφόρους που είχαν συγκεντρωθεί στην Κόρινθο με αρχηγό τον Πολύτροπο, οι Μαντινείς παρέμειναν στον τόπο τους για να τους επιτηρούν. Οι Ηραείς κι οι Λεπρεάτες πάλι εξεστράτευσαν μαζί με τους Λακεδαιμονίους εναντίον των Μαντινέων.
[6.5.12] Αφού πέτυχε η θυσία του στο διάβα των συνόρων, ο Αγησίλαος προχώρησε αμέσως εναντίον της Αρκαδίας. Κατέλαβε την Εύταια —παραμεθοριακή πόλη— όπου βρήκε μόνο τους γέρους, τις γυναίκες και τα παιδιά να ᾽χουν μείνει στα σπίτια τους, ενώ όσοι είχαν στρατεύσιμη ηλικία είχαν πάει να ενωθούν με τους υπόλοιπους Αρκάδες. Μολοντούτο δεν έβλαψε την πόλη, κι άφησε τους κατοίκους απείραχτους: ό,τι χρειάζονταν οι στρατιώτες του, το αγόραζαν — κι ό,τι τυχόν είχαν λαφυραγωγήσει, μπαίνοντας στην πόλη, φρόντισε να βρεθεί και να επιστραφεί. Εκτός απ᾽ αυτό τους επισκεύασε και τα τείχη, όπου ήταν αναγκαίο, ενόσω καθόταν εκεί περιμένοντας τους μισθοφόρους του Πολυτρόπου.
[6.5.13] Οι Μαντινείς, στο μεταξύ, εξεστράτευσαν εναντίον του Ορχομενού. Η έφοδος που έκαναν στα τείχη του απέτυχε τελείως και τους στοίχισε μερικούς νεκρούς. Κατόπιν έφτασαν, υποχωρώντας στην Ελυμία χωρίς να τους ακολουθήσουν οι Ορχομένιοι οπλίτες· οι πελταστές του Πολυτρόπου όμως τους έκαναν τολμηρές επιθέσεις, κι οι Μαντινείς κατάλαβαν ότι αν δεν τους απέκρουαν, θα σκοτώνονταν πολλοί δικοί τους από τ᾽ ακόντια: γύρισαν λοιπόν πίσω και επιτέθηκαν εναντίον τους. [6.5.14] Ο Πολύτροπος σκοτώθηκε επιτόπου πολεμώντας, και πολλοί από τους υπόλοιπους θα είχαν σκοτωθεί πάνω στη φυγή τους αν δεν επενέβαινε το ιππικό των Φλειασίων, που επιτέθηκε στους Μαντινείς από τα νώτα και τους ανάγκασε να σταματήσουν την καταδίωξη. Ύστερα απ᾽ αυτήν την επιτυχία τους, οι Μαντινείς γύρισαν στον τόπο τους.
[6.5.15] Ο Αγησίλαος τα ᾽μαθε αυτά και σκέφτηκε πως δεν θα ᾽ρχονταν πια να ενωθούν μαζί του οι μισθοφόροι από τον Ορχομενό· ξεκίνησε λοιπόν και την πρώτη μέρα δείπνησε στο έδαφος της Τεγέας. Την άλλη μέρα πέρασε στο έδαφος της Μαντίνειας, στρατοπέδευσε στους πρόποδες των βουνών που βρίσκονται στα δυτικά της κι αποκεί βάλθηκε να καταστρέφει τη χώρα και συνάμα να λεηλατεί τ᾽ αγροκτήματα. Στο μεταξύ, όσοι Αρκάδες είχαν συγκεντρωθεί στην Ασέα προχώρησαν νύχτα ώς την Τεγέα. [6.5.16] Την επομένη ο Αγησίλαος στρατοπέδευσε σ᾽ απόσταση περίπου είκοσι σταδίων από τη Μαντίνεια· ταυτόχρονα έφτασαν από την Τεγέα —ακολουθώντας τα βουνά που τη χωρίζουν από τη Μαντίνεια— πολλοί Αρκάδες οπλίτες, με σκοπό να ενωθούν με τους Μαντινείς μια και δεν είχαν τη συνδρομή όλων των Αργείων. Μερικοί παρακινούσαν τον Αγησίλαο να τους επιτεθεί χωριστά, αυτός όμως φοβήθηκε μήπως, την ώρα που θα βάδιζε εναντίον των Αρκάδων, έβγαιναν από την πόλη τους οι Μαντινείς και τον χτυπούσαν από το πλάι κι από τα νώτα· θεώρησε λοιπόν προτιμότερο να τους αφήσει να ενωθούν και κατόπιν, αν ήθελαν να δώσουν μάχη, να τους πολεμήσει στ᾽ ανοιχτά και σύμφωνα με τους κανόνες.
Ύστερα από τη συνένωση όλων των Αρκάδων, [6.5.17] οι πελταστές από τον Ορχομενό, μαζί με το ιππικό των Φλειασίων, πέρασαν νύχτα έξω από τη Μαντίνεια και με τα ξημερώματα παρουσιάστηκαν μπροστά στον Αγησίλαο την ώρα που έκανε θυσία έξω από το στρατόπεδο· το αποτέλεσμα ήταν να τρέξουν οι υπόλοιποι Λακεδαιμόνιοι να καταλάβουν θέσεις μάχης, κι ο ίδιος ο Αγησίλαος να γυρίσει πίσω στο στρατόπεδο. Όταν διαπιστώθηκε ωστόσο ότι ήταν φιλικές δυνάμεις, κι αφού πέτυχε η θυσία του, ο Αγησίλαος ξεκίνησε μετά το γεύμα με τον στρατό του. Την ώρα που βράδιαζε στρατοπέδευσε χωρίς να γίνει αντιληπτός στην κοιλάδα, πίσω από την περιοχή της Μαντίνειας, που περισφίγγεται από πολύ κοντινά βουνά.
[6.5.18] Την άλλη μέρα, πρωί πρωί, έκανε θυσία μπροστά στο στράτευμα· βλέποντας όμως να συγκεντρώνονται δυνάμεις από τη Μαντίνεια στα βουνά που δέσποζαν πάνω από την οπισθοφυλακή του, αποφάσισε να βγάλει τον στρατό του το γρηγορότερο από την κοιλάδα. Επειδή ωστόσο φοβήθηκε ότι αν πήγαινε ο ίδιος μπροστά θα χτυπούσε ο εχθρός την οπισθοφυλακή, έμεινε εκεί που ήταν, με το μέτωπο προς τον εχθρό· ταυτόχρονα πρόσταξε την οπισθοφυλακή να κάνει στροφή προς τα δεξιά και να προχωρήσει πίσω από τη φάλαγγα προς το μέρος του· μ᾽ αυτόν τον τρόπο άρχισε να βγάζει τον στρατό από τα στενά και συγχρόνως δυνάμωνε διαρκώς τη φάλαγγά του. [6.5.19] Όταν πια διπλασιάστηκε η φάλαγγα σε βάθος, έβγαλε τους οπλίτες στην πεδιάδα μ᾽ αυτόν τον σχηματισμό, και κατόπιν άπλωσε ξανά την παράταξή του σε βάθος εννιά ή δέκα ασπίδων.
Οι Μαντινείς, ωστόσο, δεν έβγαιναν τώρα από την πόλη τους. Οι Ηλείοι, που εξεστράτευαν μαζί τους, τους συμβούλευαν να μη δώσουν μάχη πριν φτάσει ενίσχυση από τη Θήβα· το ᾽ξεραν καλά πως θα ᾽ρχόταν, έλεγαν, μια και οι Θηβαίοι τούς είχαν δανειστεί δέκα τάλαντα για να τη στείλουν. [6.5.20] Ακούγοντας λοιπόν αυτά οι Αρκάδες δεν μετακινήθηκαν από τη Μαντίνεια. Ο Αγησίλαος πάλι ήθελε πολύ να πάρει τον στρατό του και να φύγει, γιατί ήταν καταμεσής του χειμώνα· έμεινε μολοντούτο εκεί τρεις μέρες, σε μικρή απόσταση από την πόλη της Μαντίνειας, για να μη δώσει την εντύπωση ότι από φόβο επισπεύδει την αποχώρησή του. Την τέταρτη μέρα έβαλε τους άνδρες να γευματίσουν νωρίς και ύστερα ξεκίνησε, με σκοπό να στρατοπεδεύσει στο ίδιο σημείο όπου είχε πρωτοσταματήσει ξεκινώντας από την Εύταια. [6.5.21] Καθώς όμως δεν παρουσιάστηκαν καθόλου Αρκάδες, και μόλο που ήταν πολύ αργά, συνέχισε την πορεία με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα ώς την ίδια την Εύταια, θέλοντας να έχει ξεμακρύνει με τους οπλίτες του πριν ακόμα φανούν οι φωτιές των εχθρών. Μ᾽ αυτόν τον τρόπο κανείς δεν θα μπορούσε να ονομάσει την αποχώρησή του φυγή· κατά τ᾽ άλλα έμοιαζε να ᾽χει συντελέσει σε κάποιαν αναπτέρωση του πεσμένου ηθικού των συμπολιτών του, αφού εισέβαλε στην Αρκαδία και λεηλάτησε τη χώρα χωρίς κανένας να θελήσει να αναμετρηθεί μαζί του σε μάχη. Σαν έφτασε στο έδαφος της Λακωνίας απέλυσε τα στρατεύματά του, στέλνοντας τους Σπαρτιάτες στα σπίτια τους και τους περιοίκους στις πόλεις τους.