Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΞΕΝΟΦΩΝ

Ἑλληνικά (6.2.33-6.2.39)

[6.2.33] Καταστρεψάμενος δὲ τὰς ἐν τῇ Κεφαλληνίᾳ πόλεις ἔπλευσεν εἰς Κέρκυραν. ἐκεῖ δὲ πρῶτον μὲν ἀκούσας ὅτι προσπλέοιεν δέκα τριήρεις παρὰ Διονυσίου, βοηθήσουσαι τοῖς Λακεδαιμονίοις, αὐτὸς ἐλθὼν καὶ σκεψάμενος τῆς χώρας ὅθεν τούς τε προσπλέοντας δυνατὸν ἦν ὁρᾶν καὶ τοὺς σημαίνοντας εἰς τὴν πόλιν καταφανεῖς εἶναι, ἐνταῦθα κατέστησε τοὺς σκοπούς. [6.2.34] κἀκείνοις μὲν συνέθετο προσπλεόντων τε καὶ ὁρμούντων ὡς δέοι σημαίνειν· αὐτὸς δὲ τῶν τριηράρχων προσέταξεν εἴκοσιν, οὓς δεήσοι, ἐπεὶ κηρύξειεν, ἀκολουθεῖν· εἰ δέ τις μὴ ἀκολουθήσοι, προεῖπε μὴ μέμψεσθαι τὴν δίκην. ἐπεὶ δ᾽ ἐσημάνθησαν προσπλέουσαι καὶ ἐκηρύχθη, ἀξία ἐγένετο θέας ἡ σπουδή· οὐδεὶς γὰρ ὅστις οὐ δρόμῳ τῶν μελλόντων πλεῖν εἰσέβη εἰς τὰς ναῦς. [6.2.35] πλεύσας δὲ ἔνθα ἦσαν αἱ πολέμιαι τριήρεις, καταλαμβάνει ἀπὸ μὲν τῶν ἄλλων τριήρων εἰς τὴν γῆν τοὺς ἄνδρας ἐκβεβηκότας, Μελάνιππος μέντοι ὁ Ῥόδιος τοῖς τε ἄλλοις συνεβούλευε μὴ μένειν ἐνταῦθα καὶ αὐτὸς πληρωσάμενος τὴν ναῦν ἐξέπλει. ἐκεῖνος μὲν οὖν καίπερ ἀπαντῶν ταῖς Ἰφικράτους ναυσὶν ὅμως ἀπέφυγεν· αἱ δὲ ἀπὸ Συρακουσῶν νῆες ἅπασαι ἑάλωσαν αὐτοῖς ἀνδράσιν. [6.2.36] ὁ μέντοι Ἰφικράτης τὰς μὲν τριήρεις ἀκρωτηριασάμενος ἕλκων κατηγάγετο εἰς τὸν τῶν Κερκυραίων λιμένα, τῶν δὲ ἀνδρῶν συνέβη ἑκάστῳ τακτὸν ἀργύριον ἀποτεῖσαι, πλὴν Κρινίππου τοῦ ἄρχοντος· τοῦτον δ᾽ ἐφύλαττεν, ὡς ἢ πραξόμενος πάμπολλα χρήματα ἢ ὡς πωλήσων. κἀκεῖνος μὲν ὑπὸ λύπης αὐθαιρέτῳ θανάτῳ ἀποθνῄσκει, τοὺς δ᾽ ἄλλους ὁ Ἰφικράτης ἀφῆκε, Κερκυραίους ἐγγυητὰς δεξά μενος τῶν χρημάτων. [6.2.37] καὶ τοὺς μὲν ναύτας γεωργοῦντας τοῖς Κερκυραίοις τὸ πλεῖστον διέτρεφε, τοὺς δὲ πελταστὰς καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν νεῶν ὁπλίτας ἔχων διέβαινεν εἰς τὴν Ἀκαρνανίαν· καὶ ἐκεῖ ταῖς μὲν φιλίαις πόλεσιν ἐπεκούρει, εἴ τίς τι δέοιτο, Θυριεῦσι δέ, μάλα καὶ ἀνδράσιν ἀλκίμοις καὶ χωρίον καρτερὸν ἔχουσιν, ἐπολέμει. [6.2.38] καὶ τὸ ἀπὸ Κερκύρας ναυτικὸν προσλαβών, σχεδὸν περὶ ἐνενήκοντα ναῦς, πρῶτον μὲν εἰς Κεφαλληνίαν πλεύσας χρήματα ἐπράξατο, τὰ μὲν παρ᾽ ἑκόντων, τὰ δὲ παρ᾽ ἀκόντων· ἔπειτα δὲ παρεσκευάζετο τήν τε τῶν Λακεδαιμονίων χώραν κακῶς ποιεῖν καὶ τῶν ἄλλων τῶν κατ᾽ ἐκεῖνα πόλεων πολεμίων οὐσῶν τὰς μὲν ἐθελούσας προσλαμβάνειν, τοῖς δὲ μὴ πειθομένοις πολεμεῖν.
[6.2.39] Ἐγὼ μὲν δὴ ταύτην τὴν στρατηγίαν τῶν Ἰφικράτους οὐχ ἥκιστα ἐπαινῶ, ἔπειτα καὶ τὸ προσελέσθαι κελεῦσαι ἑαυτῷ Καλλίστρατόν τε τὸν δημηγόρον, οὐ μάλα ἐπιτήδειον ὄντα, καὶ Χαβρίαν, μάλα στρατηγὸν νομιζόμενον. εἴτε γὰρ φρονίμους αὐτοὺς ἡγούμενος εἶναι συμβούλους λαβεῖν ἐβούλετο, σῶφρόν μοι δοκεῖ διαπράξασθαι, εἴτε ἀντιπάλους νομίζων, οὕτω θρασέως μήτε καταρᾳθυμῶν μήτε καταμελῶν μηδὲν φαίνεσθαι, μεγαλοφρονοῦντος ἐφ᾽ ἑαυτῷ τοῦτό μοι δοκεῖ ἀνδρὸς εἶναι. κἀκεῖνος μὲν δὴ ταῦτ᾽ ἔπραττεν.

[6.2.33] Αφού υπόταξε τις πόλεις της Κεφαλληνίας, πήγε στην Κέρκυρα. Εκεί, σαν άκουσε ότι έρχονταν δέκα πολεμικά που έστελνε ο Διονύσιος να βοηθήσουν τους Λακεδαιμονίους, πρώτη του φροντίδα στάθηκε να πάει ο ίδιος να βρει ένα σημείο του νησιού απ᾽ όπου θα μπορούσαν οι σκοποί του και να δουν τα καράβια όταν θα πλησίαζαν, και συνάμα να κάνουν σημάδια που θα ᾽ταν ορατά από την πόλη — κι εκεί τους τοποθέτησε. [6.2.34] Συμφώνησε μαζί τους τί σημάδια έπρεπε να μεταχειριστούν για να δείξουν την προσέγγιση και την αγκυροβολία των εχθρών, και όρισε ο ίδιος είκοσι τριηράρχους που θα ᾽χαν χρέος, στο παράγγελμα του κήρυκα, να τον ακολουθήσουν — προειδοποιώντας τους ότι όποιος τυχόν δεν τον ακολουθούσε δεν θα ᾽πρεπε να παραπονεθεί ύστερα για την τιμωρία του. Μόλις λοιπόν δόθηκε το σημάδι ότι σίμωσαν τα εχθρικά πολεμικά και ακούστηκε το παράγγελμα του κήρυκα, στάθηκε θεαματικός ο ζήλος που ᾽δειξαν όσοι ήταν να επιβιβαστούν, καθώς έτρεχαν όλοι τους να μπουν στα πλοία.
[6.2.35] Όταν ο Ιφικράτης έφτασε με τον στόλο του στο σημείο όπου είχαν αγκυροβολήσει τα εχθρικά πολεμικά, βρήκε τα πληρώματα των περισσότερων βγαλμένα στη στεριά. Ένα μόνο —του Μελανίππου του Ροδίου, που είχε συμβουλέψει τους άλλους να μη μείνουν εκεί και που ο ίδιος είχε επιβιβάσει το πλήρωμά του κι είχε ξεκινήσει— ξέφυγε, μόλο που απάντησε τα πλοία του Ιφικράτη· τα πλοία των Συρακουσών, αντίθετα, αιχμαλωτίστηκαν όλα, μαζί με τα πληρώματά τους.
[6.2.36] Ο Ιφικράτης έκοψε τις φιγούρες της πλώρης των πολεμικών και τα ρυμούλκησε ώς το λιμάνι της Κέρκυρας· με τους άνδρες συμφώνησε να πληρώσει ο καθένας ορισμένα λύτρα, εκτός από τον διοικητή τους Κρίνιππο· αυτόν τον κράτησε φυλακισμένο, με σκοπό είτε να του αποσπάσει πολλά χρήματα είτε να τον πουλήσει δούλο. Εκείνος ωστόσο αυτοκτόνησε από την απελπισία του· τους υπόλοιπους τους άφησε ελεύθερους ο Ιφικράτης, αφού δέχτηκε να εγγυηθούν Κερκυραίοι για τα λύτρα.
[6.2.37] Ο Ιφικράτης εξασφάλισε τη διατροφή των περισσότερων από τους ναύτες του βάζοντάς τους να δουλεύουν στα κτήματα των Κερκυραίων· ο ίδιος, με τους πελταστές και με τους οπλίτες των πλοίων του, πέρασε στην Ακαρνανία. Εκεί πρόσφερε βοήθεια σ᾽ όσες φιλικές πόλεις τη ζήτησαν, και πολέμησε τους Θυριείς που ήταν γενναίοι πολεμιστές και κατείχαν οχυρή τοποθεσία. [6.2.38] Στη συνέχεια πήρε και το ναυτικό από την Κέρκυρα —σχεδόν ενενήντα πλοία— και πήγε πρώτα στην Κεφαλληνία όπου συγκέντρωσε χρήματα, από άλλους με το καλό κι από άλλους με τη βία· ύστερα ετοιμάστηκε να κάνει επιδρομές στα εδάφη των Λακεδαιμονίων, να πάρει με το μέρος του όσες ήθελαν από τις υπόλοιπες εχθρικές πόλεις της περιοχής και να πολεμήσει όσες δεν δέχονταν.
[6.2.39] Βρίσκω λοιπόν ότι αξίζει έπαινο ο Ιφικράτης για τούτη τη στρατηγία του, καθώς και για την εισήγησή του να εκλεγούν στρατηγοί μαζί του ο ρήτωρ Καλλίστρατος —που δεν ήταν και τόσο φίλος του— κι ο Χαβρίας, που φημιζόταν γι᾽ άριστος στρατηγός. Γιατί ή τους ήθελε συμβούλους επειδή τους θεωρούσε μυαλωμένους —και τότε βρίσκω ότι έδειξε σύνεση— ή πάλι είχε το θάρρος να το κάνει μόλο που τους θεωρούσε αντιπάλους, για να δείξει ότι ούτε αδρανεί ούτε παραμελεί οτιδήποτε, κι αυτό φανερώνει κατά τη γνώμη μου άνθρωπο με μεγάλη αυτοπεποίθηση.
Τέτοια λοιπόν ήταν η δράση του Ιφικράτη.
[371 π.Χ.]