Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (24.265-24.321)


265Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πατρὸς ὑποδείσαντες ὁμοκλὴν
ἐκ μὲν ἄμαξαν ἄειραν ἐΰτροχον ἡμιονείην
καλὴν πρωτοπαγέα, πείρινθα δὲ δῆσαν ἐπ᾽ αὐτῆς,
κὰδ δ᾽ ἀπὸ πασσαλόφι ζυγὸν ᾕρεον ἡμιόνειον
πύξινον ὀμφαλόεν, εὖ οἰήκεσσιν ἀρηρός·
270 ἐκ δ᾽ ἔφερον ζυγόδεσμον ἅμα ζυγῷ ἐννεάπηχυ.
καὶ τὸ μὲν εὖ κατέθηκαν ἐϋξέστῳ ἐπὶ ῥυμῷ,
πέζῃ ἔπι πρώτῃ, ἐπὶ δὲ κρίκον ἕστορι βάλλον,
τρὶς δ᾽ ἑκάτερθεν ἔδησαν ἐπ᾽ ὀμφαλόν, αὐτὰρ ἔπειτα
ἑξείης κατέδησαν, ὑπὸ γλωχῖνα δ᾽ ἔκαμψαν.
275 ἐκ θαλάμου δὲ φέροντες ἐϋξέστης ἐπ᾽ ἀπήνης
νήεον Ἑκτορέης κεφαλῆς ἀπερείσι᾽ ἄποινα,
ζεῦξαν δ᾽ ἡμιόνους κρατερώνυχας ἐντεσιεργούς,
τούς ῥά ποτε Πριάμῳ Μυσοὶ δόσαν ἀγλαὰ δῶρα.
ἵππους δὲ Πριάμῳ ὕπαγον ζυγόν, οὓς ὁ γεραιὸς
280 αὐτὸς ἔχων ἀτίταλλεν ἐϋξέστῃ ἐπὶ φάτνῃ.
Τὼ μὲν ζευγνύσθην ἐν δώμασιν ὑψηλοῖσι
κῆρυξ καὶ Πρίαμος, πυκινὰ φρεσὶ μήδε᾽ ἔχοντες·
ἀγχίμολον δέ σφ᾽ ἦλθ᾽ Ἑκάβη τετιηότι θυμῷ,
οἶνον ἔχουσ᾽ ἐν χειρὶ μελίφρονα δεξιτερῆφι,
285 χρυσέῳ ἐν δέπαϊ, ὄφρα λείψαντε κιοίτην·
στῆ δ᾽ ἵππων προπάροιθεν ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·
«τῆ, σπεῖσον Διὶ πατρί, καὶ εὔχεο οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι
ἂψ ἐκ δυσμενέων ἀνδρῶν, ἐπεὶ ἂρ σέ γε θυμὸς
ὀτρύνει ἐπὶ νῆας, ἐμεῖο μὲν οὐκ ἐθελούσης.
290 ἀλλ᾽ εὔχεο σύ γ᾽ ἔπειτα κελαινεφέϊ Κρονίωνι
Ἰδαίῳ, ὅς τε Τροίην κατὰ πᾶσαν ὁρᾶται,
αἴτει δ᾽ οἰωνόν, ταχὺν ἄγγελον, ὅς τέ οἱ αὐτῷ
φίλτατος οἰωνῶν, καί εὑ κράτος ἐστὶ μέγιστον,
δεξιόν, ὄφρα μιν αὐτὸς ἐν ὀφθαλμοῖσι νοήσας
295 τῷ πίσυνος ἐπὶ νῆας ἴῃς Δαναῶν ταχυπώλων.
εἰ δέ τοι οὐ δώσει ἑὸν ἄγγελον εὐρύοπα Ζεύς,
οὐκ ἂν ἔγωγέ σ᾽ ἔπειτα ἐποτρύνουσα κελοίμην
νῆας ἐπ᾽ Ἀργείων ἰέναι μάλα περ μεμαῶτα.»
Τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη Πρίαμος θεοειδής·
300 «ὦ γύναι, οὐ μέν τοι τόδ᾽ ἐφιεμένῃ ἀπιθήσω.
ἐσθλὸν γὰρ Διὶ χεῖρας ἀνασχέμεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ.»
Ἦ ῥα, καὶ ἀμφίπολον ταμίην ὄτρυν᾽ ὁ γεραιὸς
χερσὶν ὕδωρ ἐπιχεῦαι ἀκήρατον· ἡ δὲ παρέστη
χέρνιβον ἀμφίπολος πρόχοόν θ᾽ ἅμα χερσὶν ἔχουσα.
305 νιψάμενος δὲ κύπελλον ἐδέξατο ἧς ἀλόχοιο·
εὔχετ᾽ ἔπειτα στὰς μέσῳ ἕρκεϊ, λεῖβε δὲ οἶνον
οὐρανὸν εἰσανιδών, καὶ φωνήσας ἔπος ηὔδα·
«Ζεῦ πάτερ, Ἴδηθεν μεδέων, κύδιστε μέγιστε,
δός μ᾽ ἐς Ἀχιλλῆος φίλον ἐλθεῖν ἠδ᾽ ἐλεεινόν,
310 πέμψον δ᾽ οἰωνόν, ταχὺν ἄγγελον, ὅς τε σοὶ αὐτῷ
φίλτατος οἰωνῶν, καί εὑ κράτος ἐστὶ μέγιστον,
δεξιόν, ὄφρα μιν αὐτὸς ἐν ὀφθαλμοῖσι νοήσας
τῷ πίσυνος ἐπὶ νῆας ἴω Δαναῶν ταχυπώλων.»
Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τοῦ δ᾽ ἔκλυε μητίετα Ζεύς,
315 αὐτίκα δ᾽ αἰετὸν ἧκε, τελειότατον πετεηνῶν,
μόρφνον θηρητῆρ᾽, ὃν καὶ περκνὸν καλέουσιν.
ὅσση δ᾽ ὑψορόφοιο θύρη θαλάμοιο τέτυκται
ἀνέρος ἀφνειοῖο, ἐῢ κληῗσ᾽ ἀραρυῖα,
τόσσ᾽ ἄρα τοῦ ἑκάτερθεν ἔσαν πτερά· εἴσατο δέ σφι
320 δεξιὸς ἀΐξας διὰ ἄστεος· οἱ δὲ ἰδόντες
γήθησαν, καὶ πᾶσιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη.


265Είπε, κι εκείνοι τες φωνές τρομάξαν του πατρός τους
κι εσήκωσαν καλότροχο φορτωτικόν αμάξι
καινούριο και τον κάλαθον επάνω του προσδέσαν,
κατέβασαν και τον ζυγόν από τα ξυλοκάρφια·
πύξινος ήτ᾽ ομφαλωτός κι εταίριαζε στους κρίκους·
270έφεραν κι εννεάπηχο μαζί του ζυγολούρι.
Και τον ζυγόν απίθωσαν στο γυαλιστό τιμόνι
στην κορυφήν κι επέρασαν τον κρίκον στο παπούλι·
και απ᾽ τα δυο μέρη τρεις φορές το ζυγολούρι εδέσαν
στον ομφαλόν, κι εγύρισαν κατόπι το γλωσσίδι
275κι έφεραν απ᾽ τον θάλαμον τα λύτρα τα ωραία
του Έκτορος και τα ᾽βαλαν στο στιλβωτόν αμάξι
κι έζεψαν τα σκληρόνυχα μουλάρι᾽ ανδρειωμένα,
που οι Μυσοί, δώρον λαμπρόν εδώκαν του Πριάμου.
Έπειτα για τον Πρίαμον ετοίμασαν τους ίππους
280που ανάθρεψεν ο ίδιος στο στιλβωτό παχνί του.
Κι ενώ στα ψηλά δώματα το ζέψιμο ετηρούσαν
ο Πρίαμος και ο κήρυκας γνώμη και νουν γεμάτοι,
η Εκάβη τούς εσίμωσεν, η καταπικραμένη,
μ᾽ ένα ποτήρι ολόχρυσο γλυκό κρασί γεμάτο,
285αυτού να κάμουν τες σπονδές προτού να ξεκινήσουν.
Εμπρός στους ίππους στάθηκε και είπε: «Λάβε, ω γέρε,
σπόνδισε του πατρός Διός, και να γυρίσεις εύχου
από τα χέρια των εχθρών, αφού η ψυχή σε σπρώχνει
στα πλοία τους να κατεβείς κι εμένα δεν ακούεις·
290αλλ᾽ εύχου καν στον βροντητήν Κρονίδην τον Ιδαίον,
που απ᾽ όπου στέκεται ψηλά θωρεί την Τροίαν όλην
και να σου στείλει ζήτησε το αγαπητό πουλί του
που ᾽ναι γοργός του μηνυτής με δύναμιν μεγάλην
στα δεξιά σου να το ιδείς ο ίδιος και, σ᾽ εκείνο
295θαρρώντας, να πορεύεσαι στων Δαναών τα πλοία.
Κι εάν τον μηνυτήν του ο Ζευς σού αρνηθεί να στείλει
εγώ θα σε συμβούλευα, μ᾽ όσον και αν έχεις ζήλον,
να μη κινήσεις για να πας στες πρύμνες των Αργείων».
Και απάντησεν ο Πρίαμος: «Προθύμως, ω γυναίκα,
300θα κάμω αυτό που επιθυμείς· καλό ᾽ναι προς τον Δία
τα χέρια μας να υψώσομε για να μας ελεήσει».
Και ο γέρος επαράγγειλεν ευθύς την οικονόμα
νερό να φέρει αμίαντο στα χέρια του να ρίξει·
και με λεκάνην ήλθε αυτή στα χέρια και προχύτην·
305ενίφθη και απ᾽ την σύντροφον επήρε το ποτήρι
και ορθός στην μέσην της αυλής εσπόνδιζε κι ευχόνταν
τα μάτια προς τον ουρανόν, και αυτούς τους λόγους είπε:
«Δία πατέρα, δοξαστέ, που από την Ίδην βλέπεις,
δώσ᾽ μου να μ᾽ έβρει ελεεινόν ο άσπονδος Πηλείδης,
310ευδόκησε το αγαπητό πουλί σου να μου στείλεις,
που είναι γοργός σου μηνυτής, με δύναμιν μεγάλην
στα δεξιά μου να το ιδώ ο ίδιος και σ᾽ εκείνο
θαρρώντας να πορεύομαι στων Δαναών τα πλοία».
Και την ευχήν του άκουσεν ο πάνσοφος Κρονίδης
315και του ᾽στειλε τον αετόν, αλάθευτο σημάδι,
τον μαύρον και αρπακτικόν, που και περκνόν τον λέγουν.
Και ωσάν θυρόφυλλο υψηλού θαλάμου ανδρός πλουσίου
τρανό κατασκευάσθηκε με κλείθρ᾽ ασφαλισμένο,
τόσο μεγάλη απλώνονταν η κάθε του φτερούγα·
320και δεξιά τους φάνηκεν επάνω από την πόλιν,
και άμα τον είδαν χάρηκαν με την καρδιά τους όλοι.