Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (13.723-13.773)


Ἔνθα κε λευγαλέως νηῶν ἄπο καὶ κλισιάων
Τρῶες ἐχώρησαν προτὶ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν,
725 εἰ μὴ Πουλυδάμας θρασὺν Ἕκτορα εἶπε παραστάς·
«Ἕκτορ, ἀμήχανός ἐσσι παραρρητοῖσι πιθέσθαι.
οὕνεκά τοι περὶ δῶκε θεὸς πολεμήϊα ἔργα,
τοὔνεκα καὶ βουλῇ ἐθέλεις περιίδμεναι ἄλλων·
ἀλλ᾽ οὔ πως ἅμα πάντα δυνήσεαι αὐτὸς ἑλέσθαι.
730 ἄλλῳ μὲν γὰρ δῶκε θεὸς πολεμήϊα ἔργα,
ἄλλῳ δ᾽ ὀρχηστύν, ἑτέρῳ κίθαριν καὶ ἀοιδήν,
ἄλλῳ δ᾽ ἐν στήθεσσι τιθεῖ νόον εὐρύοπα Ζεὺς
ἐσθλόν, τοῦ δέ τε πολλοὶ ἐπαυρίσκοντ᾽ ἄνθρωποι,
καί τε πολέας ἐσάωσε, μάλιστα δὲ καὐτὸς ἀνέγνω.
735 αὐτὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα·
πάντῃ γάρ σε περὶ στέφανος πολέμοιο δέδηε·
Τρῶες δὲ μεγάθυμοι, ἐπεὶ κατὰ τεῖχος ἔβησαν,
οἱ μὲν ἀφεστᾶσιν σὺν τεύχεσιν, οἱ δὲ μάχονται
παυρότεροι πλεόνεσσι, κεδασθέντες κατὰ νῆας.
740 ἀλλ᾽ ἀναχασσάμενος κάλει ἐνθάδε πάντας ἀρίστους·
ἔνθεν δ᾽ ἂν μάλα πᾶσαν ἐπιφρασσαίμεθα βουλήν,
ἤ κεν ἐνὶ νήεσσι πολυκλήϊσι πέσωμεν,
αἴ κ᾽ ἐθέλῃσι θεος δόμεναι κράτος, ἦ κεν ἔπειτα
πὰρ νηῶν ἔλθωμεν ἀπήμονες. ἦ γὰρ ἔγωγε
745 δείδω μὴ τὸ χθιζὸν ἀποστήσωνται Ἀχαιοὶ
χρεῖος, ἐπεὶ παρὰ νηυσὶν ἀνὴρ ἆτος πολέμοιο
μίμνει, ὃν οὐκέτι πάγχυ μάχης σχήσεσθαι ὀΐω.»
Ὣς φάτο Πουλυδάμας, ἅδε δ᾽ Ἕκτορι μῦθος ἀπήμων,
αὐτίκα δ᾽ ἐξ ὀχέων σὺν τεύχεσιν ἆλτο χαμᾶζε
750 καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Πουλυδάμα, σὺ μὲν αὐτοῦ ἐρύκακε πάντας ἀρίστους,
αὐτὰρ ἐγὼ κεῖσ᾽ εἶμι καὶ ἀντιόω πολέμοιο·
αἶψα δ᾽ ἐλεύσομαι αὖτις, ἐπὴν εὖ τοῖς ἐπιτείλω.»
Ἦ ῥα, καὶ ὁρμήθη ὄρεϊ νιφόεντι ἐοικώς,
755 κεκλήγων, διὰ δὲ Τρώων πέτετ᾽ ἠδ᾽ ἐπικούρων.
οἱ δ᾽ ἐς Πανθοΐδην ἀγαπήνορα Πουλυδάμαντα
πάντες ἐπεσσεύοντ᾽, ἐπεὶ Ἕκτορος ἔκλυον αὐδήν.
αὐτὰρ ὁ Δηΐφοβόν τε βίην θ᾽ Ἑλένοιο ἄνακτος
Ἀσιάδην τ᾽ Ἀδάμαντα καὶ Ἄσιον, Ὑρτάκου υἱόν,
760 φοίτα ἀνὰ προμάχους διζήμενος, εἴ που ἐφεύροι.
τοὺς δ᾽ εὗρ᾽ οὐκέτι πάμπαν ἀπήμονας οὐδ᾽ ἀνολέθρους·
ἀλλ᾽ οἱ μὲν δὴ νηυσὶν ἔπι πρύμνῃσιν Ἀχαιῶν
χερσὶν ὑπ᾽ Ἀργείων κέατο ψυχὰς ὀλέσαντες,
οἱ δ᾽ ἐν τείχει ἔσαν βεβλημένοι οὐτάμενοί τε.
765 τὸν δὲ τάχ᾽ εὗρε μάχης ἐπ᾽ ἀριστερὰ δακρυοέσσης
δῖον Ἀλέξανδρον, Ἑλένης πόσιν ἠϋκόμοιο,
θαρσύνονθ᾽ ἑτάρους καὶ ἐποτρύνοντα μάχεσθαι,
ἀγχοῦ δ᾽ ἱστάμενος προσέφη αἰσχροῖς ἐπέεσσι·
«Δύσπαρι, εἶδος ἄριστε, γυναιμανές, ἠπεροπευτά,
770 ποῦ τοι Δηΐφοβός τε βίη θ᾽ Ἑλένοιο ἄνακτος
Ἀσιάδης τ᾽ Ἀδάμας ἠδ᾽ Ἄσιος, Ὑρτάκου υἱός;
ποῦ δέ τοι Ὀθρυονεύς; νῦν ὤλετο πᾶσα κατ᾽ ἄκρης
Ἴλιος αἰπεινή· νῦν τοι σῶς αἰπὺς ὄλεθρος.»


Και τότε μ᾽ άσχημη φυγήν μακράν απ᾽ τα καράβια
στην υψηλήν ακρόπολιν θα εγύριζαν οι Τρώες.
725Αλλά στον άγριον Έκτορα τότ᾽ είπ᾽ ο Πολυδάμας:
«Ω Έκτωρ, είσαι δύσκολος ν᾽ ακούσεις νουθεσίες·
ότι σου έδωκε ο θεός τα έργα του πολέμου,
για τούτο και στο νόημα να εξέχεις όλων θέλεις·
αλλ᾽ όμως δεν θα δυνηθείς ομού να τα ᾽χεις όλα·
730εις έναν έδωκε ο θεός τα έργα του πολέμου,
σ᾽ άλλον τραγούδι, φόρμιγγα, και τον χορόν εις άλλον,
σ᾽ άλλου τα στήθη θέτει νουν ο βροντητής Κρονίδης
ωραίον, και άνθρωποι πολλοί κείθεν ωφέλειαν έχουν,
σώζει λαούς και το καλό το αισθάνεται αυτός πρώτος.
735Αλλ΄ ό,τι κρίν᾽ ορθότερον εγώ θα φανερώσω.
Παντού στεφάνι φλογερό σε ζώνει του πολέμου
κι οι Τρώες, σαν κατέβηκαν το τείχος, οι γενναίοι,
ανάμερ᾽ άλλοι στέκονται με τ᾽ άρματά τους, και άλλοι
μάχονται ολίγοι με πολλούς εδώ κι εκεί στα πλοία.
740Πόδισε και όλους κάλεσε εδώ τους πολεμάρχους
με σκέψιν να μετρήσομεν τα πάντ᾽ ανίσως πρέπει
να πέσομεν εις τα γοργά καράβια με το θάρρος,
να δώσει νίκην ο θεός κι άβλαπτοι από τα πλοία
οπίσω να γυρίσομεν, ότι φοβούμαι μήπως
745αντιλυγίσουν οι Αχαιοί την χθεσινήν τους θραύσιν.
Άνδρας πολέμου αχόρταγος οκνεί σιμά στα πλοία
που δεν θ᾽ αργήσει, εγώ θαρρώ, να πεταχθεί στην μάχην».
Ο Έκτωρ ήβρε φρόνιμον ό,τ᾽ είπε ο Πολυδάμας.
Και από τ᾽ αμάξι επήδησε στην γην με τ᾽ άρματά του,
750κ εκείνον επροσφώνησε με λόγια φτερωμένα:
«Συ, Πολυδάμα, κράτει αυτού τους πρώτους πολεμάρχους,
κι εγώ τον πόλεμον εκεί πηγαίνω ν᾽ απαντήσω
κι εδώ θα γύρω ευθύς, αφού τους παραγγείλ᾽ ως πρέπει».
Είπ᾽, επετάχθη και όμοιαζε με όρος χιονισμένο·
755σέρνει φωνήν ανάμεσα των βοηθών και Τρώων.
Και στην φωνήν του Έκτορος αυτοί εκινήσαν όλοι
σιμά στον Πολυδάμαντα, υιόν του Πάνθου ανδρείον.
Και ο Έκτωρ τον Δηίφοβον, τον Έλενον ανδρείον
τον Ασιάδη Αδάμαντα, τον Άσιον Υρτακίδην
760ζητούσ᾽, εγύριζε παντού στες τάξες των προμάχων.
Αλλά δεν ήβρε ανόλεθρον ή απλήγωτον κανέναν.
Άλλοι εκείτονταν νεκροί στων καραβιών το πλάγι
όπου απ᾽ τες λόγχες των εχθρών εχάσαν την ζωήν τους,
άλλοι της Τροίας έμεναν στον πύργον λαβωμένοι.
765Κι ήβρεν ευθύς στ᾽ αριστερά της δακρυφόρας μάχης
τον θείον Πάριν της λαμπρής Ελένης τον συμβίον,
στην μάχην τους συντρόφους του να σπρώχνει, να εμψυχώνει·
τον σίμωσε και με βαριά λαλιά τον ονειδίζει:
«Δύσπαρι, εξαίσιε στην ειδή, γυνομανή και πλάνε,
770τι σου έγιν᾽ ο Δηίφοβος, ο Έλενος, ο Ασιάδης
Αδάμας, ο Οθρυονεύς, ο Άσιος Υρτακίδης;
Τώρ᾽ απ᾽ την άκρην ροβολούν οι πύργοι της Ιλίου,
τώρα και σέν᾽ αφεύγατος αφανισμός θενά ᾽βρει».