Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (12.400-12.471)


400Τὸν δ᾽ Αἴας καὶ Τεῦκρος ὁμαρτήσανθ᾽ ὁ μὲν ἰῷ
βεβλήκει τελαμῶνα περὶ στήθεσσι φαεινὸν
ἀσπίδος ἀμφιβρότης· ἀλλὰ Ζεὺς κῆρας ἄμυνε
παιδὸς ἑοῦ, μὴ νηυσὶν ἔπι πρύμνῃσι δαμείη·
Αἴας δ᾽ ἀσπίδα νύξεν ἐπάλμενος, οὐδὲ διὰ πρὸ
405 ἤλυθεν ἐγχείη, στυφέλιξε δέ μιν μεμαῶτα.
χώρησεν δ᾽ ἄρα τυτθὸν ἐπάλξιος· οὐδ᾽ ὅ γε πάμπαν
χάζετ᾽, ἐπεί οἱ θυμὸς ἐέλπετο κῦδος ἀρέσθαι.
κέκλετο δ᾽ ἀντιθέοισιν ἑλιξάμενος Λυκίοισιν·
«ὦ Λύκιοι, τί τ᾽ ἄρ᾽ ὧδε μεθίετε θούριδος ἀλκῆς;
410 ἀργαλέον δέ μοί ἐστι καὶ ἰφθίμῳ περ ἐόντι
μούνῳ ῥηξαμένῳ θέσθαι παρὰ νηυσὶ κέλευθον·
ἀλλ᾽ ἐφομαρτεῖτε· πλεόνων δέ τι ἔργον ἄμεινον.»
Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δὲ ἄνακτος ὑποδείσαντες ὁμοκλὴν
μᾶλλον ἐπέβρισαν βουληφόρον ἀμφὶ ἄνακτα.
415 Ἀργεῖοι δ᾽ ἑτέρωθεν ἐκαρτύναντο φάλαγγας
τείχεος ἔντοσθεν, μέγα δέ σφισι φαίνετο ἔργον·
οὔτε γὰρ ἴφθιμοι Λύκιοι Δαναῶν ἐδύναντο
τεῖχος ῥηξάμενοι θέσθαι παρὰ νηυσὶ κέλευθον,
οὔτε ποτ᾽ αἰχμηταὶ Δαναοὶ Λυκίους ἐδύναντο
420 τείχεος ἂψ ὤσασθαι, ἐπεὶ τὰ πρῶτα πέλασθεν.
ἀλλ᾽ ὥς τ᾽ ἀμφ᾽ οὔροισι δύ᾽ ἀνέρε δηριάασθον
μέτρ᾽ ἐν χερσὶν ἔχοντες, ἐπιξύνῳ ἐν ἀρούρῃ,
ὥ τ᾽ ὀλίγῳ ἐνὶ χώρῳ ἐρίζητον περὶ ἴσης,
ὣς ἄρα τοὺς διέεργον ἐπάλξιες· οἱ δ᾽ ὑπὲρ αὐτέων
425 δῄουν ἀλλήλων ἀμφὶ στήθεσσι βοείας
ἀσπίδας εὐκύκλους λαισήϊά τε πτερόεντα.
πολλοὶ δ᾽ οὐτάζοντο κατὰ χρόα νηλέϊ χαλκῷ,
ἠμὲν ὅτεῳ στρεφθέντι μετάφρενα γυμνωθείη
μαρναμένων, πολλοὶ δὲ διαμπερὲς ἀσπίδος αὐτῆς.
430 πάντῃ δὴ πύργοι καὶ ἐπάλξιες αἵματι φωτῶν
ἐρράδατ᾽ ἀμφοτέρωθεν ἀπὸ Τρώων καὶ Ἀχαιῶν.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὧς ἐδύναντο φόβον ποιῆσαι Ἀχαιῶν,
ἀλλ᾽ ἔχον ὥς τε τάλαντα γυνὴ χερνῆτις ἀληθής,
ἥ τε σταθμὸν ἔχουσα καὶ εἴριον ἀμφὶς ἀνέλκει
435 ἰσάζουσ᾽, ἵνα παισὶν ἀεικέα μισθὸν ἄρηται·
ὣς μὲν τῶν ἐπὶ ἶσα μάχη τέτατο πτόλεμός τε,
πρίν γ᾽ ὅτε δὴ Ζεὺς κῦδος ὑπέρτερον Ἕκτορι δῶκε
Πριαμίδῃ, ὃς πρῶτος ἐσήλατο τεῖχος Ἀχαιῶν.
ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον Τρώεσσι γεγωνώς·
440 «ὄρνυσθ᾽, ἱππόδαμοι Τρῶες, ῥήγνυσθε δὲ τεῖχος
Ἀργείων καὶ νηυσὶν ἐνίετε θεσπιδαὲς πῦρ.»
Ὣς φάτ᾽ ἐποτρύνων, οἱ δ᾽ οὔασι πάντες ἄκουον,
ἴθυσαν δ᾽ ἐπὶ τεῖχος ἀολλέες· οἱ μὲν ἔπειτα
κροσσάων ἐπέβαινον ἀκαχμένα δούρατ᾽ ἔχοντες,
445 Ἕκτωρ δ᾽ ἁρπάξας λᾶαν φέρεν, ὅς ῥα πυλάων
ἑστήκει πρόσθε, πρυμνὸς παχύς, αὐτὰρ ὕπερθεν
ὀξὺς ἔην· τὸν δ᾽ οὔ κε δύ᾽ ἀνέρε δήμου ἀρίστω
ῥηϊδίως ἐπ᾽ ἄμαξαν ἀπ᾽ οὔδεος ὀχλίσσειαν,
οἷοι νῦν βροτοί εἰσ᾽· ὁ δέ μιν ῥέα πάλλε καὶ οἶος.
450 τόν οἱ ἐλαφρὸν ἔθηκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω.
ὡς δ᾽ ὅτε ποιμὴν ῥεῖα φέρει πόκον ἄρσενος οἰὸς
χειρὶ λαβὼν ἑτέρῃ, ὀλίγον τέ μιν ἄχθος ἐπείγει,
ὣς Ἕκτωρ ἰθὺς σανίδων φέρε λαᾶν ἀείρας,
αἵ ῥα πύλας εἴρυντο πύκα στιβαρῶς ἀραρυίας,
455 δικλίδας ὑψηλάς· δοιοὶ δ᾽ ἔντοσθεν ὀχῆες
εἶχον ἐπημοιβοί, μία δὲ κληῒς ἐπαρήρει.
στῆ δὲ μάλ᾽ ἐγγὺς ἰών, καὶ ἐρεισάμενος βάλε μέσσας,
εὖ διαβάς, ἵνα μή οἱ ἀφαυρότερον βέλος εἴη,
ῥῆξε δ᾽ ἀπ᾽ ἀμφοτέρους θαιρούς· πέσε δὲ λίθος εἴσω
460 βριθοσύνῃ, μέγα δ᾽ ἀμφὶ πύλαι μύκον, οὐδ᾽ ἄρ᾽ ὀχῆες
ἐσχεθέτην, σανίδες δὲ διέτμαγεν ἄλλυδις ἄλλη
λᾶος ὑπὸ ῥιπῆς· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἔσθορε φαίδιμος Ἕκτωρ
νυκτὶ θοῇ ἀτάλαντος ὑπώπια· λάμπε δὲ χαλκῷ
σμερδαλέῳ, τὸν ἕεστο περὶ χροΐ, δοιὰ δὲ χερσὶ
465 δοῦρ᾽ ἔχεν· οὔ κέν τίς μιν ἐρύκακεν ἀντιβολήσας
νόσφι θεῶν, ὅτ᾽ ἐσᾶλτο πύλας· πυρὶ δ᾽ ὄσσε δεδήει.
κέκλετο δὲ Τρώεσσιν ἑλιξάμενος καθ᾽ ὅμιλον
τεῖχος ὑπερβαίνειν· τοὶ δ᾽ ὀτρύνοντι πίθοντο.
αὐτίκα δ᾽ οἱ μὲν τεῖχος ὑπέρβασαν, οἱ δὲ κατ᾽ αὐτὰς
470 ποιητὰς ἐσέχυντο πύλας· Δαναοὶ δὲ φόβηθεν
νῆας ἀνὰ γλαφυράς, ὅμαδος δ᾽ ἀλίαστος ἐτύχθη.


400Και ο Τεύκρος με τον Αίαντα συγχρόνως τού εχυθήκαν.
Τον τόξευσεν εις τον λαμπρόν ζωστήρα της ασπίδος
ο Τεύκρος· αλλ᾽ εμάκρυνεν ο Ζευς απ᾽ τον υιόν του
τες μοίρες μη πέσει νεκρός αυτού σιμά στα πλοία.
Και την ασπίδα ελόγχισεν ο Αίας και αν και η λόγχη
405δεν βγήκε πέρα, ετάραξεν αυτόν εις την ορμήν του·
και οπίσω λίγο εσύρθηκεν, αλλά τον προμαχώνα
δεν άφηνεν, ως έλπιζε δόξαν αυτού να λάβει.
Κι εστράφη ευθύς κι εφώναζε των θεϊκών Λυκίων:
«Ω της Λυκίας μαχηταί, πού είναι η πρώτη ορμή σας;
410Όσον και αν είμαι ανδράγαθος, δύσκολον είναι μόνος
δρόμον να σχίσω ανάμεσα στο τείχος προς τα πλοία.
Ακολουθείτε και οι πολλοί μεγάλα κατορθώνουν».
Είπε κι εκείνοι απ᾽ την βοήν του σεβαστού κυρίου
ταράχθηκαν και πρόθυμοι σιμά του ορμήσαν όλοι.
415Απ᾽ τ᾽ άλλο μέρος έσφιγγαν τες φάλαγγες οι Αργείοι
μέσ᾽ απ᾽ το τείχος· και άρχισε μέγας σ᾽ αυτούς αγώνας.
Διότι μήτε οι Λύκιοι τους Δαναούς να βιάσουν
εδύνονταν και διάβασιν να σχίσουν προς τα πλοία
και μήτε οι Δαναοί ποτέ να διώξουν τους Λυκίους
420από τα τείχη εδύνονταν, αφού σ᾽ αυτά πατούσαν.
Και όπως χωράφι αμοίραστο να τερμονολογήσουν
δυο γεωργοί φιλονικούν, κι έχουν στα χέρια μέτρα
κι ερίζουν δια το ανάλογον μέρος σ᾽ ολίγον τόπον·
όμοια κι αυτούς εχώριζαν οι προμαχώνες, όπου
425και απ᾽ τα δυο μέρη εσχίζονταν στ᾽ ανδρειωμένα στήθη
άλλες βαριές, άλλες λεπτές, δερμάτινες ασπίδες.
Πολλών ο αλύπητος χαλκός εδάγκασε το σώμα·
στην γυμνήν πλάτην, αν κανείς εστρέφετο εις την μάχην,
στο στήθος, κι ήσαν οι πολλοί, τρυπώντας την ασπίδα.
430Και ολούθε οι πύργοι ερραίνοντο και οι προμαχώνες όλοι
από το αίμα των ανδρών και Δαναών και Τρώων,
αλλά δεν εκατόρθωναν ώστ᾽ οι Αχαιοί να φύγουν.
Και ως τα καυκιά της ζυγαριάς γνέστρα γυνή δικαία
ίσια κρατεί σηκώνοντας όμοια μαλλί και ζύγι
435να πάρει τον μικρόν μισθόν τροφήν εις τα παιδιά της·
όμοια κι εκείν᾽ ισόμετρα την μάχην εκρατούσαν,
ωσότου ο Ζευς εδόξασε τον Έκτορα μεγάλως,
και πρώτος πήδησεν αυτός στων Αχαιών το τείχος.
Και σφοδρήν έσυρε φωνήν: «Ανδρειωμένοι Τρώες,
440α! σηκωθείτε, σπάσετε το τείχος των Αργείων
φλόγα να βάλτε ακοίμητην, να κάψετε τα πλοία».
Και αυτή του η παρακίνησις εβρόντησε στ᾽ αυτιά τους,
και ομού στο τείχος όρμησαν κι επάνω στα στεφάνια
πατούσαν ανεβαίνοντας μ᾽ ακονισμένες λόγχες
445και άρπαξ᾽ ο Έκτωρ κι έφερνε λίθον που εμπρός στες πύλες
ήταν στην ρίζαν του παχύς και σουβλερός στην άκρην,
οπού και δύο του λαού διαλεμένοι εργάτες
δεν θα σηκώναν με λοστούς στ᾽ αμάξι ν᾽ ανεβάσουν,
των τωρινών θνητών, και αυτός τον έπαλλε, και μόνος
450του τον ελάφρωσεν ο υιός του κρυπτοβούλου Κρόνου.
Και ωσάν βοσκός που εύκολα βαστά κριού ποκάρι
εις την αγκάλην και δι᾽ αυτόν είναι μικρό το βάρος·
όμοια τον λίθον σήκωσε κι έφερνε ο μέγας Έκτωρ
προς τα υψηλά θυρόφυλλα σφικτά συναρμοσμένα
455οπού από μέσα σταυρωτοί δύο σύρτες θα κρατούσαν
στερεωμένοι με κλειδί· και ως έφθασε στην πύλην,
στο διάσκελό του εστύλωσε το σώμα δια να δώσει
στον λίθον όλην την ορμήν· τον έριξε στην μέσην
και τα στροφίδια σύντριψε· κι έπεσε μέσα ο λίθος
460βαρύς, και η πύλη εβρόντησεν και οι σύρτες δεν κρατήσαν
και από τον λίθον σείσθηκαν και ανοίξαν οι σανίδες.
Πήδησε μέσα σκοτεινός στα βλέφαρα ως η νύκτα,
ο μέγας Έκτωρ· και άστραφτε το σώμα του ζωσμένο
τρομακτικώς με τ᾽ άρματα· κι εκράτει δυο κοντάρια·
465και όταν με μάτια φλογερά στην πύλην επηδούσε,
μόλις θεός θα εδύνονταν ν᾽ αντισταθεί σ᾽ εκείνον.
Και προς τους Τρώας φώναξε στρεφόμενος στα πλήθη,
ευθύς το τείχος να υπερβούν κι εκείνοι του υπακούσαν.
Και μέρος το υπερέβαιναν, και μέρος εχυνόνταν
470στην πύλην και την διάβαιναν· κι έφυγαν προς τα πλοία
οι Δαναοί και θόρυβος μεγάλος εγεννήθη.