ΦΙΛ. Ω εγώ ο τρισάθλιος! τόση λοιπόν πίκρα
οι θεοί μὄχουν, π᾽ ούτε καν μια φήμη
για την κατάστασή μου αυτή δεν ήρθε
στην πατρίδα μου κι ούτε σε κανένα
μέρος μες στην Ελλάδα· μα οι κακούργοι
που με παραπετάξανε δω πέρα
κρυφογελούνε ξέγνοιαστοι, ενώ εμένα
φουντώνει πάντα η αρρώστια μου και πάει
όλο και στο χειρότερο από πρώτα.
260Ω τέκνο μου, ω παιδί πὄχεις πατέρα
τον Αχιλλέα, εγώ που βλέπεις είμαι
εκείνος που ίσως ν᾽ άκουσες πως έχει
στην κατοχή του του Ηρακλέα τα όπλα,
του Ποίαντα ο γιος ο Φιλοχτήτης,
που οι δυο οι Ατρείδες και των Κεφαλλήνων
ο βασιλιάς με ρίξανε άτιμα έτσι
σ᾽ αυτή την ερημιά ξεκαμωμένον
απ᾽ αρρώστια φριχτή, που μέ ειχε σκίσει
το φονικό της όχεντρας το δόντι.
Σε τέτοιο χάλι μ᾽ έβγαλαν εκείνοι
μονάχο εδώ και φύγανε, σαν ήρθαν
270με τα καράβια απ᾽ το νησί της Χρύσας.
Τότε, με τί χαρά τους, όταν μέ ειδαν
απ᾽ τον πολύ το σάλο του πελάγου
παραδομένο πτώμα εκεί στον ύπνο
σ᾽ απόσκεπη σπηλιά στο ακροθαλάσσι,
με παράτησαν κι έφυγαν, οι σκύλοι,
αφήνοντάς μου σαν του τελευταίου
ανθρώπου λίγα μοναχά κουρέλια
κι όση έφτανε θροφή να μην πεθάνω,
που άμποτε τέτοια και σ᾽ αυτούς να λάχουν.
Μα εσύ μπορείς να φαντασθείς, παιδί μου,
ποιό ήταν το ξύπνημά μου, όταν τους βρήκα
σαν ξύπνησα φευγάτους, ποιά τα δάκρυα,
ποιοί οι σπαραγμοί μου για τη συφορά μου,
όσο έβλεπα τα πλοία, που μέ ειχαν φέρει,
όλοι να ᾽χανε φύγει και κοντά μου
280κανένας να μη βρίσκεται, ένα χέρι
μια βοήθεια στην αρρώστια μου να δίνει,
παρά όπου γύρω μου έστρεφα το μάτι
όξω από πόνους άλλο να μη βρίσκω
και μ᾽ όλη, όσο γι᾽ αυτούς, την αφθονία;
Όμως κυλούσαν μια ᾽π᾽ την άλλη πίσω
οι μέρες μου κι ήταν ανάγκη, κάτω
απ᾽ τη στενή μου αυτή σπηλιά, όπως-όπως
ο ίδιος να υπηρετώ τον εαυτό μου.
Για την κοιλιά μου, τα εξοικονομούσα
μ᾽ αυτό το τόξο στο φτερό χτυπώντας
τις άγριες φάσσες, μα ό,τι ήθε βαρέσω,
290έπρεπε το κορμί να φιδοστρίφω
σέρνοντας το σακάτικό μου πόδι,
για να το φτάσω ο δόλιος· κι αν χρειαζόμουν
νερό να πάρω ή κι όταν το χειμώνα
έπιανε η παγωνιά να βγω να σπάσω
τίποτα ξύλα, σέρποντας ο μαύρος
τα ᾽βγαζα πέρα κι ούτε φωτιά θα ᾽χα
παρ᾽ αν με στουρναρόπετρες, χτυπώντας
τη μια στην άλλη, θα ᾽βγαζα από μέσα
μόλις και μετά βιας κρυμμένη σπίθα·
κι αυτό με σώζει ως τώρα· γιατ᾽ η στέγη
που με σκεπάζει κι έχω τη φωτιά μου,
με φτάνει για όλα — εχτός για την υγειά μου.
300Τώρ᾽ άκου για το νησί πώς είναι·
κανείς δεν πιάνει εδώ καραβοκύρης
με θέλημά του, π᾽ ούτε ένα λιμάνι
δεν έχει που για κέρδος μια πραμάτεια
να εμπορευτεί ή να βρει κονάκι ο ξένος·
ποιός έχασε το νου του εδώ να πιάσει;
Μα ίσως, θα πεις, να ξέπεσε και κάποιος
χωρίς να θέλει· βέβαια πολλά τέτοια
μπορεί να τύχουν στου καιρού το διάβα·
σαν έρχονται λοιπόν αυτοί, μου δείχτουν
όλη τους με τα λόγια τη συμπόνια,
κάπου και κάτι από θροφές μού αφήνουν
ή καμιά φορεσιά· κανείς των όμως,
310σαν κάμω λόγο, ούτε ν᾽ ακούσει θέλει
να με γλιτώσει φέρνοντάς με πίσω
στον τόπο μου· κι έτσι ο δυστυχισμένος
σαπίζω εδώ τώρ᾽ από δέκα χρόνια
βόσκοντας μες στην πείνα και τους πόνους
την αχόρταγη αρρώστια που με τρώει.
Τέτοια οι Ατρείδες κι ο τρανός Δυσσέας
μὄχουνε κάμει, που είθ᾽ οι θεοί τούς δώσουν
για μένα αντάξια πλερωμή μια μέρα.