Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Ἀντιγόνη (1328-1353)


ΚΡ. ἴτω ἴτω, [ἀντ. β]
1330φανήτω μόρων ὁ κάλλιστ᾽ ἐμῶν
ἐμοὶ τερμίαν ἄγων ἁμέραν
ὕπατος· ἴτω ἴτω,
ὅπως μηκέτ᾽ ἆμαρ ἄλλ᾽ εἰσίδω.

ΧΟ. μέλλοντα ταῦτα. τῶν προκειμένων τι χρὴ
1335πράσσειν. μέλει γὰρ τῶνδ᾽ ὅτοισι χρὴ μέλειν.
ΚΡ. ἀλλ᾽ ὧν ἐρῶμεν ταῦτα συγκατηυξάμην.
ΧΟ. μή νυν προσεύχου μηδέν· ὡς πεπρωμένης
οὐκ ἔστι θνητοῖς συμφορᾶς ἀπαλλαγή.

ΚΡ. ἄγοιτ᾽ ἂν μάταιον ἄνδρ᾽ ἐκποδών, [ἀντ. γ]
1340ὅς, ὦ παῖ, σέ τ᾽ οὐχ ἑκὼν κατέκανον
σέ τ᾽ αὖ τάνδ᾽, ὤμοι μέλεος, οὐδ᾽ ἔχω
πρὸς πότερον ἴδω, πᾷ κλιθῶ· πάντα γὰρ
1345λέχρια τἀν χεροῖν, τὰ δ᾽ ἐπὶ κρατί μοι
πότμος δυσκόμιστος εἰσήλατο.

ΧΟ. πολλῷ τὸ φρονεῖν εὐδαιμονίας
πρῶτον ὑπάρχει· χρὴ δὲ τά γ᾽ ἐς θεοὺς
1350μηδὲν ἀσεπτεῖν· μεγάλοι δὲ λόγοι
μεγάλας πληγὰς τῶν ὑπεραύχων
ἀποτείσαντες
γήρᾳ τὸ φρονεῖν ἐδίδαξαν.


ΚΡΕ. Ας ερθεί, ω ας ερθεί,
ας φανεί η πιο καλύτερη μοίρα μου εμένα
1330στο στερνό να με φέρει
της ζωής μου το τέρμα·
ω ας ερθεί, ω ας ερθεί,
να μη ξαναδώ πια άλλη μέρα.

ΧΟΡ. Αυτά μελλούμενα είναι· τώρ᾽ ανάγκη
κάτι να γίνει για όσα έχομε μπρος μας·
για τ᾽ άλλα έχουν την έγνοια τους εκείνοι
που πρέπει να την έχουν. ΚΡΕ. Μα εγώ εκείνα
ευχήθηκα που λαχταρά η καρδιά μου.
ΧΟΡ. Καμιάν ευχή μην κάνεις και δεν είναι
στο χέρι των ανθρώπων ν᾽ αποφύγουν
τη συφορά που η μοίρα των τούς γράφει.

ΚΡΕ. Πάρετε τόν αχρείαστον
εμένα, πάρετ᾽ απ᾽ εδώ,
εμένα, που και σε, παιδί μου,
1340χωρίς να θέλω σκότωσα
και σένα τη δυστυχισμένη·
σε ποιό να στρέψω από τους δυο
να βρω αποκούμπι; πάνε μου όλα,
που τέτοια πάνω στο κεφάλι μου
ασήκωτη πήδησε μοίρα.

ΧΟΡ. Και πολύ πιο πάνω απ᾽ όλα η φρόνηση
είναι της ευδαιμονίας το πρώτο,
1350και στα θεία δεν πρέπει ν᾽ ασεβεί κανείς.
Τα μεγάλα τους τα λόγια οι ξιπασμένοι
με μεγάλα τα πλερώνουνε χτυπήματα
για να βάλουν στα γεράματά τους γνώση.


ΚΡΕ. Ας έρθει, ας έρθει, ας φανεί κι εμένα η γλυκιά θανή μου,
1330που θα μου φέρει πια την ύστερή μου μέρα·
ας έρθει, ας έρθει, για να μη δω πια άλλη μέρα
με τα μάτια μου.

ΧΟΡ. Αυτά είναι του ύστερου καιρού·
για όσα βλέπομε κάτι να γίνει·
τ᾽ άλλα θα τα νοιαστούν εκείνοι που τους πρέπει.
ΚΡΕ. Αυτό που λαχταρίζω, αυτό μονάχα ευχήθηκα.
ΧΟΡ. Μην εύχεσαι τώρα τίποτα, αφού ο άνθρωπος
δεν έχει να ξεφύγει τη γραφτή του μοίρα.

ΚΡΕ. Πάρτε με τον άχρηστο άνθρωπο απ᾽ εδώ,
1340που σκότωσα και σένα, παιδί μου, χωρίς να το θέλω, και τούτην.
Τρισάθλιος εγώ, και δεν έχω πια πού να γυρίσω τη ματιά μου·
όλα μου ξεφεύγουν, όσα πιάνω στα χέρια· βαριά συφορά έπεσε στο κεφάλι μου.
Το πρώτο πράμα για να ευτυχήσει ο άνθρωπος
είναι η φρονιμάδα,
1350και δεν πρέπει να καταφρονάει κανείς σε τίποτα,
όσα είναι των θεών·
τα μεγάλα λόγια με μεγάλα βάσανα τα ξεπλερώνουν
οι καυχησάρηδες,
και έτσι βάζουνε γνώση και στα γεράματα.


ΚΡΕ. Ας έρθει, ας έρθει ο θάνατος, που θα με πάρει εμένα,
1330που θα μου φέρει ποθητά την ύστερή μου μέρα·
ας έρθει, να μην ξαναϊδούν τα μάτια μου τον ήλιο!

ΑΓΓ. Αυτά θα δείξει ο καιρός. Τα τωρινά ας σκεφτούμε!
Μα αυτοί που όλα φροντίζουνε, φροντίζουν για το μέλλο.
ΚΡΕ. Όμως εγώ εύχομαι γι᾽ αυτά που αποθυμεί η καρδιά μου.
ΑΓΓ. Μην εύχεσαι για τίποτε· γιατί ό,τι η μοίρα γράφει,
άνθρωπος δεν το ξεγράφει!

ΚΡΕ. Τραβάτε με μακριά από δω, τον άντρα τον σβησμένο,
1340οπού και σένα αθέλητα σε σκότωσα, παιδί μου,
και σένα, μάνα δύστυχη. — Και τώρα πια δεν ξέρω
ποιόν να κοιτάξω από τους δυο, και πού τώρα να φύγω.
Όλα στριφογυρίζουνε — μα εμένα μαύρη μοίρα
στην κεφαλή με χτύπησε και μ᾽ έχει ζαλισμένο!
(Δούλοι τον οδηγούν μες στο παλάτι· ακολουθούν άλλοι με το φορείο)

ΚΟΡ. Από του κόσμου τ᾽ αγαθά πρωτεύει η φρονιμάδα·
και τους θεούς να σέβεται ο φρόνιμος θυμάται.
1350Μα τ᾽ ασυλλόγιστα, τρελά λόγια των φαντασμένων
με φοβερά χτυπήματα απ᾽ τους θεούς τιμωριούνται,
κι έτσι πια στα γεράματα μαθαίνουν φρονιμάδα!