Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Ἀντιγόνη (69-99)


ΑΝ. οὔτ᾽ ἂν κελεύσαιμ᾽ οὔτ᾽ ἄν, εἰ θέλοις ἔτι
70πράσσειν, ἐμοῦ γ᾽ ἂν ἡδέως δρῴης μέτα.
ἀλλ᾽ ἴσθ᾽ ὁποῖά σοι δοκεῖ, κεῖνον δ᾽ ἐγὼ
θάψω. καλόν μοι τοῦτο ποιούσῃ θανεῖν.
φίλη μετ᾽ αὐτοῦ κείσομαι, φίλου μέτα,
ὅσια πανουργήσασ᾽· ἐπεὶ πλείων χρόνος
75 ὃν δεῖ μ᾽ ἀρέσκειν τοῖς κάτω τῶν ἐνθάδε.
ἐκεῖ γὰρ αἰεὶ κείσομαι· σοὶ δ᾽ εἰ δοκεῖ,
τὰ τῶν θεῶν ἔντιμ᾽ ἀτιμάσασ᾽ ἔχε.
ΙΣ. ἐγὼ μὲν οὐκ ἄτιμα ποιοῦμαι, τὸ δὲ
βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀμήχανος.
80ΑΝ. σὺ μὲν τάδ᾽ ἂν προύχοι᾽· ἐγὼ δὲ δὴ τάφον
χώσουσ᾽ ἀδελφῷ φιλτάτῳ πορεύσομαι.
ΙΣ. οἴμοι, ταλαίνης ὡς ὑπερδέδοικά σου.
ΑΝ. μὴ ᾽μοῦ προτάρβει· τὸν σὸν ἐξόρθου πότμον.
ΙΣ. ἀλλ᾽ οὖν προμηνύσῃς γε τοῦτο μηδενὶ
85τοὔργον, κρυφῇ δὲ κεῦθε, σὺν δ᾽ αὕτως ἐγώ.
ΑΝ. οἴμοι, καταύδα· πολλὸν ἐχθίων ἔσῃ
σιγῶσ᾽, ἐὰν μὴ πᾶσι κηρύξῃς τάδε.
ΙΣ. θερμὴν ἐπὶ ψυχροῖσι καρδίαν ἔχεις.
ΑΝ. ἀλλ᾽ οἶδ᾽ ἀρέσκουσ᾽ οἷς μάλισθ᾽ ἁδεῖν με χρή.
90ΙΣ. εἰ καὶ δυνήσῃ γ᾽· ἀλλ᾽ ἀμηχάνων ἐρᾷς.
ΑΝ. οὐκοῦν, ὅταν δὴ μὴ σθένω, πεπαύσομαι.
ΙΣ. ἀρχὴν δὲ θηρᾶν οὐ πρέπει τἀμήχανα.
ΑΝ. εἰ ταῦτα λέξεις, ἐχθαρῇ μὲν ἐξ ἐμοῦ,
ἐχθρὰ δὲ τῷ θανόντι προσκείσῃ δίκῃ.
95ἀλλ᾽ ἔα με καὶ τὴν ἐξ ἐμοῦ δυσβουλίαν
παθεῖν τὸ δεινὸν τοῦτο· πείσομαι γὰρ οὐ
τοσοῦτον οὐδὲν ὥστε μὴ οὐ καλῶς θανεῖν.
ΙΣ. ἀλλ᾽ εἰ δοκεῖ σοι, στεῖχε· τοῦτο δ᾽ ἴσθ᾽, ὅτι
ἄνους μὲν ἔρχῃ, τοῖς φίλοις δ᾽ ὀρθῶς φίλη.


ΑΝΤ. Ούτε θα σε παρακαλούσα, μα ούτε
κι αν το ᾽θελες ακόμα θα δεχόμουν
70μ᾽ ευχαρίστηση εγώ τη σύμπραξή σου·
μείνε με τις ιδέες σου εσύ, μα εκείνον
θα θάψω εγώ· γλυκός για μένα θα ᾽ναι,
σαν θα το κάμω, ο θάνατος· μαζί του,
σ᾽ αγαπημένον πλάι αγαπημένη
θα κείτομαι, για τ᾽ άγιο αυτό μου κρίμα·
γιατ᾽ είν᾽ ο χρόνος πιο πολύς που πρέπει
στους κάτω πάρα στους εδώ ν᾽ αρέσω,
αφού με κείνους θα ᾽μαι αιώνια· εσύ
μπορείς, αν θέλεις, να περιφρονείς
τα τίμια των θεών. ΙΣΜ. Εγώ καθόλου
δεν τα περιφρονώ, μα και δε βλέπω,
πώς ενάντια μπορώ να πάω στην πόλη.
80ΑΝΤ. Φέρν᾽ εσύ αυτές τις πρόφασες, μα εγώ
να σκάψω τάφο του ακριβού αδερφού μου
πηγαίνω. ΙΣΜ. Ω δυστυχία, τί φόβο πὄχω
για σένα. ΑΝΤ. Ησύχασε και μη φοβάσαι
για μένα, τη δικιά σου να φροντίσεις
ζωή να εξασφαλίσεις. ΙΣΜ. Κοίτα καν
μην πας κι άλλου το πεις, μα κράτα
κρυφό το σχέδιό σου, και ᾽γώ το ίδιο.
ΑΝΤ. Σκοτιά μου! πρόδωσέ το· πιο θα μού εισαι
εχθρή αν σωπάσεις, παρ᾽ αν το κηρύξεις
σ᾽ όλον τον κόσμο. ΙΣΜ. Έχεις καρδιά θερμή
για πράματα ψυχρά. ΑΝΤ. Φτάνει που ξέρω
πως σε κείνους που πρέπει θεν᾽ αρέσω.
ΙΣΜ. Ανίσως και πετύχεις· μα ζητάς
90τ᾽ αδύνατα. ΑΝΤ. Λοιπόν μόνο αν δε θα ᾽χω
δύναμη πια, τότε κι εγώ θα πάψω.
ΙΣΜ. Μα κι απαρχής να κυνηγά δεν πρέπει
τ᾽ αδύνατα κανείς. ΑΝΤ. Αν μιλάς έτσι,
και το μίσος θενά ᾽χεις το δικό μου
και μισημένη απ᾽ τον νεκρό θενά εισαι
πλάι του, σαν πεθάνεις, με το δίκιο.
Μ᾽ άφησ᾽ κι εμέ και την ανεμυαλιά μου
το κακό αυτό να πάθομε· γιατί, όχι,
δεν έχω τέτοιο τίποτα να πάθω
που εγώ να μην πεθάνω τιμημένα.
ΙΣΜ. Αφού έτσι κρίνεις, πήγαινε· μα ξέρε
πως δίχως νου πηγαίνεις, όμως βέβαια
μ᾽ αγάπη αληθινή στους φίλους φίλη.


ANT. Εγώ δεν θα σε προστάξω, και ούτε να θέλεις τώρα να το κάμεις
70θα ευχαριστιόμουνα να με βοηθούσες.
Κοίτα να δεις εσύ τί θέλεις, εκείνον θα τον θάψω εγώ.
Καλό μου το ᾽χω να πέθαινα, αφού το κάνω·
αγαπημένη θα κείτομαι κοντά του, μαζί μ᾽ αυτόν που αγαπώ,
αφού θα ᾽χω κριματίσει μ᾽ άγια πράξη.
Έτσι κι έτσι περισσότερος είν᾽ ο καιρός που ᾽χω ν᾽ αρέσω
σ᾽ εκείνους που είναι κάτω, παρά σ᾽ αυτούς εδώ,
γιατί εκεί έχω να μείνω πάντα.
Εσύ, όμως, σαν το νομίζεις, των θεών τα τίμια πράματα
έχε τα καταφρονεμένα.
ΙΣΜ. Εγώ δεν λέω πως δεν τα σέβομαι,
αλλά γιατί να κάνω ενάντια σ᾽ όλη την πολιτεία δεν έχω δύναμη.
80ANT. Έχε το εσύ αυτό για πρόφαση, εγώ πάω να κάνω τάφο του αγαπημένου μου αδελφού.
ΙΣΜ. Οϊμένα, κακομοίρα μου, τί φόβο έχω για σένα.
ANT. Για μένα μη σε νοιάζει· κοίταξε συ την τύχη σου να κάνεις.
ΙΣΜ. Τουλάχιστον μη φανερώσεις το πράμα σε κανένα, κράτα το κρυφό·
κι εγώ θα κάνω το ίδιο.
ANT. Α, όχι· να το προδώσεις. Πολύ πιότερο θα σε σιχαθώ
αν δεν το πεις και δεν το ξεφωνίσεις σ᾽ όλο τον κόσμο.
ΙΣΜ. Εσύ έχεις ζεστή καρδιά εκεί που ο άλλος παγώνει.
ANT. Έτσι ξέρω όμως πως θ᾽ αρέσω σ᾽ όσους πρέπει ν᾽ αρέσω περισσότερο.
90ΙΣΜ. Σαν θα τα καταφέρεις. Αλλά ζητάς πράματα που δεν γίνονται.
ANT. Και τί μ᾽ αυτό; όταν πια δεν θα μπορώ, θα παύσω.
ΙΣΜ. Κι από μιαν αρχή δεν πρέπει ο άνθρωπος να κυνηγά τ᾽ αδύνατα.
ANT. Όταν λες τέτοια κι εγώ με το δίκιο θα σ᾽ οχτρευτώ,
και του πεθαμένου γίνεσαι εχθρά.
Άφησέ μ᾽ εμένα στην ασυλλογισιά μου
να πάθω αυτό το φοβερό·
δεν μπορεί τίποτα περισσότερο να μου γίνει,
για να μην πάω τουλάχιστο με θάνατο καλό.
(φεύγει η Αντιγόνη)
ΙΣΜ. Αφού το θέλεις, πήγαινε· αυτό μόνο να ξέρεις, πως κάνεις ανοησία
και ας δείχνεσαι για τον φίλο σου φίλη αληθινή.
(μπαίνει στ᾽ ανάκτορα)


ΑΝΤ. Να σε προστάξω δεν μπορώ, κι αν ήθελες ακόμα
70εσύ μαζί μου να εργαστείς, εγώ πια δεν το θέλω.
Μα σκέψου το μονάχη σου τί προτιμάς να κάμεις.
Κείνον λοιπόν θα θάψω εγώ, κι ωραία κι αν αποθάνω.
Αγαπητή θα κείτομαι με τον αγαπημένο,
αφού κάμω άγια πράματα, κι ας φαίνονται κι ενάντια.
Γιατί και περισσότερον καιρό πρέπει ν᾽ αρέσω
στους κάτω, παρά στους εδώ. Εκεί θενά ᾽μαι πάντα.
Κι αν θέλεις, περιφρόνησε όσα οι θεοί τιμούνε.
ΙΣΜ. Δεν τα περιφρονώ ούτ᾽ εγώ· μα για να κάμω ενάντια
στων πολιτών τη θέληση, δεν είμαι εγώ φτιασμένη.
80ΑΝΤ. Αυτά να προφασίζεσαι· μα τώρα εγώ πηγαίνω
να θάψω μες στα χώματα τον φίλτατο αδερφό μου.
ΙΣΜ. Δυστυχισμένη, αλίμονο! για σένα πώς φοβούμαι.
ΑΝΤ. Μην τρέμεις δα για μένανε· για τον εαυτό σου σκέψου.
ΙΣΜ. Να μην τολμήσεις κανενός να δείξεις τον σκοπό σου·
και φύλαξέ τον μυστικόν· έτσι κι εγώ θα κάμω.
ΑΝΤ. Καλέ μη δα, φανέρωσ᾽ τον. Μάλιστα σου ᾽χω χάρη,
αν σ᾽ όλους τρέξεις να τον πεις και να τον διαλαλήσεις.
ΙΣΜ. Για κρύο, τρομερό σκοπόν είναι ζεστή η καρδιά σου.
ΑΝΤ. Σ᾽ αυτούς που πρέπει ν᾽ αγαπώ, ξέρω σ᾽ αυτούς ν᾽ αρέσω.
90ΙΣΜ. Κι ακόμα αν τα κατάφερνες! Μα αδύνατα γυρεύεις.
ΑΝΤ. Όταν αλήθεια δεν μπορώ, τότε θα σταματήσω.
ΙΣΜ. Ο φρόνιμος δεν κυνηγά τ᾽ αδύνατα ποτέ του.
ΑΝΤ. Αν κάθεσαι και λες αυτά, κι εγώ θα σε μισήσω,
κι όταν πεθάνεις, μισητή θα ᾽σαι στον πεθαμένο.
Αλλ᾽ άφησέ με, αδερφή, με τη δική μου τόλμη,
να δοκιμάσω τώρα αυτό· κι ό,τι κακό κι αν πάθω,
δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ ποιός θάνατος μου πρέπει.
ΙΣΜ. Αφού το θέλεις, πήγαινε· κι αν και δεν έχεις γνώση,
μα στους δικούς σου φαίνεσαι στ᾽ αληθινά δική τους.
(Βγαίνουν)