Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ

Σαμία (325-356)

325 λάβ᾽ αὐτόν. ὦ πόλισμα Κεκροπίας χθονός,
ὦ ταναὸς αἰθήρ, ὦ— τί, Δημέα, βοᾷς
τί βοᾷς, ἀνόητε; κάτεχε σαυτόν, καρτέρει·
οὐδὲν γὰρ ἀδικεῖ Μοσχίων σε. παράβολος
ὁ λόγος ἴσως ἐστ᾽, ἄνδρες, ἀλλ᾽ ἀληθινός.
330 εἰ μὲν γὰρ ἢ βουλόμενος ἢ κεκνισμένος
ἔρωτι τοῦτ᾽ ἔπραξεν ἢ μισῶν ἐμέ,
ἦν ἂν ἐπὶ τῆς αὐτῆς διανοίας ἔτι θρασὺς
ἐμοί τε παρατεταγμένος. νυνὶ δέ μοι
ἀπολελόγηται τὸν φανέντ᾽ αὐτῷ γάμον
335 ἄσμενος ἀκούσας. οὐκ ἐρῶν γάρ, ὡς ἐγὼ
τότ᾽ ᾠόμην, ἔσπευδεν, ἀλλὰ τὴν ἐμὴν
Ἑλένην φυγεῖν βουλόμενος ἔνδοθέν ποτε·
αὕτη γάρ ἐστιν αἰτία τοῦ γεγονότος·
παρέλαβεν αὐτόν που μεθύοντα δηλαδή,
340 οὐκ ὄντ᾽ ἐν ἑαυτοῦ· πολλὰ δ᾽ ἐξεργάζεται
ἀνόητ᾽ ἄκρατος καὶ νεότης, ὅταν λάβῃ
τὸν συνεπιβουλεύσαντα τούτοις πλησίον.
οὐδενὶ τρόπῳ γὰρ πιθανὸν εἶναί μοι δοκεῖ
τὸν εἰς ἅπαντας κόσμιον καὶ σώφρονα
345 τοὺς ἀλλοτρίους εἰς ἐμὲ τοιοῦτον γεγονέναι,
οὐδ᾽ εἰ δεκάκις ποητός ἐστι, μὴ γόνῳ
ἐμὸς υἱός· οὐ γὰρ τοῦτο, τὸν τρόπον δ᾽ ὁρῶ.
χαμαιτύπη δ᾽ ἅνθρωπος, ὄλεθρος. ἀλλὰ τί;
οὐ γὰρ περιέσται. Δημέα, νῦν ἄνδρα χρὴ
350 εἶναί σ᾽· ἐπιλαθοῦ τοῦ πόθου, πέπαυσ᾽ ἐρῶν,
καὶ τἀτύχημα μὲν τὸ γεγονὸς κρύφθ᾽ ὅσον
ἔνεστι διὰ τὸν ὑόν, ἐκ τῆς δ᾽ οἰκίας
ἐπὶ κεφαλὴν ἐς κόρακας ὦσον τὴν καλὴν
Σαμίαν. ἔχεις δὲ πρόφασιν ὅτι τὸ παιδίον
355 ἀνείλετ᾽· ἐμφανίσῃς γὰρ ἄλλο μηδὲ ἕν,
δακὼν δ᾽ ἀνάσχου, καρτέρησον εὐγενῶς.


325Πιάστε τον. Ω πόλη της γης του Κέκροπος,
ω άπειρε αιθέρα, ω — τί ξεφωνίζεις, Δημέα,
τί φωνάζεις, ανόητε; Συγκρατήσου. Κάνε υπομονή.
Δεν σου φταίει σε τίποτε ο Μοσχίων. Είναι παράλογο
ίσως αυτό που λέω, θεατές, αλλά αυτή είναι η αλήθεια.
Γιατί αν το έκανε αυτό με τη θέλησή του ή τον παρέσυρε
330ο έρωτας ή επειδή με μισεί, θα εξακολουθούσε
να έχει την ίδια διάθεση και στάση απέναντί μου.
Αλλά τώρα έδειξε σε μένα την αθωότητά του,
όταν άκουσε με χαρά τον γάμο που του πρότεινα.
Δεν έδειξε βέβαια μεγάλη προθυμία, επειδή
335ήταν, όπως τότε νόμιζα εγώ, ερωτευμένος,
αλλά επειδή, ήθελε να γλιτώσει απ᾽ τη δική μου
άπιστη Ελένη. Αυτή βέβαια φταίει για ό,τι έγινε·
Θα τον βρήκε δηλαδή, μεθυσμένο εκτός εαυτού·
340πολλές απερισκεψίες διαπράττουν το κρασί και τα νιάτα,
όταν βρουν κοντά τους συνεργό σ᾽ αυτές τις απερισκεψίες.
Γιατί δεν μπορώ να πιστέψω, με κανένα τρόπο,
ότι αυτός που σ᾽ όλους τους ξένους ήταν φρόνιμος
και μυαλωμένος, φέρθηκε σε μένα έτσι·
345ούτε αν είναι δέκα φορές υιοθετημένος,
όχι πραγματικός μου γιος. Δεν είν᾽ αυτό,
βλέπω τον χαρακτήρα του. Αλλά αυτή είναι
μια πόρνη, μια πανούκλα. Τί τα λέω;
Ποιό το όφελος; Τώρα, Δημέα, πρέπει
350να φανείς άντρας. Ξέχασε τον πόθο σου, πάψε
να την αγαπάς, και τη δυστυχία που σε βρήκε
κράτησέ την μυστική όσο μπορείς χάριν του γιού σου.
Κι από το σπίτι σου πέταξε έξω την προκομμένη
τη Σαμιώτισσα, να πάει στα κομμάτια.
Έχεις δικαιολογία, ότι κράτησε το παιδί
355χωρίς να σε ρωτήσει. Μη φανερώσεις τίποτ᾽ άλλο,
Σφίξε την καρδιά σου, κάνε υπομονή μ᾽ αξιοπρέπεια.