Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ἱππόλυτος (284-336)


ΤΡ. ἐς πάντ᾽ ἀφῖγμαι κοὐδὲν εἴργασμαι πλέον.
285 οὐ μὴν ἀνήσω γ᾽ οὐδὲ νῦν προθυμίας,
ὡς ἂν παροῦσα καὶ σύ μοι ξυμμαρτυρῆις
οἵα πέφυκα δυστυχοῦσι δεσπόταις.
ἄγ᾽, ὦ φίλη παῖ, τῶν πάροιθε μὲν λόγων
λαθώμεθ᾽ ἄμφω, καὶ σύ θ᾽ ἡδίων γενοῦ
290 στυγνὴν ὀφρῦν λύσασα καὶ γνώμης ὁδόν,
ἐγώ θ᾽ ὅπηι σοι μὴ καλῶς τόθ᾽ εἱπόμην
μεθεῖσ᾽ ἐπ᾽ ἄλλον εἶμι βελτίω λόγον.
κεἰ μὲν νοσεῖς τι τῶν ἀπορρήτων κακῶν,
γυναῖκες αἵδε συγκαθιστάναι νόσον·
295 εἰ δ᾽ ἔκφορός σοι συμφορὰ πρὸς ἄρσενας,
λέγ᾽, ὡς ἰατροῖς πρᾶγμα μηνυθῆι τόδε.
εἶἑν, τί σιγᾶις; οὐκ ἐχρῆν σιγᾶν, τέκνον,
ἀλλ᾽ ἤ μ᾽ ἐλέγχειν, εἴ τι μὴ καλῶς λέγω,
ἢ τοῖσιν εὖ λεχθεῖσι συγχωρεῖν λόγοις.
300 φθέγξαι τι, δεῦρ᾽ ἄθρησον. ὦ τάλαιν᾽ ἐγώ,
γυναῖκες, ἄλλως τούσδε μοχθοῦμεν πόνους,
ἴσον δ᾽ ἄπεσμεν τῶι πρίν· οὔτε γὰρ τότε
λόγοις ἐτέγγεθ᾽ ἥδε νῦν τ᾽ οὐ πείθεται.
ἀλλ᾽ ἴσθι μέντοι—πρὸς τάδ᾽ αὐθαδεστέρα
305 γίγνου θαλάσσης—εἰ θανῆι, προδοῦσα σοὺς
παῖδας, πατρώιων μὴ μεθέξοντας δόμων,
μὰ τὴν ἄνασσαν ἱππίαν Ἀμαζόνα,
ἣ σοῖς τέκνοισι δεσπότην ἐγείνατο,
νόθον φρονοῦντα γνήσι᾽, οἶσθά νιν καλῶς,
310 Ἱππόλυτον ... ΦΑ. οἶμοι. ΤΡ. θιγγάνει σέθεν τόδε;
ΦΑ. ἀπώλεσάς με, μαῖα, καί σε πρὸς θεῶν
τοῦδ᾽ ἀνδρὸς αὖθις λίσσομαι σιγᾶν πέρι.
ΤΡ. ὁρᾶις; φρονεῖς μὲν εὖ, φρονοῦσα δ᾽ οὐ θέλεις
παῖδάς τ᾽ ὀνῆσαι καὶ σὸν ἐκσῶσαι βίον.
315 ΦΑ. φιλῶ τέκν᾽· ἄλληι δ᾽ ἐν τύχηι χειμάζομαι.
ΤΡ. ἁγνὰς μέν, ὦ παῖ, χεῖρας αἵματος φορεῖς;
ΦΑ. χεῖρες μὲν ἁγναί, φρὴν δ᾽ ἔχει μίασμά τι.
ΤΡ. μῶν ἐξ ἐπακτοῦ πημονῆς ἐχθρῶν τινος;
ΦΑ. φίλος μ᾽ ἀπόλλυσ᾽ οὐχ ἑκοῦσαν οὐχ ἑκών.
320 ΤΡ. Θησεύς τιν᾽ ἡμάρτηκεν ἐς σ᾽ ἁμαρτίαν;
ΦΑ. μὴ δρῶσ᾽ ἔγωγ᾽ ἐκεῖνον ὀφθείην κακῶς.
ΤΡ. τί γὰρ τὸ δεινὸν τοῦθ᾽ ὅ σ᾽ ἐξαίρει θανεῖν;
ΦΑ. ἔα μ᾽ ἁμαρτεῖν· οὐ γὰρ ἐς σ᾽ ἁμαρτάνω.
ΤΡ. οὐ δῆθ᾽ ἑκοῦσά γ᾽, ἐν δὲ σοὶ λελείψομαι.
325 ΦΑ. τί δρᾶις; βιάζηι, χειρὸς ἐξαρτωμένη;
ΤΡ. καὶ σῶν γε γονάτων, κοὐ μεθήσομαί ποτε.
ΦΑ. κάκ᾽ ὦ τάλαινά σοι τάδ᾽, εἰ πεύσηι, κακά.
ΤΡ. μεῖζον γὰρ ἤ σου μὴ τυχεῖν τί μοι κακόν;
ΦΑ. ὀλῆι. τὸ μέντοι πρᾶγμ᾽ ἐμοὶ τιμὴν φέρει.
330 ΤΡ. κἄπειτα κρύπτεις, χρήσθ᾽ ἱκνουμένης ἐμοῦ;
ΦΑ. ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν ἐσθλὰ μηχανώμεθα.
ΤΡ. οὔκουν λέγουσα τιμιωτέρα φανῆι;
ΦΑ. ἄπελθε πρὸς θεῶν δεξιάν τ᾽ ἐμὴν μέθες.
ΤΡ. οὐ δῆτ᾽, ἐπεί μοι δῶρον οὐ δίδως ὃ χρῆν.
335 ΦΑ. δώσω· σέβας γὰρ χειρὸς αἰδοῦμαι τὸ σόν.
ΤΡ. σιγῶιμ᾽ ἂν ἤδη· σὸς γὰρ οὑντεῦθεν λόγος.


ΤΡΟ. Και τί δεν έχω κάνει! Μα του κάκου.
Νά και τώρα θα δοκιμάσω
μπροστά σας, για να ιδείτε πώς τη γνοιάζομαι.
(στη Φαίδρα)
Έλα, κορούλα μου, έλα να ξεχάσουμε
όσά ᾽χουμε ειπωμένα ως τώρα. Ησύχασε!
290Μη ζαρώνεις τα φρύδια, άλλαξε τρόπο
κι εγώ με το γλυκό θα σου μιλήσω.
Αν πάσκεις απ᾽ αρρώστια που δε λέγεται
μπροστά στους άντρες, μοναχά γυναίκες
είμαστ᾽ εδώ, μπορούμε να βοηθήσουμε.
Αλλ᾽ αν μπορούν να την ακούσουν άντρες,
πες την, για να καλέσουμε γιατρούς.
Λοιπόν; Σιωπάς και πάλι; Μα δεν πρέπει.
Ή μάλωσέ με, αν δεν μιλάω σωστά,
ή κάνε, κόρη μου, ό,τι σ᾽ ορμηνεύω.
300Πες τίποτα… Γιά κοίτα με… Αχ! η μαύρη!
(στο Χορό)
Γυναίκες, χάνουμε άδικα τα λόγια μας
και τίποτα δεν κάνουμε, σαν πρώτα.
Τότες δεν άκουε τίποτα και τώρα
ό,τι λέμε, απάντηση δε δίνει.
(στη Φαίδρα)
Αλλά μάθε (και πιότερο από θάλασσα
αγριεμένη φουρτούνιασε!) αν πεθάνεις,
θα προδώσεις τ᾽ αγαπητά παιδιά σου.
Δε θα πάρουν απ᾽ το γονιό τους κλήρα.
Ναι, μα την καβαλάρισσ᾽ Αμαζόνα,
που των παιδιών σου νόθο αφέντη γέννησε,
—κι όμως περνάει για γνήσιος— ξέρεις ποιόνε
σου λέγω! Τον Ιππόλυτον! ΦΑΙ. Αλιά μου!
310ΤΡΟ. Πειράχτηκες; ΦΑΙ. Αχ! μη, για το θεό!
Μην ξαναπείς τ᾽ όνομα τούτο νένα!
Με σκότωσες! ΤΡΟ. Το βλέπεις τώρα πόσο
σωστά νογάς, αλλά σωστά δεν πράττεις,
για να σωθείτ᾽ εσύ και τα παιδιά σου;
ΦΑΙ. Τ᾽ αγαπώ τα παιδιά μου! Άλλο με τρώει!
ΤΡΟ. Καθαρά ᾽ναι τα χέρια σου από αίμα;
ΦΑΙ. Καθαρά, μα η ψυχή μου μολεμένη.
ΤΡΟ. Μήπως κανείς οχτρός σού ᾽κανε μάγια;
ΦΑΙ. Φίλος αθέλητά μου, αθέλητά του.
320ΤΡΟ. Μη σου ᾽φταιξε ο Θησέας, χωρίς να θέλει;
ΦΑΙ. Μην αξιωθώ ποτέ μου να τον βλάψω!
ΤΡΟ. Μα τί κακό σε σπρώχνει να πεθάνεις;
ΦΑΙ. Άσε με να χαθώ και μη σε νοιάζει!
ΤΡΟ. (γονατίζει και πιάνει τη Φαίδρ᾽ απ᾽ το χέρι)
Δε θα σ᾽ αφήσω, αν δε μου πεις τί έχεις.
ΦΑΙ. Τί κάνεις; Πώς κρεμιέσαι από το χέρι μου;
ΤΡΟ. (της πιάνει και τα γόνατα)
Κι απ᾽ τα γόνατα! Δε σε παρατάω!
ΦΑΙ. Κακομοίρα, τη συφορά μου αν μάθαινες!
ΤΡΟ. Το να σε χάσω, συφορά χειρότερη.
ΦΑΙ. Θα με χάσεις, μα θα ᾽ναι για τιμή μου.
330ΤΡΟ. Πες το λοιπόν, αφού ᾽ναι για τιμή σου!
ΦΑΙ. Πασκίζω νά ᾽βγω τίμια απ᾽ τα ντροπιάσματα.
ΤΡΟ. Μολόγα τα να σε παινέσει ο κόσμος.
ΦΑΙ. Φεύγα, μά το θεό, κι άσε το χέρι μου.
ΤΡΟ. Δεν τ᾽ αφήνω, αν τη χάρη δε μου κάνεις.
ΦΑΙ. Θα σου την κάνω· σέβομαι τα χρόνια σου.
ΤΡΟ. Τώρα σωπαίνω κι όλη αυτιά σ᾽ ακούγω.
(κάνει νόημα στις άλλες να φύγουν)