Όμως, από την ώρα που οι πατέρες αναθέτουν την επιτήρηση των αγοριών τους σε παιδαγωγούς και δεν τ᾽ αφήνουν να πιάνουν συζήτηση με τους εραστές τους κι έχουν δώσει αυτές τις εντολές στους παιδαγωγούς· και την ίδια ώρα οι συνομήλικοι και οι φίλοι των αγοριών αυτών τα ξεφτιλίζουν, αν πάρει το μάτι τους ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, χωρίς να συναντούν την αντίδραση [183d] ή τη λοιδορία των μεγαλύτερων σε ηλικία για τις ανοησίες που λένε, λοιπόν, αν κάποιος λάβει υπόψη του τα παραπάνω, θα διαμόρφωνε την αντίθετη άποψη, ότι σ᾽ αυτό τον τόπο το κοινό αίσθημα θεωρεί προστυχιά αυτό, για το οποίο μιλάμε. Αλλά, φρονώ, νά στην πραγματικότητα τί συμβαίνει: το πράμα, όπως είπαμε και στην αρχή, δεν είναι απλό: αυτό καθαυτό δεν είναι ούτε ωραίο ούτε πρόστυχο, αλλά, όταν γίνεται με ωραίο τρόπο, ωραίο· όταν γίνεται πρόστυχα, πρόστυχο. Τί εννοούμε με το “πρόστυχα”; να ικανοποιεί κανείς τον πόθο χυδαίου ανθρώπου με χυδαίο τρόπο· και τί με το “ωραία”; να ικανοποιεί κανείς τον πόθο αξιόλογου ανθρώπου με ευπρέπεια. Και χυδαίος είναι εκείνος [183e] ο πάνδημος εραστής, που νιώθει έρωτα μόνο για το σώμα κι όχι για την ψυχή· γιατί ούτε καν είναι σταθερός, από τη στιγμή που νιώθει έρωτα για κάτι που δεν είναι σταθερό. Γιατί, έτσι και το σώμα που ποθούσε παύει να ᾽ναι στον ανθό του, την ίδια στιγμή “πέταξε και πάει”, ρίχνοντας στη ντροπή ένα σωρό λόγια και υποσχέσεις· αντίθετα, ο εραστής ενός πράγματι ανώτερου χαρακτήρα μένει πιστός δια βίου, μια κι ενώθηκαν αξεδιάλυτα στο ίδιο χωνευτήρι. Λοιπόν ετούτους [184a] το κοινό αίσθημα της πόλης μας θέλει να τους υποβάλει σε αξιόπιστη και αποτελεσματική δοκιμασία, ώστε στους δεύτερους να δίνονται τ᾽ αγόρια, αλλά τους πρώτους να τους αποφεύγουν. Γι᾽ αυτό τον λόγο προτρέπει εκείνους να τρέχουν πίσω απ᾽ τους νεαρούς, αυτούς όμως να προσπαθούν να ξεφύγουν, οργανώνοντας διαγωνισμούς και υποβάλλοντας σε δοκιμασίες, σε ποιά άραγε κατηγορία ανήκει ο εραστής και σε ποιά ο ερωμένος. Έτσι λοιπόν γι᾽ αυτό τον λόγο θεωρήθηκε προστυχιά το να ικανοποιεί κανείς γρήγορα τον πόθο του εραστή, για να μεσολαβήσει κάποιο χρονικό διάστημα (γιατί παραδεχόμαστε ότι ο χρόνος τις πιο πολλές φορές είναι αξιόπιστη δοκιμασία)· θεωρήθηκε επίσης προστυχιά να δίνεται ο ερωμένος με χρήματα και με πολιτικές πιέσεις, [184b] κι όταν σκύψει το κεφάλι μπροστά στη βία και δεν αντιπαλέψει, κι όταν δε δείξει περιφρόνηση σ᾽ όσους τον ευεργετούν οικονομικά ή με πολιτικές εξυπηρετήσεις· γιατί τίποτ᾽ απ᾽ αυτά δεν παραδεχόμαστε πως είναι σταθερό ούτε μόνιμο — αφήνω που απ᾽ αυτά δε ριζώνει ευγενική φιλία. Λοιπόν ο κανόνας συμπεριφοράς της πόλης μας οδηγεί σε μονόδρομο, για την περίπτωση που τ᾽ αγαπημένο αγόρι θα ικανοποιήσει με κόσμιο τρόπο τον πόθο του εραστή του. Γιατί έχουμε θεσμοθετήσει, όπως είχε θεσμοθετηθεί να μη θεωρείται κολακεία ούτε εξευτελιστικό η εθελούσια υποδούλωση, [184c] μ᾽ οποιαδήποτε μορφή, των εραστών στ᾽ αγαπημένα τους αγόρια, έτσι λοιπόν να μένει άλλη μια υποδούλωση όχι εξευτελιστική: η υποδούλωση που έχει να κάνει με την αρετή. Δηλαδή στην πόλη μας επικρατεί η άποψη ότι, αν κάποιος εθελοντικά προσφέρεται να εξυπηρετήσει κάποιον, επειδή πιστεύει ότι εκείνος με τις φροντίδες του θα τον κάνει καλύτερο ή σε κάποιο τομέα πνευματικής καλλιέργειας ή σε κάποια άλλη, οποιαδήποτε, επιμέρους αρετή, αυτή του η εθελούσια υποδούλωσή του και πάλι δεν είναι επονείδιστη ούτε κολακεία. Λοιπόν, πρέπει αυτούς τους δυο κανόνες συμπεριφοράς (και αυτόν που ισχύει για την παιδεραστία και [184d] αυτόν που ισχύει για τη φιλοσοφία και τις άλλες επιμέρους αρετές) να τους συναιρέσουμε σε έναν, αν είναι να προκύψει ότι θα θεωρηθεί ωραίο το αγαπημένο αγόρι να ικανοποιεί τον πόθο του εραστή του. Πράγματι, όταν συναπαντηθούν εραστής και αγαπημένο αγόρι, έχοντας ο καθένας τους ως αρχή, ο πρώτος ότι, προσφέροντας οποιαδήποτε υπηρεσία στο αγόρι που ικανοποίησε τον πόθο του, του την προσφέρει νόμιμα· ο δεύτερος, ότι, εξυπηρετώντας τον άντρα που τον κάνει σοφό και ανώτερο άνθρωπο, νόμιμα πάλι τον εξυπηρετεί, και εφόσον ο πρώτος μπορεί να συμβάλει στην απόχτηση σοφίας και της [184e] υπόλοιπης αρετής κι ο άλλος νιώθει την ανάγκη ν᾽ αποχτήσει παιδεία και γενικότερα τη σοφία, τότε λοιπόν, όταν ετούτες οι αρχές έρθουν και συναπαντηθούν, τότε και μόνο σ᾽ αυτή την περίπτωση, αποκλειστικά, συμβαίνει να ᾽ναι ωραίο να ικανοποιεί το αγόρι τον πόθο του εραστή, και σε καμιά άλλη. Και σ᾽ αυτή την περίπτωση δεν είναι καθόλου επονείδιστο ακόμη και το να πέσει κανείς θύμα απάτης· όμως σε κάθε άλλη περίπτωση, είτε πέσει θύμα απάτης είτε όχι, είναι επονείδιστο. Λόγου χάρη, αν κάποιος, [185a] ικανοποιώντας τον πόθο του εραστή του, επειδή τον έχει για πλούσιο, αποβλέποντας στα πλούτη του, πέσει θύμα απάτης και δεν πάρει τα χρήματα, καθώς θ᾽ αποκαλυφτεί φτωχός ο εραστής, ο εξευτελισμός του δε θα είναι καθόλου μικρότερος· γιατί ο κόσμος βλέπει ότι ένα τέτοιο υποκείμενο αποκάλυψε το ποιόν του, δηλαδή ότι για τα χρήματα θα πρόσφερε οποιαδήποτε εξυπηρέτηση στον πρώτο τυχόντα — μπορεί κάτι τέτοιο να είναι καθώς πρέπει; Λοιπόν, ας ακολουθήσουμε την ίδια πορεία: αν τώρα ένας άλλος ικανοποιήσει κι αυτός τον πόθο του εραστή του, επειδή τον έχει για ανώτερο άνθρωπο, με την ιδέα πως θα γίνε κι ο ίδιος ανώτερος άνθρωπος με τη φιλική σχέση με τον εραστή του, και πέσει θύμα απάτης, καθώς εκείνος θ᾽ αποκαλυφτεί άνθρωπος κατώτερος [185b] και χωρίς αρετή, όμως το ότι έπεσε θύμα απάτης τον τιμά· γιατί ο κόσμος βλέπει και στην περίπτωση αυτή ότι κι ετούτος αποκάλυψε το ποιόν του, ότι η επιδίωξή του ν᾽ αποχτήσει αρετή και να γίνει ανώτερος άνθρωπος τον έκανε να προσφέρει τα πάντα στον καθένα — υπάρχει, τώρα, στον κόσμο κάτι πιο όμορφο απ᾽ αυτό; Συμπερασματικά, είναι όμορφο να ικανοποιείς τον κάθε πόθο σε κάθε περίπτωση, αν είναι ν᾽ αποχτήσεις αρετή. Νά ποιός είναι ο Έρωτας της Αφροδίτης, της Ουράνιας θεάς, ουράνιος κι ο ίδιος και μ᾽ ανεκτίμητη αξία και για πόλεις και για άτομα, με το να απαιτεί να καταβάλλουν κάθε φροντίδα για την αρετή, [185c] τόσο ο ίδιος ο εραστής για τον εαυτό του, όσο κι ο ερωμένος· οι άλλοι έρωτες όλοι, είναι της άλλης Αφροδίτης, της Πανδήμου. Αυτή είναι, είπε ο Παυσανίας, Φαίδρε, η συνεισφορά που σου καταθέτω, έτσι αυτοσχεδιάζοντας, στη συζήτηση για τον έρωτα».