Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Όπως και παλαιότερα, τα μαθήματα που διδάσκονταν στο διδασκαλείο ήταν η ανάγνωση, η γραφή και η αριθμητική. Mας ενδιαφέρει ο συστηματικός τρόπος διδασκαλίας που χρησιμοποιούσαν οι γραμματιστές της ελληνιστικής εποχής, τον οποίο γνωρίζουμε από αρκετά μακροσκελή εγχειρίδια σε πάπυρο· το αρχαιότερο είναι το σχεδόν πλήρες εγχειρίδιο του 3ου αιώνα π.X. -βρέθηκε στο Φαγιούμ της Aιγύπτου το 1935- σε δεκαέξι φύλλα, κολλήματα, από πάπυρο συνολικού μήκους 2.90 μ. Μεμονωμένες φράσεις χαραγμένες σε όστρακα ή πινακίδες συμπληρώνουν τις γνώσεις μας. Oι μαθητές πρώτα αποστήθιζαν το αλφάβητο, μάθαιναν δηλαδή τα ονόματα των γραμμάτων χωρίς να έχουν υπόψη τους την εικόνα των διαφόρων γραμμάτων. Μετά την αποστήθιση του αλφαβήτου, ο δάσκαλος παρουσίαζε τα κεφαλαία γράμματα σε ομάδες και οι μαθητές ασκούνταν στη γραπτή απεικόνιση μεμονωμένων γραμμάτων, για να περάσουν μετά σε συλλαβές με δύο στην αρχή γράμματα -σύμφωνο και φωνήεν ή φωνήεν και σύμφωνο- και μετά τρία. Μετά τις συλλαβές οι μαθητές ασκούνταν στην αντιγραφή λέξεων -μονοσύλλαβων στην αρχή και μετά δισύλλαβων, τρισύλλαβων και πολυσύλλαβων- που στην πλειονότητά τους ήταν ονόματα και επίθετα από λογοτεχνικά κείμενα, κυρίως από τα ομηρικά έπη, και παρουσίαζαν δυσκολίες στην προφορά και στην ορθογραφία. Συνέχιζαν με την αντιγραφή μικρών φράσεων που συνήθως ήταν αποφθέγματα (γνῶμαι) με ηθικό περιεχόμενο ή αποσπάσματα από ποιητικά έργα. Tα πρώτα αυτά συνεχή κείμενα δίνονταν στους μαθητές με τις συλλαβές χωρισμένες, για να διευκολύνεται η ανάγνωση. Στο εγχειρίδιο από το Φαγιούμ παρατίθενται αποσπάσματα, έξι στίχων από τις Φοίνισσες (529-534) και τεσσάρων στίχων από την Iνώ (χαμένη τραγωδία) του Ευριπίδη, με τις συλλαβές να διακρίνονται η μία από την άλλη με κενό και δύο στιγμές. Στο επόμενο στάδιο οι γραμματικοί, οι επαγγελματίες μελετητές και δάσκαλοι της γλώσσας, σχολίαζαν λογοτεχνικά κείμενα, διατύπωναν κανόνες της σωστής χρήσης της γλώσσας και επέβλεπαν την αποστήθιση των κειμένων και των κανόνων από τους έφηβους μαθητές τους, που ανήκαν στη μορφωμένη επίλεκτη τάξη. O κατάλληλος χώρος για τις πνευματικές αυτές ασκήσεις ήταν το ελληνιστικό γυμνάσιο, όπου πήγαιναν μόνο τα παιδιά των πλουσίων, ως έφηβοι σε ηλικία 18 ετών.