H πρώτη καταγεγραμμένη πρωτοβουλία προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη όπου και θα οδηγήσει στην ίδρυση, το 1905, του πρώτου δημοτικιστικού συλλόγου, του Αδερφάτου της Εθνικής Γλώσσας. Θα ακολουθήσουν ανάλογες πρωτοβουλίες στην Αθήνα (Εταιρία της Εθνικής Γλώσσας (1905) Aδελφάτο της Αθήνας (1909) Φοιτητική Συντροφιά (1909), στην Κρήτη (ο σύλλογος Σολωμός στα Xανιά (1908), και η συνέχισή του στο Ηράκλειο το 1909, κατόπιν των επεισοδίων και της διάλυσης του πρώτου) και στην Αλεξάνδρεια (πρωτοβουλία που κινείται γύρω από το περιοδικό Νέα Ζωή (1904).