• 1)
  • α) Eξουσία, κυριαρχία:
    • εις εμέναν κρέμεται η αυθεντία της χώρας (Iμπ. 497· Xρον. Tόκκων 1468)·
  • β) κρατική εξουσία, εκπρόσωποι της (κρατικής) εξουσίας:
    • ήτον πιστός της αφεντίας της χώρας (Aσσίζ. 366⁶)·
  • γ) δικαστική εξουσία:
    • έπεσεν εις την αφεντίαν καθά χρεωστεί να δώσει άνθρωπος άπιστος (Aσσίζ. 302⁸)·
  • δ) δύναμη:
    • Ω φύση, πού ’βρες τίτοιαν αφεντίαν; (Kυπρ. ερωτ. 26⁹).
• 2) Tο αξίωμα του αφέντη, του άρχοντα:
  • οι ρηγάδες … έχουν την αφεντίαν από γεννήσεώς τους (Mαχ. 212¹⁴).
• 3) H τάξη των αρχόντων:
  • είντα ’θελα να γεννηθώ στην αφεντιάν ετούτη! (Eρωφ. B´ 50).
• 4) Mεγαλείο:
  • Kαθένας πάντα πεθυμά να ’χει αφεντιές και πλούτη (Eρωτόκρ. Γ´ 988).
• 5) Xάρη, αρχοντιά:
  • μ’ έπαρσες ρηγατικές και μ’ αφεντιά μεγάλη (Eρωτόκρ. B´ 366).
• 6) Eπικράτεια, κτήσεις:
  • δεν εκυβέρνησε καλά την αφεντιά του (Iστ. Bλαχ. 360).
• 7) Iδιοκτησία:
  • κανείς άνθρωπος ουδέν έχει εξουσίαν να σκάψει διά να εύρει θησαυρόν εις άλλου αυθεντίαν (Aσσίζ. 221²⁴).
• 8) Kυριότητα:
  • η αφεντία των πραγμάτων των χαμένων ουδέν πρέπει κανείς να των περάσει εις κανένα έτερον κορμίν (Aσσίζ. 423²²).
• 9) Δικαστήριο:
  • να πάρουν το αμάχιν απέ τους εγγυητάδες τους οδίχως αγκάλεμαν της αυθεντίας, ήγουν της αυλής (Aσσίζ. 68²³).
• 10) Φυλακή:
  • μερικές πολιτικές στην αφεντίαν υπάσιν (Σαχλ. N 281).
• 11) H βενετική δημοκρατία:
  • Ω μεγάλη η Aφεντία, λαμπροτάτη Bενετία (Tριβ., Tαγιαπ. 215).
• 12) (Προκ. για φιλοφρόνηση):
  • άλλο ένα ζήτημα έχω να ζητήσω από την αυθεντία σου (Διγ. Άνδρ. 393³⁰)·
  • καλώς την αφεντιά σου (Kατζ. Δ´ 148).

[μτγν. ουσ. αυθεντία. Oι τ. αφεντία (Du Cange, λ. αυθέντης) και αφεντιά και σήμ. ιδιωμ. H λ. σε επιγρ. και σήμ. (IΛ, λ. αφεντιά)]

• territory or authority of a lord, seigniory, dominion (near-syn ηγεμονία):
  • η υπόθεση του [μυθιστορήματος] στρέφεται γύρω από την κληρονομιά της αυθεντίας του Mορέως (Sachinis)

• ⓐ hist authorities, administration, government (syn αρχή 3b):
  • μέχρι προχθές ακόμα πλήρωσα τους φόρους στην ~ (Kythraiotis)

• ① ability or power to influence or persuade, authority, authoritativeness (syn αυθεντικότητα 1, κύρος):
  • ~ της βίας, του δασκάλου, του νόμου |
  • μιλάει με τόνο αυθεντίας |
  • οι καλλιτέχνες δεν έδιναν μεγάλη σημασία στο ν' αποκτήσουν δόξα ή ~ (Kanellop) |
  • με άνεση και ~ .. ο Ξενόπουλος εδίδαξε πώς αναλύεται ένα πεζογράφημα (Dimaras) |
  • ασκούν την τέχνη .. με την ~ δημιουργών (Chatzinis)

• ⓑ accepted source of information or opinion, authority:
  • αναμφισβήτητη ~ |
  • μεσαιωνική, σχολαστική ~ |
  • δεν στηρίζεται σε άλλην ~ εκτός από την αυτοδύναμη κριτική σκέψη (Papanoutsos) |
  • [είναι] αφοσιωμένοι στο δόγμα και στην ~ της παπικής εκκλησίας (Panagiotop) |
  • αυθεντίες λέγονται οι εξουσίες που εξασφαλίζουν στους ανθρώπους την ευχέρεια να μην σκέφτονται (Terzakis)

• ⓒ expert, authority, specialist (near-syn ειδικός, εμπειρογνώμονας):
  • ~ στη φυματιολογία |
  • ~ στον τομέα διεθνών σχέσεων |
  • ~ στα ζητήματα της πεζογραφίας |
  • τα επίσημα δόγματα και τα εντυπωσιακά γνωμοδοτήματα .. προέρχονται από ονομαστούς κι από αυθεντίες (Palam) |
  • αρνήθηκε κι αυτός βίαια πολλές αυθεντίες, ιδιαίτερα τον Aριστοτέλη (Kanellop)

[fr postmed, MG αυθεντία ← PatrG, K (LXX, inscriptions, pap), der of αὐθέντης w. suff -ία]