• 1)
  • α) Παραβαίνω το θείο νόμο, κάνω αμαρτία:
    • (Iστ. Bλαχ. 1373), (Xρον. Mορ. P 38)·
  • β) (με εμπρόθ. προσδ. προσώπου) σφάλλω απέναντι σε κάπ.:
    • (Σουμμ., Παστ. φίδ. Δ´ [661]).
• 2) Yποπίπτω σε σαρκικό αμάρτημα:
  • (Iστ. πατρ. 119¹⁴).

[αρχ. αμαρτάνω. H λ. και ο τ. και σήμ.]

• ① be in error, commit an error, make a mistake (syn λαθεύω, κάνω λάθος, πλανώμαι):
  • το κείμενο αμαρτάνει σε πολλά και έχει βασικές ασυνέπειες (Despotop) |
  • πόσο αμαρτάνουν οι πρωτευουσιάνοι, οι ξενομανείς που τον έμαθαν τα χριστούγεννα να παπαγαλίζει το γκι αντί του μελλός (Floros) |
  • η εκτέλεση της σουίτας των ισπανικών χορών αμάρτανε όχι μόνο στο θέμα της υπερβολής (ChKliridis) |
  • η μοντέρνα ποίηση αμαρτάνει κατά το ότι παραλείπει σκόπιμα τη σύνδεση του νέου, που ανακαλύπτει, με το παλιό που υπάρχει ήδη μέσα μας, διακόπτει τη συνέχεια (Chatzinis)

• ② commit a sin, trespass moral law or God's commandment, sin (syn διαπράττω αμάρτημα L, κάνω αμαρτία, κολάζομαι):
  • αμαρτάνεις που κλέβεις |
  • αμαρτάνει που βλαστημάει |
  • αμαρτάνουμε που τρώμε κρέας |
  • ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος ν' αμαρταίνει |
  • ένοιωσα πως αμάρτησα |
  • gnom όποιος δε γεννήθη δεν αμάρτησε (cf Justin., PG 6.1329 οéδεdς γεννηθεdς nς οéχ ≥μαρτεν κλ) |
  • οι χριστιανοί δεν κρίνονται άξιοι της φιλανθρωπίας του Θεού, γιατί δεν είχαν πάψει να αμαρτάνουν και να γίνονται χειρότεροι (Vacalop) |
  • αμαρτάνει όποιος ακολουθεί οδό που βρίσκεται πέρα από τους φυσικούς νόμους (Palaiologos) |
  • με τον Aδάμ αμάρτησαν όλοι απ' αρχής και μ' αυτόν είναι όλοι οι άνθρωποι παραδομένοι στην οργή του θεού (Theodorakop) |
  • από αμάθεια και πλάνη, "επιστήμης ενδεία", αμαρτάνουν όσοι κακουργούν (Papanoutsos) |
  • τιμωρείται ο κακός, επειδή μπορούσε να πράξει το αγαθό και όμως αμάρτησε (id.) |
  • ο άνθρωπος δημιουργήθηκε ελεύθερος· έπεσεν όμως στην αμαρτία, επειδή είχε τη δύναμη να αμαρτάνει (Tatakis) |
  • ταράχτηκα· μονοστιγμής ένοιωσα πως αμάρταινα κ' εγώ στο θεό μου (Kazantz) |
  • στο πρόσωπο του προγόνου αμαρταίνει κι ο έγγονος (id.) |
  • απ' όλα τα πλάσματα του θεού ο άνθρωπος μονάχα μπορεί κι αμαρταίνει· τι θα πει αμαρταίνει; χαλνάει την αρμονία (id.) |
  • ο "ευρωπαίος άνθρωπος" έχει πολύ αμαρτήσει (Panagiotop) |
  • η παλιότερη γενιά έχει πολύ σε πολλά αμαρτήσει, συχνά όχι από δική της κακή προαίρεση (id.) |
  • την κληματαριά μας την ετρύγησε εξεπίτηδες ο πάτερ-Στέφανος, για να μην την τρυγάνε στα κλεφτά τα καλογέρια και αμαρταίνουν (Papatsonis) |
  • poem θαρρώντας πως αμάρτησα, | το μέρος που 'σαι αφήνω (Markoras) |
  • τα περιφρόνησα, αμαρτία βαφτίζοντάς τα, | κι αμαρταίνοντας, έτσι, για να υπακούσω μόνο | δαιμονικά κελεύσματα |
  • το Nόμο που τον Θεόν αρνιέται (Diktaios)

• ⓐ have illicit sexual intercourse, fornicate, commit adultery (syn συνουσιάζομαι L; διαπράττω μοιχεία):
  • αμάρτησε με τη δείνα |
  • είναι μια δυστυχισμένη που αμάρτησε μ' ένα βοσκό (Prevelakis) |
  • έχει πλαγιάσει με γυναίκα αυτός· και, καθώς κοιτάζει τη φωτιά, η βρωμερή επιθυμία κι ο πειρασμός ανάβουν μέσα του πάλι κι αμαρταίνει (Kovvatzis) |
  • η Φιλντ δίνει όλη την παθητικότητα της παντρεμένης που αμάρτησε, που γεύεται την αμαρτία της και πελαγώνει στις συνέπειές της (Ploritis)

[fr MG αμαρτάνω & -αίνω ← PatrG, K ἁμαρτάνω ← AG; cf also ήμαρτον]