• 1) Άνδρας:
  • (Φορτουν. Δ´ 196), (Λίβ. N 435).
• 2) Aρσενικό (ζώο):
  • (Πεντ. Γέν. VII 2).
• 3) Γενναίος άνδρας, παλληκάρι:
  • ως άνδρας αγωνίστησε (Σπαν. A 303).
• 4) Σύζυγος:
  • να ’ν’ άντρας μου και ταίρι μου (Eρωτόκρ. Γ´ 1130).

[<αρχ. ουσ. ανήρ. O τ. και η λ. και σήμ.]

• ① male human being, male person, man (syn αρσενικός άνθρωπος, ant γυναίκα):
  • νέος, ώριμος, ηλικιωμένος, γέρος, γενειοφόρος, πωγωνοφόρος ~ |
  • έγινες ~ τώρα |
  • οι άνδρες κάθονταν χωριστά από τις γυναίκες |
  • άνθρωποι εκλεκτοί, άνδρες είτε γυναίκες |
  • όποιος χριστιανός, ~ ή γυναίκα, υπόσχεται να μη μιλάει σε ξένη γλώσσα ας σηκωθεί απάνω |
  • ένα τείχος χαμηλό ίσαμε το ύψος ενός άνδρα (Vacalop) |
  • η Eλένη εντυνόταν και παρουσιαζόταν σαν ~ (Floros) |
  • ο άξονας των ματιών είναι βασικά οριζόντιος τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες (Poulianos) |
  • άνδρες άγριοι και να τους δης ολόπυροι (Theodorakop) |
  • ο ~ άρπαξε την εξουσία από τα χέρια της πανάρχαιης μητραρχίας (KPapa) |
  • το κρανίο ενός ανδρός (Karouzou) |
  • ανάγλυφο γενειοφόρου ανδρός (id.) |
  • ο ~ κρατάει με το αριστερό τα ηνία του αλόγου (id.) |
  • παραδίδεται άνευ όρων στην εξουσία του ανδρός και στην ερωτική της μοίρα (Athanasiadis-N) |
  • poem εγώ γυναίκα ή άνθρωπος | ζητούσα το πρόσωπό σου πάντοτε, | ήταν ως τώρα του ανδρός | και δεν μπορώ αλλιώς να το γνωρίσω (Karelli)

• ⓐ grown up male person (syn ανδρωμένος or ενήλικος άνθρωπος, ant παιδί):
  • είσαι ~ πια, δεν είσαι παιδί |
  • όταν έγινε ~, έζησε την αληθινή δημοκρατία της αττικής πολιτείας (Theodorakop, adapted) |
  • ο Δίων ωριμάζει και γίνεται ~ (Sachinis)

• ② real man, he-man, valiant (brave) man, fearless (or intrepid) man (syn γενναίος ~, παλληκάρι, ant δειλός ~, γυναίκα):
  • στάθηκες ~, φέρθηκε ~ |
  • κοίταξε να φανείς ~ |
  • οι άνδρες φαίνονται στους κινδύνους |
  • πέθανε σαν ~, χωρίς να λιποψυχήσει |
  • ο Γραίτζας, ο μόνος ~ της Πελοποννήσου (Vacalop)

• ③ personage (syn προσωπικότητα, διακεκριμένος ~):
  • σπουδαίος ~ |
  • άνδρες πολιτικοί, άνδρες δυναμικοί |
  • οι λόγιοι άνδρες του έθνους |
  • ως δημόσιος ~ δίνεται ολόψυχα στην πολιτική (Papanoutsos)

• ④ male spouse, husband (syn ο σύζυγος):
  • ήταν ο ~ της ανιψιάς μας |
  • ήρθαν οι συγγενείς του άνδρα της |
  • εγλωσσότρωγαν τους άνδρες των (Papantoniou) |
  • ρώτησε και τον άνδρα της, για να δώσει τελική απάντηση |
  • το δράμα της μητρικής αγάπης παραμερίζεται για την αγάπη της γυναίκας ή του ανδρός (Tsatsos) |
  • παρακολουθήσαμε ο ~ μου και εγώ το συνέδριο (Thrylos) |
  • folks. κόρη ξανθή επλάγιασε στ' ανδρός της τις αγκάλες

• ⑤ milit, usu pl άνδρες οι, man, soldier, άνδρες men, ranks:
  • οι άνδρες του λόχου the men of the company |
  • οι άνδρες του πληρώματος the men, hands |
  • ο Kίτσος τρέχει στους άνδρες του (TAthanasiadis) |
  • καλά έκαναν οι άνδρες της Eπαναστάσεως του 1821 να χαρίσουν στον ελληνικό λαό το ανεχτίμητο δώρο της πολιτικής ελευθερίας (Skliros) |
  • οι ένοπλες δυνάμεις από την ανώτατη διοίκηση ως τον τελευταίο άνδρα ζητούσαν κυβέρνηση ενότητας (Tsirkas) [fr kath άνδρας ← MG άνδρας, gen ανδρός (1042 AD) ← K, AG ανήρ, ανδρός]. Cf also άντρας.