• ① liter endmost, farthest, faraway, extreme (syn in ακραίος 1):
  • άκρο πόδι end of the leg, foot, τα άκρα πόδια |
  • σώζεται η αρχή ενός μέλους, ασφαλώς η αρχή από ένα άκρο πόδι, που ... πατεί επάνω στην πλίνθο (Despinis) |
  • (σε αγαλμάτιο) τα άκρα πόδια είναι σπασμένα στο μπροστινό τμήμα τους (id.) |
  • λεπίδι από ατσάλι τα κορμιά ηχούσαν ως το ακρότατο κύτταρό τους (Karagatsis) |
  • τα ακρότατα όρια της γης the extreme confines of the earth |
  • τ' ακρότατο νησί των Kυκλάδων |
  • το ακρότατο σημείο της Πελοποννήσου |
  • στο ακρότατο σημείο προς B (ήταν) άλλος πύργος για τους φρουρούς (Varelas) |
  • (η Kέρκυρα) ακρότατο σημείο της Aνατολής στη Δύση (Palaiologos) |
  • η ανατολική ακρότατη πλευρά |
  • ο τελευταίος, ο ακρότατος σταθμός (Lambridi) |
  • ο φρουρός αυτός, ορθός στη θέση που του έταξαν στην ακρότατη πύλη της πολιτείας, δε σάλεψε (Kazantz) |
  • (το κάστρο) βρισκόταν ανατολικά της Tοκάτης και αποτελούσε το ακρότατο προπύργιο του Oυζούν Xασάν προς δυσμάς (Vacalop) |
  • μονάχα ένα ακρότατο στεφάνωμα θα έπρεπε να είχαμε (Bakalakis) poem ... λες το σύνορο έχει βάλει | στις ψυχές μας το ακρότατον οπού 'ναι | το σύνορο της ίδιας σιωπής μας (Sikel) |
  • ολόμονο με κλείσατε μες στην ακρότατη ερημιά (id.) |
  • ο άκρος αθέρας σας σαλεύει | σα να 'ναι αγιάζι και φυσά (Agras) |
  • ο άνεμος έξυσε λίγο συννεφάκι πάνω από τ' ακρότατο δέντρο της γης (Elytis) |
  • έτσι η ψυχή μου από τώρα κελαϊδεί | ως ολούθε το θάνατο ανασαίνει | ψηλά στου βίου τ' ακρότατο κλαδί (LAlexiou)

• ⓐ of time:
  • είχε σαφώς προβλεφθή η προσχώρηση της Eλλάδας όσο το δυνατόν ταχύτερα και με ακρότατο όριο το 1984 (IPesmatzoglou)

• ② fig (mostly in S ακρότατος) utmost, farthest, extreme (syn τελευταίος, τελικός):
  • άκρα επιδίωξή μας είναι η προκοπή του ανθρώπου |
  • το "Φθινόπωρο" είναι μια νέα πεζογραφία, ... η λυρική λέω εγώ στις ακρότατες επιδιώξεις της (Charis) |
  • πρέπει να πάη ως το βάθος, ως την ακρότερη άκρη ... του επιστημονικού έργου (Tatakis)

• ⓑ farthest, deepest, innermost:
  • αγαπούμε το απόλυτο ίσαμε την ακρότατη ρίζα |
  • μια ευφορία με πλημμυρούσε ... φτάνοντας ως τις ακρότατες ίνες μου (Lazaridis) |
  • η ισχυρή αυτή εκκλησιαστική παράδοση, η ριζωμένη ως τις ακρότατες ίνες του βυζαντινού οργανισμού (Vacalop)

• ⓒ τ' ακρότατο όριο or σύνορο the extreme limit:
  • τ' ακρότατο σημείο the highest point |
  • τέρμα πορείας· εννοούσαμε την ακρότατη κατάσταση όπου φτάνει ο άνθρωπος (Tatakis) |
  • πίστευε ότι ήταν στην άκρη κορυφή (id.) |
  • η θέση μου ... θεμελιώνεται ... ως την έσχατη συνέπεια και ως την ακρότατη κάποτε λεπτομέρεια (Tsatsos)

• ③ intense, absolute, extreme, ultra (syn των άκρων, ακραίος 3, απόλυτος, έντονος):
  • ~ χαρακτήρας uncompromising character |
  • άκρα συντήρηση extreme conservatism |
  • ~ συντηρητικός, ~ φιλελεύθερος, ~ δεξιός, ~ αριστερός ultra-conservative, ultra-liberal, right-wing extremist, left-wing extremist |
  • άκρα αριστερά extreme left(wing) |
  • άκρα δεξιά extreme right (wing) |
  • είναι της άκρας αριστεράς (δεξιάς) he is an extreme leftwinger (rightwinger) |
  • όλα τα κόμματα από την ακρότατη δεξιά ως την ακρότατη αριστερά |
  • οπαδός της άκρας ορθοδοξίας του δημοτικισμού |
  • οι άκροι δημοτικιστές |
  • άκρα καθαρεύουσα |
  • οπαδοί της άκρας δημοτικής |
  • παίρνω άκρες θέσεις, για να καταστήσω πιο αισθητές τις διαφορές (Dimaras) |
  • | phrases |
  • άκρα αναμελιά, ανεξικακία, αντίθεση, απελπισία, απόλαυση, απλότητα, απόγνωση |
  • η άκρα άρνηση της αρετής |
  • άκρα αυθάδεια, αυτοκυριαρχία, γαλήνη, διαλλακτικότητα, δυστυχία, ευαισθησία, επιείκεια, επιμέλεια, επιφύλαξη, ευδαιμονία, ευλάβεια, ευσέβεια, ευσυνειδησία, επιστημονική ευσυνειδησία, εχεμύθεια, ζηλοτυπία, ησυχία, λιτότητα (L λιτότης), λογικότητα, λύπη |
  • αντικειμενικότητα στην ακρότατη μορφή της |
  • άκρα μυστικότητα, οδύνη |
  • ~ ορθολογισμός |
  • άκρα παρατηρητικότητα |
  • άκρα παρρησία, περίσκεψη, προσοχή, προφύλαξη, σαφήνεια, σεμνότητα |
  • άκρα σιγή, άκρα σιωπή profound silence |
  • άκρα σιγαλιά |
  • άκρα σοφία, συγκατάβαση, συγκίνηση |
  • άκρα συνέπεια, e.g. αφαίρεση πραγματική σπρωγμένη ως τις άκρες συνέπειες |
  • άκρα σύνεση, συντριβή, ταπείνωση, υπερβολή, υποκειμενικότητα, υπομονή, φιλαργυρία |
  • ακρότατα συμπεράσματα |
  • ακρότατες προϋποθέσεις |
  • ακρότατη εκδήλωση του θετικιστικού επιστημονισμού |
  • ακρότατος ρομαντισμός |
  • | ύστερα ξεπροβάλλει μεσ' αποκεί ο μύθος, ακρότατο αποτέλεσμα της ποιητικής δημιουργίας (Palam) |
  • η Aθήνα, ο ανθός, η ακρότατη φιλοδοξία της ρίζας, έρχεται αργότερα (Kazantz) |
  • η Kυβέλη άκουγε μ' άκρα προσήλωση (Melas) |
  • το προνόμιο της Παρισινής είναι η χάρη κ' η άκρα κομψότητα (Panagiotop) |
  • επιχειρήματα ... ισχυρά και με άκρα λογική συνέπεια διαρθρωμένα (Papanoutsos) |
  • η μετάφραση των παλιών κλασικών ... αναγκάζει τη γλώσσα μας να δουλευτή ως τις ακρότατες δυνατότητές της (Kakridis) |
  • λίγοι φτάνουν στην άκρα αυτοαγωγή (Tatakis) |
  • (έχει) άκρα κατοχή των εκφραστικών του μέσων (LPolitis) |
  • poem και άκρα αισθάνονται ασπλαχνιά (Solom) |
  • για να δροσίζω στις ακρότατες στιγμές | της δίψας μου τα χείλια (Sikel) |
  • ... τότε ακροάζεται καθαρότατα | με άκρα ευφροσύνη του ο μοναχικός ο δεητής | τα κροταλίσματα κλ (Papatsonis)

• ⓓ drawn away the farthest, being at the exteme from each other, diametrically opposed:
  • math οι άκροι όροι (αναλογίας) the extreme terms (in a proportion) |
  • το άκρο αριστερό the farthest left wing (in warfare) |
  • οι δύο ακρότατοι τύποι των αγίων που μεταχειρίζεται (η τέχνη του Aγίου Όρους) |
  • ο αγγελικός κι ο ασκητικός τύπος (Papantoniou) |
  • είναι τα δύο άκρα αντίθετα the two don't agree in anything |
  • αυτή ήταν το άκρο αντίθετο |
  • άσκημη στο πρόσωπο, ασουλούπωτη στο κορμί κλ (Xenop) |
  • η διαφορά ανάμεσα στα δυο άκρα κοινωνικά συστήματα |
  • του κομμουνισμού και του αναρχισμού (Athanasiadis-N)

• ④ of high degree, highest, utmost, ne plus ultra, perfect, best, absolute (syn in ακραίος 1c):
  • άκροι φίλοι best and closest friends (near-syn στενότατοι φίλοι) |
  • άκρο αγαθό supreme good |
  • άκρο ενδιαφέρον intense interest |
  • άκρα δικαιοσύνη |
  • η άκρα αγαθότητα της καρδιάς |
  • η άκρα αγαλλίαση της ψυχής |
  • ακρότατη απόδοση |
  • άκραν επιτυχία θα έχη το έργο του |
  • όργανα άκρας τελειότητας |
  • επιβράβευση της άκρας αρετής |
  • προχωρεί με άκρα μεθοδικότητα |
  • ακρότατη η εκλέπτυνση της ελαφρά ανάγλυφης, πλούσιας διακόσμησης (Karouzou) |
  • στα μαθηματικά ο νοών πραγματώνει την άκρα τελειότητα στη γνωστική του προσπάθεια (Tatakis) |
  • μαζί του είχα αρχίσει κ' εγώ να μάχουμαι ... να φιλιώσω την ακρότατη ελπίδα με την ακρότατη απελπισία (Kazantz) |
  • πιο επιτακτική όσο ποτέ είναι η άκρα ηθική ωρίμανση (Despotop)

[fr K, PatrG ἄκρος, which prob was also MG]

• Kάπως «σαχλιασμένος», πλαδαρός, γλοιώδης:
  • λαπάραν … σταφιδόχνοτον, την ακροσαχνισμένην (Προδρ. III 273-40 χφφ PK κριτ. υπ).

[<ακρο‑ + μτχ. παρκ. του σαχνίζω]

• stair-landing (syn πλατύσκαλο):
  • (θα 'φερναν) και την ψυχή της Ίζολα Mπέλλα, όρθια στο ~ της αποβάθρας (Ouranis) |
  • poem κι ως στραφτάλισαν πα στ' ακρόσκαλα τ' ανέσπλαχνα έξι μάτια, | ο γέρος πια το μαύρο φλάμπουρο λαχτάριζε ν' ασκώση (Kazantz Od 13.222)

[cpd of άκρο σκάλας]

• Φοβούμαι, τρομάζω λίγο:
  • (Σπαν. (Ζώρ.) V 592).

[<ακρο‑ + σκιάζομαι]

• ① drip:
  • τραγουδούσε η ψιχάλα, την άκουες ... που ακροστάλαζε από κανένα κεραμίδι (Prevelakis) |
  • poem κι ακροσταλάζα ακόμα της σφαγής τα γαίματα στις κόρδες (Kazantz Od 8.637) |
  • τα χέρια του άπλωσε, ακροστάλαζαν θαμπό μαργαριτάρι (ib 22.442)

• ② hang dangling:
  • poem κι ακροσταλάζει στην κορφή το δρομολάτικο βορράστρι (ib 2.122)

[cpd of ακρο- & σταλάζω]

• Στέκομαι, σταματώ λίγο, κοντοστέκομαι:
  • Aν ήθελα σταθεί εδεκεί γή αν είχα ακροσταλάρει (Φορτουν. B´ 73).

[<ακρο‑ + σταλάρω]

• standing on tiptoe

[cpd of τα άκρα & -στασία; cf ορθοστασία etc]