• I. Ενεργ.
  • Ά Μτβ.
    • 1) Φροντίζω να μεγαλώσει, να αναπτυχθεί κ. (εδώ ένα φυτό):
      • ουκ εκοπίασες είν’ αυτήν (ενν. την κολοκυθέα) και ου εμεγάλυνες αυτήν (Ιων. ΙV 10).
    • 2) Aναπτύσσω, εμφανίζω κ. (με έντονο τρόπο):
      • (Γλυκά, Στ. 384).
    • 3) Δείχνω, εκδηλώνω σε μεγάλο βαθμό (συναίσθημα, ιδιότητα):
      • εμεγάλυνες την ελεημοσύνη σου (Πεντ. Γέν. ΧΙΧ 19).
    • 4)
      • α) Δίνω αξιώματα και δόξα σε κάπ.· ευνοώ, «προωθώ»:
        • τους κοντότερα θερμαίνουν (ενν. οι αυθέντες), επιπλέον μεγαλύνουν και δοξάζουσιν εις πλούτος (Πτωχολ. α 108 κριτ. υπ.)·
      • β) προσδίδω δόξα σε κ., κάνω να δοξαστεί, λαμπρύνω:
        • είπεν ο Κύριος προς τον Αβράμ: « … να μεγαλύνω το όνομά σου …» (Πεντ. Γέν. ΧΙΙ 2).
    • 5)
      • α) Δοξάζω, εξυμνώ:
        • (Αξαγ., Κάρολ. Έ 1184)·
      • β) επαινώ, εκθειάζω:
        • μεγαλύνουν τον πολλά μετά μεγάλης φήμης (Σοφιαν., Κωμωδ. Ricchi 149).
  • Β́ Αμτβ.
    • 1)
      • α) Μεγαλώνω στην ηλικία· ενηλικιώνομαι:
        • εμεγάλυνεν το παιδί και αποκόπην (Πεντ. Γέν. Ι 8· Γέν. ΧΧV 27)·
      • β) αναπτύσσομαι:
        • (Πτωχολ. α 816).
    • 2) Αυξάνομαι, ενισχύομαι:
      • Εμεγάλυνεν η βασιλεία του βασιλέως (Αχιλλ. L 7).
    • 3)
      • α) Αποκτώ περιουσία και δύναμη:
        • ευλόγησέ τον ο Κύριος και εμεγάλυνεν ο ανήρ … ήτον αυτουνού ζωντόβολο ποίμινιου … και σκλαβιά πολλή (Πεντ. Γέν. XXVI 13)·
      • β) αποκτώ εξουσία, δύναμη:
        • (Παλαμήδ., Βοηβ. 744).
    • 4) Αυξάνομαι σε αριθμό, δύναμη:
      • (Πεντ. Γέν. XLVIΙΙ 19).
    • 5) Υπερέχω, υπερτερώ:
      • μόνα το θρονί να μεγαλύνω από εσέν (Πεντ. Γέν. XLΙ 40).
    • 6) Δυναμώνω, εντείνομαι:
      • εμεγάλυνεν η κραυγή τους εις τα πρόσωπα του Κύριου (Πεντ. Γέν. XΙΧ 13).
• ΙI. Μέσ.
  • 1)
    • α) Δυναμώνω, ισχυροποιούμαι:
      • (Δούκ. 141¹⁰)·
    • β) αποκτώ αξιώματα και δόξα:
      • Ο Βελισάριος … λαμπρώς εμεγαλύνθη, αυθέντης μας εγίνετον (Διήγ. Βελ. Ν² 329).
  • 2) Αποκτώ δόξα και μεγαλείο, λαμπρύνομαι:
    • (Ιστ. πατρ. 90²)·
    • η αγαθότης του Θεού … εμεγαλύνθη εκ του ελθείν αυτόν τον λόγον του Θεού και Θεόν μετά πάσης αυτού της δυνάμεως εις τον Ιησούν (Ιστ. πατρ. 90⁷).
  • 3)
    • α) Αλαζονεύομαι, κομπάζω:
      • Θέλουν να μεγαλύνονται αυτοί τῃ διανοίᾳ και εξυστέρου πέφτουσι 'ς μεγάλη γαρ πενία (Αλεξ. 1795)·
    • β) συμπεριφέρομαι με έπαρση, ξιπάζομαι:
      • (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 1159).
  • 4) (Μτβ. με σύστ. αντικ.) απολαμβάνω τιμές:
    • (Βεντράμ., Γυν. 105).

[αρχ. μεγαλύνω. Τ. μεα‑ και μηα‑ σήμ. κυπρ. Η λ. και σήμ. ιδιωμ. και εκκλ.]