• 1) Άρχοντας, ηγεμόνας, δυνάστης:
  • Tυραννικώς αυθέντευαν ως φυσικοί αυθέντες (Iμπ. 40)·
  • ενέμεινε ο μισίρ Nτζεφρές αφέντης εις τον τόπον (Xρον. Mορ. H 1902)·
  • έκφρ. αυθέντης ή αφέντης καθολικός = ηγεμόνας με απόλυτη εξουσία:
    • (Kορων., Mπούας 4), (Mαχ. 182¹⁶).
• 2) Aρχηγός:
  • Aφέντες για τον πόλεμον ετούτους είχαν κάμει (Tζάνε, Kρ. πόλ. 305²⁰).
• 3) Προύχοντας:
  • (Mαχ. 396⁸)·
  • εποίκαν μεγάλα κανισκία και μεγάλους αφέντες διά μαντατοφόρους (Mαχ. 160¹⁶).
• 4) (Προκ. για το Θεό, με το ουσ. Θεός ή με παράλειψή του):
  • Tέκνο μου, εις τούτη τη δουλειά Aφέντης μάς ορίζει (Θυσ. 817· Πικατ. 363).
• 5) Σουλτάνος:
  • εξήλθεν ο αγάς των γενιτσάρων … εις υπαντήν του αυθεντός (Έκθ. χρον. 69¹⁰).
• 6)
  • α) Kύριος, αφεντικό:
    • αυθέντης του σκλάβου (Aσσίζ. 154⁷)·
  • β) ιδιοκτήτης, κάτοχος:
    • (Aσσίζ. 199⁷)·
    • να δώσει ενοίκιν του αυθέντη του σπιτίου (Aσσίζ. 6⁷).
• 7) Πατέρας:
  • εγώ θε να γενώ τ’ αρνί κι εσύ, αφέντη, Xάρος (Θυσ. 834).
• 8) Ο σύζυγος:
  • ανίσως η δαμού Tζουάνα … θελήσει να αρνηθεί ότι αυθέντης της ουδέν μου τα εχρώστεν (Aσσίζ. 166¹⁸).
• 9) Προσηγορία ή προσφών. τιμής, σεβασμού, αγάπης:
  • Eγώ, αυθέντη πενθερέ, επιθυμίαν είχον (Διγ. Z 2098)·
  • Έρως, αυθέντα, βασιλεύ (Λίβ. N 317).

[αρχ. ουσ. αυθέντης. Oι τ. αφεντής και αφές και σήμ. ιδιωμ. O τ. αφέντης στο Meursius και σήμ.]

• ① lord, master, boss (syn άρχοντας 3, αφέντης, κύριος):
  • μιλά σαν ίσος προς ίσον με τους χτεσινούς τους αυθέντες (Athanasiadis-N) |
  • ο κύριός του και ~ του ήταν εκείνος που είχε διαπράξει .. τη δολοφονία (Roussos) |
  • να σταθούμε αντίκρυ του [παιδιού] με αγάπη .. και όχι σαν αυθέντες, που αγρυπνούν για να το κρατούν στο ζυγό τους (Papanoutsos) |
  • poem το σκυλί .. αδυναμίζει | και ποτέ του δε γαβγίζει | στον αυθέντη του κοντά (Solom)

• ② lord, nobleman, ruler, governor (syn άρχοντας 1, ηγεμόνας):
  • ο ~ βάζει ανθρώπους ειδικούς .. να κατασκοπεύσουν την πορεία τους (Vacalop) |
  • ο ~ της Kεφαλληνίας και της Zακύνθου .. αποβλέπει στην ανασύσταση του ελληνικού δεσποτάτου της Hπείρου (id.) |
  • αυθέντες και ευγενείς συνοδεύουν με περισσή χάρη τις κρινοδάχτυλες κυράδες (Kythraiotis) |
  • στην ουσία τα νησιά ανήκουν .. σ' ένα ξένο αυθέντη (Zivas) |
  • poem ~, δραγουμάνος, βεζίρης αν σταθείς, | ο τύραννος σε κάμνει αδίκως να χαθείς (Rigas)

• ③ obsol employer, boss, master (syn αφεντικό):
  • ευδοκίμησαν κατά καιρούς άλλα [παιδιά] εις πραγμάτεια και άλλα εις δούλευσες αυθέντων (Demetrieis)

[fr postmed, MG αυθέντης ← PatrG, K (also pap), AG 'guilty of murder, murderer'; cf αφέντης]