• ① sound, tone (syn ήχος):
  • ~ γλυκός, σπαραχτικός, ψυχρός |
  • ~ φλογέρας |
  • ~ από κουδούνι |
  • ο πλάτανος άκουσε με φρίκη τον κρύο αχό της λεπίδας (Paroritis) |
  • η καμπάνα έβγαλε έναν καθαρό αχό κι ύστερα δεύτερο και τρίτο (Prevelakis) |
  • οι αρβύλες του κάνουν ξερό αχό στο καλντερίμι (DOikonomidis) |
  • οι κραξιές τους ήταν ο μόνος ~ στην απέραντη σιωπή (Dafnis) |
  • poem .. στ' αφτιά τους έφτασε ξάφνου ο ~ της βαθουλής κιθάρας του κλ (Homer Od 17.262 Kaz-Kakr) |
  • .. λες και γροικάς τραγούδια, | βελάσματα βραχνά και ηχούς από τρουκάνια (Krystallis)

• ② confused or blurred sound, hubbub, roar (syn in αχολογή):
  • ο ~ της αγοράς, του δρόμου, του κόσμου, του κύματος, της μάχης |
  • η θάλασσα άρχισε να σιγοτρέμει, .. κάπου με αφρούς πλατείς, κάπου με ηχούς παράξενους (Karkavitsas) |
  • φώναξε μέσα στον αχό πως ο σκοτωμένος ήτανε κρυφός χριστιανός (Prevelakis) |
  • το καράβι τρέμιζε· ένας ~ περνούσε στο σιδερένιο φλούδι του (Foteinos) |
  • με τον αχό μαζί της μηχανικής εποχής αρχίζει να συνακούει πια κανείς και κάποιους δροσερούς φθόγγους (Theodorakop) |
  • poem κι ο ~ του χόχλακου του αιμάτου | αντιβογγάει κυλώντας κάτου (Theros)

• ⓐ loud noise, din, roar (syn αχή, βρόντος, θόρυβος):
  • ~ του ποταμού, του τρένου |
  • το νερό βροντοκυλούσε κει κάτω χαμηλά κι ο ~ του πλεκόταν με το τσιρομαχητό απ' τα πουλιά (Prevelakis; cf τσιρομαχώ in Lesbos & Crete) |
  • ακούστηκαν πολύ κοντά ποδοβολητά, φωνές, ~ μεγάλος (Petsalis) |
  • folks. τι 'ν' ο ~ που γίνεται και ταραχή μεγάλη; | μήνα βουβάλια σφάζονται, μήνα θεριά μαλώνουν; (Fauriel) |
  • ~ βαρύς ακούεται, πολλά τουφέκια πέφτουν (DPetrop) |
  • κι ένα κουρμίν αγγελικό κάθεται και υφαίνει | .. | κι ο βρόντος κι ο ηχός πολύς απ' τα ψηλά τραγούδια (Theros) |
  • poem .. απάνω του απολνούσαν | ριξιές φαρμακωμένες ο Έχτορας κι οι Tρώες με αχό μεγάλο (Homer Il 15.590 Kaz-Kakr)

• ⓑ clatter, rattle, clang, clank:
  • poem .. κουδουνίσαν πάλε οι νιόνυμφοι στα μπράτσα της χαλκάδες· | κι ο θεοφονιάς τα μάτια του σφαλνάει κι ο ~ κυλάει στο αφτί του (Kazantz Od 21.706) |
  • .. σε λιγάκι ο ~ ο γνώριμος | της αλυσίδας στο πηγάδι (Skipis)

• ⓒ chirp:
  • ο ~ του γρύλου κατηφορίζει μαζί του· του πήρε τ' αφτιά (Petsalis) |
  • poem .. σμίγει ο ~ του τζιτζικιού με της νεροχελώνας (Melachrinos)

• ⓓ murmur, rustle (syn θρόισμα):
  • δεν ακούμε παρά τον αχό του ερημικού αέρα ανάμεσα από τα πυκνά φυλλώματα των πεύκων (Ouranis) |
  • στο θεόρατο μονοδέντρι .. φουρφουρίσανε μ' έναν αχό τα φύλλα (Prevelakis)

• ③ muffled or blurred sound heard as if coming fr a distance (syn βοή, βούισμα):
  • ~ απόκοσμος, κούφιος, σβησμένος |
  • το όστρακο κρατεί μέσα στο ελικωτό κούφωμά του τον αχό του ωκεανού (Ouranis) |
  • άρχισε να τη λέει την ιστορία μ' εκείνη τη φωνή της, χαμηλή, σερνάμενη και μακρινή σαν ~ (KMitropoulou) |
  • απόμακρα τα κοπάδια σέρναν στις βουνοπλαγιές τον αχό της νύχτας (Sardelis) |
  • ζητάω να τα ξεχάσω όλα εδώ, να μη μου έρχεται κανένας ~ από τα περασμένα (Proussis) |
  • poem .. αν αγροικιέται ~, το καρδιοχτύπι | και οι φλογισμένοι στεναγμοί της θα 'ναι (Markoras) |
  • υπόκωφος από μακριά η φωνή μας φτάνει ~ (Karyotakis)

• ⓔ reverberating sound, resound, ring (syn αντίλαλος 2, απόηχο 1):
  • με του τραγουδιού ακόμα τον αχό στ' αφτιά τους, οι χωριάτες μιλούσανε ψυχρά (Vlachogiannis) |
  • άκουσε τη φωνή του και τον ουρανό να του γυρίζει τον αχό της προσευχής του (Bastias) |
  • ακόμα αντηχούνε οι ρεματιές .. και βογγούν οι λόγγοι με τον αχό, που αντιλάλησε στα μεγάλα χρόνια (Sfyroeras) |
  • poem στο έρμο πλακόστρωτο ακλουθά με, ως ήσκιος της ψυχής μου, | ο ~ του διάβα μου (Melachrinos)

• ④ voice (syn φωνή):
  • poem θωράει την κόρη κι αναστέναξε, γιόμωσε αχό ο λαιμός του (Kazantz Od 24.541)

• ⑤ air, melody, tune (syn μελωδία, σκοπός):
  • τραγούδι αντρίκιο και βαρύ, με τον ηχό του μονοκόμματο, που οι κορασιές τον κάνουνε γοργό και πρόσχαρο (Vlachogiannis) |
  • folks. κι απ' τον ηχό του τραγουδιού κι απ' τον ηχό της κόρης | ο ήλιος σκανταλίστηκε κλ (DPetrop) |
  • poem .. την ακριβή του | τη γκάιδα με τα χείλη του θωπεύει | κι ένας ~ ξεχύνεται παντού (Skipis) |
  • σέρνει ασκημένα δάχτυλα 'πα στα χρυσά τα τέλια κι ήμερο βγάζει τον αχό και το γλυκό τραγούδι (Avgeris) |
  • κι εκεί που ο αυλός μου ξέγνοιαστα θ' απλώνει το νηχό του | 'δόξα εν υψίστοις ..' ν' ακουστεί πάν' από τα λιβάδια (Sinop)

[fr MG ηχός ← MG, PatrG ← K (also pap), AG qχος]