Παραδοσιακοί χοροί και μουσικό μέτρο (ρυθμός)

Ο ρυθμός παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου. Η αναπνοή, το βάδισμα, οι βιολογικές λειτουργίες του σώματος, το περιβάλλον στο οποίο ζει και κινείται, η κίνηση της γης, η αλλαγή του έτους, των εποχών, της ημέρας, της νύχτας, όλα εμπεριέχουν την εναλλαγή του ρυθμού σε μια σοφή συνύπαρξη, σε μια τέλεια αρμονία. Με δυο λόγια ο ρυθμός είναι η δομή πάνω στην οποία στηρίζεται η ίδια η ζωή. Στην ελληνική παράδοση συναντάμε κυκλικούς χορούς και ελεύθερους χορούς. Αυτοί χορεύονται πάνω σε συγκεκριμένο μουσικό μέτρο. Τα βασικά μουσικά μέτρα πάνω στα οποία κινούνται οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί είναι:2/4, 2/3, 5/4, 6/8, 7/8, 9/8. Βέβαια στην ιστορία των χορών και των τραγουδιών του ελληνισμού συναντάμε και άλλα μουσικά μέτρα, όπως επίσης και συνδυασμό διαφορετικών μέτρων σε ένα τραγούδι. Το μουσικό μέτρο 7/8 το συναντάμε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Πάνω σ' αυτό το μέτρο είναι δομημένος ο Συρτός-Καλαματιανός χορός.

Γιατί η Ελλάδα έχει πολλούς τοπικούς χορούς και λίγους πανελλήνιους Η πολυμορφία του εδάφους της Ελλάδας είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ή την υιοθέτηση διαφορετικών χορών σε κάθε γεωγραφική περιοχή. Για παράδειγμα τα τραγούδια και οι χοροί της Ηπείρου αντανακλούν τη νοσταλγία και τον καημό της ξενιτιάς, καθώς το άγονο έδαφος, το ψυχρό κλίμα και η τραχύτητα των αλλοεθνών κατακτητών δημιούργησε μεγάλο κύμα μετανάστευσης. Στην Πελοπόννησο υπάρχει "πολυτυπία" χορών μεταξύ των απομονωμένων ορεινών περιοχών της και των αστικών παράλιων. Η δυτική Στερεά (Ρούμελη) λόγω της απομόνωσής της εξαιτίας της μορφολογίας του εδάφους διατήρησε αρκετούς από τους χορούς των κλεφτών. Οι παραδοσιακοί χοροί των Επτανήσων έχουν επηρεαστεί από την κουλτούρα της Δυτικής Ευρώπης καθώς και από τα εποικιστικά ρεύματα από την Ήπειρο, τη Στερεά και την Πελοπόννησο. Έτσι, το χορευτικό ρεπερτόριο του κάθε νησιού παρουσιάζει ιδιαιτερότητες. Στα νησιά του Αιγαίου συναντάμε μεγάλη ποικιλία χορών, καθώς το κάθε νησί είχε ιδιαίτερες σχέσεις με διαφορετική παραλιακή πόλη και η επίδραση αυτών ήταν καθοριστική. Συζητήστε τις γεωγραφικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές επιδράσεις στη διαμόρφωση των χορών της περιοχής σας.

Νησιώτικος χορός

Με λίγα λόγια Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός είναι αναπόσπαστο στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και της κάθε περιοχής ξεχωριστά. Έχει το στοιχείο της δυναμικότητας, καθώς περικλείει στοιχεία του παρελθόντος, προσαρμοσμένα στις σύγχρονες ανάγκες. Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός προάγει τη συνεργασία μεταξύ των ατόμων, αλλά ταυτόχρονα σέβεται και το άτομο-μονάδα με τις φιγούρες των πρωτο-χορευτών και τους ατομικούς χορούς. Είναι απαραίτητο να διερευνήσουμε τους παραδοσιακούς μας χορούς ως ένα κομμάτι του πολιτισμού και να τους διατηρήσουμε.

Bιβλιογραφία Clanton, R.E. & Dwight, M.P. (1997). Team Handball, Steps to Success. Champaign, IL: Human Kinetics. International Handball Federation, (1997): World Handball Magazine, 1, 2. International Olympic Committee (1986): Handball. Supplement to the Olympic Review, Match. Jastrjembskaia, N. & Titov, Y. (2001). Ρυθμική Γυμναστική. (Μτφ. Γιαννιτσοπούλου, Ν. & Σήση, Β.). Θεσσαλονίκη: University Studio Press. Kaardal, K. (2001). Learning by Choice in Secondary Physical Education: Creating a Goal-Directed Program. Champaign, IL: Human Kinetics. Luxbacher, J. (1996). Soccer: Steps to Success, 2nd edition. Champaign, IL: Human Kinetics Publishers. Maglischo, E. W. (2003). Swimming fastest. Champaign, IL: Human Kinetics. Βαμβακούδης, Ε., Μεντηλίδης, Ν., Τσίτσκαρης, Γ., & Χατζηαθανασίου, Π. (1998). Το basketball και οι κανόνες του. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Γιάτσης, Σ. Γ. & Σαμπάνης, Μ. Α. (1993). Η κολύμβηση: Τεχνική, διδασκαλία, προπονητική, ναυαγοσωστική. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Ζέτου, Ε. & Χαριτωνίδης, Κ. (2002). Η διδασκαλία της Πετοσφαίρισης IΙ. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. Ζήκος, Γ. & Παναγιωτοπούλου, Α. (1990). Φαινομενολογία του Ελληνικού Παραδοσιακού Χορού. Αθήνα: Τελέθριον. Καϊμακάμης, μ. (2001). Ενόργανη Γυμναστική: μεθοδική, διδακτική, βοήθεια, οργάνωση, προσφορά, ιστορία. Θεσσαλονίκη: Μαίανδρος. Κατζίδης, Π. & Παπαϊακώβου, Γ. (1992). Κλασικός Αθλητισμός για το Σχολείο και το Σύλλογο. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Μαίανδρος. Κατσικαδέλη, Α., Αγγελονίδης, Ι., Κουντούρης, Π. & Λάϊος, Ι. (2000). Πετοσφαίριση Ι, Αθήνα. Κέλλης, Σ., Σαρασλανίδης, Π., Σούλας, Δ. & Χαλάτσης, Ν. (1995). Ενιαίος Προπονητικός - Αγωνιστικός Σχεδιασμός στον Κλασικό Αθλητισμό, Δρόμοι. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Λυκεσάς, Γ. (1993). Οι ελληνικοί χοροί: ιστορική- πολιτιστική- κοινωνιολογική και μουσικοκινητική θεώρηση. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Πρώιος, Μ. (1988). Αθλητική προετοιμασία στην ενόργανη γυμναστική. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Πυλιανίδης, Θ. & Τσιφτσόγλου, Α. (1995). Ενιαίος Προπονητικός - Αγωνιστικός Σχεδιασμός στον Κλασικό Αθλητισμό, Άλματα. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Τσίτσκαρης, Γ. & Χατζηαθανασίου, Π. (1992). Ατομική τεχνική του μπάσκετ. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. Πηγές στο διαδίκτυο Ποδόσφαιρο www.fifa.com (η επίσημη ιστοσελίδα της FIFA) www.footballculture.net www.hickoksports.com Μπάσκετ www.fiba.com www.basket.gr Βόλεϋ www.volleyball.gr www.fivb.org Χειροσφαίριση webnow.gr/2004games/olympicgames.html www.handball.net/history.html www.ops.org/pe/team.html Στίβος www.athens.olympic.org/gr (Αθήνα 2004, η επίσημη ιστοσελίδα) www.Iaaf.org (Διεθνής Ομοσπονδία Κλασικού Αθλητισμού) www.stadio.gr (Ελληνική Ιστοσελίδα για τον Κλασικό Αθλητισμό) Κολύμβηση www.fina.com www.koe.org.gr Γυμναστική www.fig.com (Η σελίδα της διεθνούς Γυμναστικής Ομοσπονδίας) www.intlgymnast.com www.gymnastics.gr (Η σελίδα της Ελλ. Γυμναστικής Ομοσπονδίας) Χορός www.grdance.org/ www.filetron.com/grkmanual/www.elepex.gr