Β. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Στα διάφορα θρησκεύματα και στις μυθολογίες των αρχαίων πολιτισμών διαπιστώνει κανείς ποικίλες αντιλήψεις για τη σχέση του Θεού με την ανθρώπινη ιστορία. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο Θεός αδιαφορεί τελείως για την ιστορική πορεία του ανθρώπου ή θέτει κάποιους νόμους, κάτω από τους οποίους εκτυλίσσεται η ιστορία σε επαναλαμβανόμενους κύκλους. Για κάποιες άλλες αντιλήψεις, ο Θεός προαποφασίζει τη μοίρα της ανθρωπότητας και αφήνει τους ανθρώπους να αυταπατώνται ότι δήθεν η ιστορία προχωρεί με τις δικές τους επιλογές. Στις περιπτώσεις αυτές ή ο Θεός είναι τελείως ξένος από την ιστορία, ή τα γεγονότα επαναλαμβάνονται μέσα στους αιώνες με αρνητική συνήθως εξέλιξη ή ο άνθρωπος είναι μια άβουλη μαριονέτα σε ένα έργο που έχει γράψει ο Θεός. Μέσα στη Βίβλο, η εικόνα που έχουμε για τη σχέση του Θεού με την ανθρώπινη ιστορία είναι τελείως διαφορετική. Εδώ ο Θεός βεβαιώνει την ευθύγραμμη πορεία του κόσμου και της ιστορίας και δρα μέσα σ' αυτήν, κατευθύνοντας την προς έναν τελικό σκοπό.

Μετά το προπατορικό αμάρτημα ο Θεός εκλέγει τον Αβραάμ και έναν καινούριο λαό, τον ισραηλιτικό, με τον οποίο συνάπτει συμφωνία-διαθήκη με στόχο αυτός ο λαός να γίνει ο φορέας των θεϊκών ευλογιών και να διοχετευθούν απ' αυτόν οι ευλογίες προς όλα τα έθνη. Μέσα από την ιστορική πορεία αυτού του λαού, που περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη, φανερώνεται η παρουσία του Θεού: στην ιστορία των Πατριαρχών, στην έξοδο από την Αίγυπτο, στην παράδοση του Νόμου στο Σινά, στην πορεία μέσα από την έρημο στη γη της επαγγελίας. Ταυτόχρονα φανερώνεται η ανθρώπινη ελευθερία που εκφράζεται είτε στη συμμετοχή του λαού στο θεϊκό σχέδιο είτε στην απροθυμία να συνεργαστεί με το Θεό. Στη δεύτερη περίπτωση, οι προφήτες καλούσαν τον λαό με τα λόγια του Κυρίου ("τάδε λέγει Κύριος") σε διόρθωση της ιστορικής τους πορείας και οραματίζονταν το μέλλον του ερχομού του Μεσσία. Και όταν πλέον είχε φτάσει ο κατάλληλος καιρός για την πιο αποφασιστική θεϊκή επέμβαση, ο Θεός έστειλε στον κόσμο τον Υιό του, με την ενανθρώπηση, το έργο, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του οποίου μπήκαν οι βάσεις για την ανανέωση της ανθρώπινης ιστορίας και την ολοκλήρωση του σχεδίου του Θεού.