VI. Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1ος αι. π.Χ. - 3ος αι. μ.Χ.)

1. Η περίοδος της ακμής (27 π.Χ.-193 μ.Χ.)

Το δημοκρατικό πολίτευμα, όπως έγινε φανερό από το προηγούμενο κεφάλαιο, στη διάρκεια του 1ου αι. π.Χ. παρήκμασε εξαιτίας των εμφυλίων συγκρούσεων και των φιλόδοξων σχεδίων των Ρωμαίων στρατηγών. Το πολίτευμα μέσω του οποίου οργανώθηκε και μεγαλούργησε η πόλη-κράτος της Ρώμης αποδείχθηκε ανεπαρκές για την οργάνωση και τη διοίκηση της ρωμαϊκής οικουμένης που δημιούργησαν οι μεγάλες κατακτήσεις. Στη θέση της δημοκρατίας, ο Οκταβιανός εγκαθίδρυσε ένα ιδιότυπο πολιτειακό σχήμα, ουσιαστικά ένα μοναρχικό καθεστώς που καλυπτόταν πίσω από τίτλους και αξιώματα της δημοκρατικής περιόδου. Την εδραίωση του μοναρχικού πολιτεύματος ακολούθησε μια περίοδος δύο περίπου αιώνων ειρήνης και ακμής. Την εποχή του Αυγούστου εδραιώθηκε ο αυτοκρατορικός θεσμός, προσδιορίστηκε ο νέος ρόλος του στρατού, επεκτάθηκαν τα σύνορα του κράτους και δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις της πνευματικής ανάπτυξης του ρωμαϊκού κόσμου σε τέτοιο σημείο ώστε η εποχή αυτή να μείνει γνωστή ως «ο χρυσός αιώνας του Αυγούστου». Μια σειρά από αυτοκράτορες, οι Αντωνίνοι, που κατάγονταν από περιοχές της αυτοκρατορίας εκτός της ιταλικής χερσονήσου, φρόντισαν ιδιαίτερα για την ανάπτυξη των επαρχιών. Βελτίωσαν τις συνθήκες απόδοσης της δικαιοσύνης και πήραν μέτρα για την ανακούφιση των κοινωνικά ασθενών. Την εποχή αυτή επικράτησε ειρήνη στους λαούς της Μεσογείου, παρά το γεγονός ότι δεν σταμάτησαν οι προσαρτήσεις νέων εδαφών. Στον κόσμο, όπου επικράτησε ο ρωμαϊκός νόμος, διαδόθηκε ο ρωμαϊκός πολιτισμός, ο οποίος, ωστόσο, δεν είναι καθαρά ρωμαϊκός αλλά, στην ουσία και στα εξωτερικά του χαρακτηριστικά, ελληνορωμαϊκός.