4.4 Ο πολιτισμός

Η θρησκεία. Στις θρησκείες των άλλων λαών της Εγγύς Ανατολής η ιδέα της ύπαρξης του ανθρώπου ήταν υποταγμένη στις επιθυμίες του θεοποιημένου ηγεμόνα. Ουσιαστικά ο άνθρωπος ως αυθύπαρκτη οντότητα δεν υπήρχε. Στη θρησκεία των Εβραίων ο θεός ως έννοια απέκτησε πνευματικό περιεχόμενο. Ήταν η γενεσιουργός δύναμη του κόσμου που ορίζει τη ζωή των ανθρώπων. Η εβραϊκή θρησκεία πέρασε από διαφορετικά εξελικτικά στάδια. Στην αρχή, στη διάρκεια των συνεχών μετακινήσεων των Εβραίων, ο θεός ήταν η δύναμη που τους έσωζε από τους εχθρούς και τους θεούς των εχθρών τους· στη συνέχεια, όταν μετά την έξοδο από την Αίγυπτο πολεμούσαν για την κατάκτηση της Παλαιστίνης, έγιναν ο εκλεκτός λαός του Θεού και η θρησκεία τους απέκτησε έτσι εθνικό χαρακτήρα. Τέλος, μετά τη βαβυλώνια αιχμαλωσία και με τα κηρύγματα των Προφητών προβλήθηκε η ιδέα της έλευσης του Μεσσία. Η εβραϊκή μονοθεϊστική θρησκεία χωρίς αμφιβολία ήταν ένας σημαντικός σταθμός στην εξέλιξη της ανθρωπότητας, καθώς προετοίμασε το έδαφος για το Χριστιανισμό και έδωσε πολλά στοιχεία για τη διαμόρφωση του Μωαμεθανισμού. Η νομοθεσία και η λογοτεχνία. Σπουδαίο πνευματικό επίτευγμα ήταν ο Μωσαϊκός νόμος, ο οποίος περιλαμβάνει τους βασικούς ηθικούς κανόνες που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις. Τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης και μεταξύ αυτών οι Ψαλμοί του Δαβίδ αποτελούν εξαίρετα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

3. Ο Μωσαϊκός νόμος (αποσπάσματα από την Αγία Γραφή) Και είπε Κύριος προς τόν Μωυσήν, Ανάβηθι προς εμέ εις τό δρος, και έ'σο εκεί· και θέλω σοί δώσει τάς πλάκας τάς λιθίνας, καί τόν νόμον, καί τάς εντολάς τάς οποίας έγραψα, διά νά διδάσκης αυτούς, (κδ'. 12). Καί εάν τίς πατάξη τόν δούλον αυτού η την δούλην αυτού με ράβδον, καί άποθάνη υπό τάς χείρας αυτού, θέλει εξάπαντος τιμωρηθή. Άν όμως ζήση μίαν ημέραν, η δύο, δεν θέλει τιμωρηθί]· διότι είναι αργύριον αυτού. (κα','20-21). Άν όμως συμβή συμφορά, τότε θέλεις δώσει ζωήν αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος, χείρα αντί χειρός, πόδα αντί ποδός, καύσιμον αντί καυσίματος, πληγήν αντί πληγής, κτύπημα αντί κτυπήματος. Έξοδος, εκδ. Βιβλική Εταιρία.

Ασκήσεις – Δραστηριότητες 1. Να συσχετίσετε την ιστορική πορεία των Εβραίων με την ιστορική πορεία των άλλων λαών της Εγγύς Ανατολής. Με ποιους λαούς ήρθαν σε επαφή; 2. Σε ποια συμπεράσματα σας οδηγεί η προσεκτική μελέτη του παραθέματος 3 σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία και την οργάνωση της κοινωνίας των Εβραίων; 3. Ποια είναι η σημαντικότερη συμβολή των Εβραίων στον παγκόσμιο πολιτισμό και γιατί;