Η Ανταλκίδειος ειρήνη

Όλες οι ελληνικές πόλεις, εξουθενωμένες από τους συνεχείς πολέμους, ποθούσαν την ειρήνη. Την τάση αυτή εκμεταλλεύεται η Σπάρτη για να αποκτήσει πάλι την εύνοια των Περσών. Ο Σπαρτιάτης Ανταλκίδας πείθει το βασιλιά Αρταξέρξη να προτείνει ένα σχέδιο ειρήνης (386 π.Χ.) το οποίο, αν γινόταν δεκτό, θα έθετε τέρμα στους μακροχρόνιους πολέμους. Ο Ξενοφών στα «Ελληνικά» του έχει διασώσει το σχέδιο της συνθήκης.

Ο ναός της Αρτέμιδος στην Αυλίδα. Εδώ θυσίασε ο Αγησίλαος πριν αναχωρήσει για τη Μικρά Ασία.

Την εφαρμογή των όρων της ειρήνης ανέλαβαν οι Σπαρτιάτες, οι οποίοι τον επόμενο χρόνο συγκάλεσαν πανελλήνιο συνέδριο. Όλες οι πόλεις δέχτηκαν, μετά από πολλούς δισταγμούς, την ειρήνη που καθιστούσε τους Πέρσες διαιτητές των ελληνικών πραγμάτων.

Η «ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ», 386 π.Χ. Έτσι, όταν ο Τιρίβαζος παρήγγειλε να παρουσιαστούν όσοι ήθελαν να ακούσουν τους όρους της ειρήνης που στέλνει ο βασιλιάς, όλοι παρουσιάστηκαν αμέσως. Αφού συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος τους έδειξε τις σφραγίδες του βασιλιά και διάβασε όσα ήταν γραμμένα. Το περιεχόμενο ήταν το εξής: «ο βασιλιάς Αρταξέρξης νομίζει ότι είναι δίκαιο οι πόλεις της Ασίας να ανήκουν σ' εκείνον και από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος. Οι άλλες ελληνικές πόλεις, μεγάλες και μικρές, να είναι αυτόνομες, εκτός από τη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σκύρο. Τούτες να ανήκουν στους Αθηναίους, όπως και παλιά. Όποιοι δεν δεχτούν την ειρήνη αυτή, εγώ θα τους πολεμήσω μαζί με κείνους που τη δέχονται και κατά ξηρά και κατά θάλασσα με πλοία και με χρήματα.» Ξενοφών, Ελληνικά, Ε, Ι, 30-31 (Μετ. Α. Παπαγεωργίου)