II. Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΥΠΟ ΒΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

• Οι Έλληνες υπό βενετική κυριαρχία

• Συνθήκες διαβίωσης

Ορισμένες περιοχές του ελλαδικού χώρου εξακολούθησαν να βρίσκονται υπό βενετική κυριαρχία και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Στα εδάφη αυτά οι Βενετοί επέβαλαν το δυτικό φεουδαρχικό σύστημα, προσαρμοσμένο στις τοπικές συνθήκες. Υπήρξαν, όμως, αντιστάσεις των πληθυσμών που εκδηλώθηκαν με ποικίλες μορφές.

Βενετοκρατούμενες περιοχές Κύπρος 1489-1571 Κρήτη 1206-1669 Επτάνησα 1386/1689-1792

Αντιστασιακές ενέργειες των ελληνικών πληθυσμών κατά των Βενετών • Εξέγερση αρχόντων στην Κρήτη με αρχηγό τον Σήφη Βλαστό (1453). • Κίνημα του Διασσωρίνου στην Κύπρο (1492), με χαρακτηριστικά εθνικά, πολιτικά και πνευματικά • Το ρεμπελιό των ποπολάρων (εξέγερση του λαού) στη Ζάκυνθο (1640) με στοιχεία κοινωνικά

Ηπιότερη πολιτική ακολούθησε η Βενετία στον πολιτιστικό τομέα, επιτρέποντας την ελεύθερη μετακίνηση σπουδαστών από τις βενετοκρατούμενες περιοχές προς την Ιταλία. Έτσι, τα πνευματικά κέντρα της Ιταλίας (Βενετία, Φλωρεντία, Πάδοβα κ.ά.) έγιναν εστίες μόρφωσης και ανταλλαγής ιδεών των Κυπρίων, των Κρητικών και των Επτανησίων, οι οποίοι στη συνέχεια μεταλαμπάδευαν τα φώτα της παιδείας στις ιδιαίτερες πατρίδες τους.

Όροι-κλειδιά της ενότητας Φεουδαρχικό σύστημα, εκκλησία-προνόμια, ραγιάδες, κοινότητες, Φαναριώτες, αρματολοί και κλέφτες, παιδεία-Νεοελληνικός Διαφωτισμός, παροικιακός Ελληνισμός