ΒΙΚΤΟΡ ΜΠΕΪΚΕΡ "Ο Άρης ήταν καλύτερος από τη Γη!"

Ο Βίκτορ Μπέικερ εξηγεί στα "ΝΕΑ"… "ποιοι" ζούσαν στον Άρη και γιατί κάποτε ήταν καλύτερος τόπος από τη Γη!

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ

"Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι η επιφάνεια του Άρη έχει χώμα ή άτομα που περπατούν σαν εμάς… Θα μπορούσαν να έχουν ζήσει εκεί οι πιο αρχαίοι οργανισμοί", λέει στα "ΝΕΑ" ο Αμερικανός γεωλόγος Βίκτορ Μπέικερ

Τριάντα χρόνια διερευνά τα μυστικά του Άρη. Τα δέκα τελευταία υποστηρίζει με σθένος τη θεωρία των ωκεανών του Άρη, σύμφωνα με την οποία, στις διαφορετικές εποχές της ιστορίας του πλανήτη ένα μεγάλο μέρος της επιφάνειάς του ήταν καλυμμένο από νερό. Ο Βίκτορ Μπέικερ, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας (ΗΠΑ) με ειδίκευση στην Υδρολογία, ακόμα γοητεύεται από τον γειτονικό πλανήτη, "όπως ένα μικρό παιδί με τον κόσμο γύρω του".

"Ο Άρης είχε πάντα μια τεράστια επίδραση πάνω στη φαντασία του κόσμου", λέει στα "ΝΕΑ". Κάπως έτσι ξεκίνησε και η δική του ενασχόληση. Από την έλξη της περιέργειας. "Ήταν στις αρχές του '70, όταν η αποστολή Mariner 9 έδειξε φωτογραφίες του Άρη με κανάλια και κοιλάδες. Τότε καταλάβαμε ότι στον Άρη υπήρχε υδρολογική δραστηριότητα. Προηγουμένως δεν μ' ενδιέφερε, αλλά άρχισε να γίνεται γοητευτικό", θυμάται ο επικεφαλής του Τμήματος Υδρολογίας του Πανεπιστημίου της Αριζόνας.

Η αναγνώριση της συσχετιζόμενης με το νερό δραστηριότητας στον Άρη αφορά χρονικά… κοντινή εποχή για τα δεδομένα του Σύμπαντος. Δηλαδή, "έχουμε αποδείξεις ότι συνέβη πριν από μερικά εκατομμύρια χρόνια", λέει, όμως "δεν μιλάμε για συνεχή τέτοια δραστηριότητα, αλλά για σύντομα επεισόδια νερού".

Όπου υπάρχει νερό, υπάρχει ζωή. Άρα, υπήρξε ζωή στον Άρη; "Οι απόψεις εδώ διίστανται. Θα μπορούσε να έχει υπάρξει ζωή στον Άρη, αλλά δεν έχουμε αποδείξεις. Η αποστολή που έκανε η NASA, με στόχο να προχωρήσει σε συγκεκριμένες μετρήσεις για την παρουσία ζωής στον Άρη μαζί με βιολόγους, δεν έδωσε τελικά απάντηση. Για τους περισσότερους, η μόνη σίγουρη απάντηση σ' αυτό είναι "δεν ξέρουμε"".

Αυτό που ξέρουμε όμως είναι ότι, τουλάχιστον για τις αρχέγονες μορφές ζωής, ο Άρης δεν ήταν μόνο ένας καλός τόπος επιβίωσης, αλλά "καλύτερος και από τη Γη".

Γιατί "η Γη αρχικά ήταν ένα πολύ δυσάρεστο μέρος. Ήταν ένα τεράστιο αντικείμενο, σε σχέση με τον Άρη, όπου συγκρούονταν διάφορα αντικείμενα. Κανένα είδος ζωής δεν θα μπορούσε να έχει επιβιώσει κάτω απ' αυτές τις συνθήκες".

Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι μπορεί να υπήρξε ζωή στον Άρη; "Βράχοι και άλλα υλικά δείχνουν ότι, ενδεχομένως, να είχαν υπάρξει ζωντανοί οργανισμοί. Η πρώιμη ζωή στον Άρη δεν πρέπει να ήταν και τόσο κακή".

Τι είδους ζωή θα είχε υπάρξει στον Άρη; "Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι η επιφάνεια αυτού του πλανήτη έχει χώμα ή άτομα που περπατούν σαν εμάς… Θα μπορούσαν να έχουν ζήσει στον Άρη οι πιο παλιοί οργανισμοί. Δεν μιλάμε για οργανισμούς που ζούσαν σε άνετο περιβάλλον, αλλά κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, θερμό περιβάλλον, θερμότατα νερά, σε σημείο βρασμού, ιδιαίτερη πίεση, απόλυτο σκοτάδι. Επιπλέον, οι οργανισμοί αυτοί ζούσαν βαθιά κάτω απ' το νερό".

Και οι ωκεανοί του Άρη, πώς είναι; "Η λέξη ωκεανοί είναι μάλλον παραπλανητική. Θα προτιμούσα τον όρο μεγάλα σώματα νερού. Το περισσότερο νερό στον Άρη είναι αποθηκευμένο υπόγεια. Τέτοια "επεισόδια νερού" υπήρξαν, αν και υπάρχει αντιφατικότητα για το πόσο μεγάλα ήταν". Και θα μπορούσαν να ξαναϋπάρξουν; "Και βέβαια θα μπορούσαν. Σε μια χρονική περίοδο εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, χρόνος που δεν αφορά τη ζωή τη δική μας και των εγγονιών μας. Μπορούμε να παρατηρήσουμε την υδρολογική δραστηριότητα των τελευταίων εκατομμυρίων ετών, αλλά μη φανταστείτε τίποτα θεαματικό όσο οι ωκεανοί".

Θα μπορούσε η Γη μας να γίνει σαν τον Άρη; "Κατά την εξέλιξη των πλανητών, οι πλανήτες έγιναν σαν τον Άρη. Επομένως, ίσως υπάρχει κάποια ομοιότητα. Ο Άρης έχασε τη θερμότητα νωρίτερα απ' τη Γη. Ας κάνουμε μια υπόθεση: Αν η Γη υπερθερμανθεί, περισσότερο νερό θα κινηθεί σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Αν αυτό αρχίσει να συγκεντρώνεται, θα δημιουργούσε μια αντίδραση και θα μπορούσε να κάνει τεράστιες επιφάνειες ωκεανού να παγώσουν. Άρα, υποθετικά, ναι, η Γη θα μπορούσε να γίνει σαν τον Άρη".

"Μικρό παιδί είναι ο επιστήμονας…"

Οι επιστήμονες είναι άνθρωποι, επιμένει ο Βίκτορ Μπέικερ. "Απλώς, σκέφτονται διαφορετικά. Μπαίνουν σε μια διαδικασία σκέψης και αναζητούν. Δεν ψάχνουν καμιά υπερφυσική εξήγηση. Δεν γνωρίζουμε τα πάντα. Ένας καλός επιστήμονας είναι σαν ένα μικρό παιδί που γοητεύεται απ' τον κόσμο γύρω του και θέλει να τον ανακαλύψει".

Γι' αυτό, λέει, "ακόμη κι αν δεν βρούμε τελικά αποδείξεις ζωής στον Άρη, αυτό θα μας πει κάτι ξεχωριστό για τη φύση της ζωής". Και αν τελικά μπορούσαμε να ζήσουμε στον Άρη, θα πήγαινε; "Μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω και υπάρχουν πολύ ωραίες χώρες, όπως η Ελλάδα (σ.σ.: έχει επισκεφθεί πολλές φορές τη Σαντορίνη). Γιατί να πάω στον Άρη, που είναι ξηρός και ψυχρός; Αυτά είναι για νέους, ενθουσιώδεις αστροναύτες. Εγώ γέρασα πια…".