"Ξυπνήστε, είστε όλοι δημιουργοί"

Η πρώτη αναδρομική έκθεση του Φίλιπ Σταρκ εγκαινιάστηκε στο παρισινό Μπομπούρ. Ο διάσημος σχεδιαστής - δημιουργός αιφνιδίασε ξανά, παρουσιάζοντας εικονικά έργα και τον… εαυτό του ως ομιλόν γλυπτό!

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

Ο εκκεντρικός όσο και σιωπηλός Γάλλος σχεδιαστής Φίλιπ Σταρκ ανάμεσα σε ό,τι λατρεύει: το σχέδιο και το χρώμα…

Ο Φίλιπ Σταρκ εκτίθεται. Δεν είχε ποτέ κάνει αναδρομική έκθεση και πήρε τη μεγάλη απόφαση τώρα. "Πάντα ήμουν αρνητικός σε μια τέτοια ιδέα αλλά εντέλει προτιμώ να την πραγματοποιήσω ζωντανός παρά πεθαμένος", λέει. Στην έκθεση που ξεκίνησε στο Centre Pompidou, στο Παρίσι, συμβαίνει όμως κάτι που μόνο ένας Φίλιπ Σταρκ θα μπορούσε να κάνει (με κίνδυνο να… εκτεθεί): στα 800 τ.μ. της αίθουσας δεν εκτίθεται ούτε ένα αντικείμενο!

Υπάρχουν άφθονες οθόνες που δείχνουν αντικείμενα που έχει ο ίδιος δημιουργήσει. Υπάρχουν και ομιλούσες στήλες. Γλυπτά με το πρόσωπο του Φίλιπ Σταρκ που μιλούν για το έργο του. Τα μάτια κινούνται, το στόμα μιλάει. Από στήλη σε στήλη, το πρόσωπο του Σταρκ μοιάζει να απευθύνεται στον κάθε επισκέπτη χωριστά και να τον ξεναγεί στις παρελαύνουσες εικόνες: καρέκλες, βραστήρες, εστιατόρια, λάμπες, βιολογικά προϊόντα, ραδιόφωνα, ρολόγια, πλοία, πολυθρόνες, οδοντόβουρτσες, κρεβάτια. Αλλά πώς να ασκήσεις κριτική σε κάποιον που αυτοσατιρίζεται; Σε κάποιον που, όπως ο ίδιος λέει, "δέχεται τη γελοιοποίηση να αυτοτοποθετηθεί σε μία στήλη";

"Το πιο σημαντικό είναι αυτό που δεν βλέπουμε", λέει ο Φίλιπ Σταρκ. Ίσως γι' αυτό και το ημίφως στην αίθουσα. Όταν μπαίνει κανείς μέσα, το πρώτο που βλέπει είναι μια κουρτίνα από βελούδο. "Μία κουρτίνα είναι μία κινητή μεσοτοιχία που σε καλεί να δεις τι γίνεται από πίσω", εξηγεί το "τρομερό παιδί" της δεκαετίας του '80. "Ένα γυάλινο διαχωριστικό είναι το αντίθετο, εκφράζει την ψυχρότητα των σχέσεων", λέει. Πέρα από την πρόκληση, υπάρχει κάτι πολύ συγκεκριμένο που θέλει να δείξει ο Φίλιπ Σταρκ με τη σκηνοθεσία ετούτη: είναι ότι η έκθεση αποτελεί ένα πορτρέτο του εαυτού του, όπου η εικόνα και ο λόγος διηγούνται για τα αντικείμενα, τα έπιπλα, τις αρχιτεκτονικές εσωτερικού χώρου. Διότι το όνειρο του 54χρονου δημιουργού είναι να ελευθερώσει τον άνθρωπο από την ύλη. Και επιθυμία του είναι να μην είναι γνωστός ως ντιζάινερ αλλά ως πολίτης.

Ο προσεκτικός επισκέπτης του "μεγάλου τσίρκου του Σταρκ", όπως λέγεται η έκθεση, θα ανακαλύψει στις οθόνες περισσότερες από 180 δημιουργίες. Από το σκαμπό των 10 ευρώ μέχρι την τραπεζαρία ενός παλατιού στο Χονγκ Κονγκ. Είκοσι πέντε χρόνια δημιουργίας για έναν βουλιμικό της επινόησης που ήθελε, ήδη στα είκοσί του, να φτιάξει "έπιπλα που να μη μοιάζουν σε έπιπλα". Και που κατάφερε να δημιουργήσει αντικείμενα πιο πολύ από… διαφανή, το φάντασμα μιας καρέκλας, την ίδια την ιδέα της καρέκλας.

Η μουσική που ακούγεται στην αίθουσα, είναι πρωτότυπη μουσική της Λόρι Άντερσον. Οι κουβέντες που ακούγονται από τα γλυπτά με τη μορφή του Σταρκ, υπάρχουν και τυπωμένες σε ένα ροζ βιβλιαράκι που επέχει θέση καταλόγου. Χωρίς μάλιστα να έχει καμία εικόνα στις σελίδες του, ακριβώς το αντίθετο από ό,τι θα περίμενε κανείς σε ένα βιβλίο για το ντιζάιν. Το επίσημο μήνυμα των κειμένων αυτών είναι: "ξυπνήστε, σηκωθείτε, είστε όλοι δημιουργοί".

Επίσης είστε όλοι πελάτες, θα μπορούσε να λέει, αφού διακηρύσσει ταυτόχρονα: "αφαίρεσα τρία μηδενικά από το ντιζάιν και το σκότωσα". Εννοεί το σκαμπό των 10 ευρώ και ολόκληρη τη σειρά των 51 αντικειμένων που διατίθεται στο ευρύ κοινό μέσω αλυσίδας διανομής. Το όνειρό του - σε βαθμό εμμονής, γράφει η εφημερίδα Le Monde - είναι να βρίσκεται σε κάθε είδους σπίτι, να είναι πανταχού παρών, χωρίς ταξικές διακρίσεις ή "ψευδοελιτίστικους" περιορισμούς. Να ξεφύγει δηλαδή το έργο του από τον στενό κύκλο εκείνων που θεωρούν το ντιζάιν σημάδι αυτοπροσδιορισμού και επίδειξης.

"Είναι καιρός για… αγκαλιά"

INFO

Αναδρομική Έκθεση Φίλιπ Σταρκ, Centre Pompidou, Παρίσι, έως 12 Μαΐου. Είσοδος 6,5 ευρώ.