Φαινόμενα

Φωτογενή ελαττώματα

Άνθρωποι που ταλαιπωρούνται, σκληρές συμπεριφορές γίνονται θέαμα στα δελτία, ενώ τηλεπαιχνίδια μετατρέπουν την ίδια ταλαιπωρία και σκληρότητα σε γκλαμουριά

ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Έγιναν για μία ακόμη φορά θέαμα οι ουρές της απελπισίας προκαλώντας πρόσκαιρα ρίγη συγκίνησης. Ας μην ανησυχούμε, στην εποχή μας η ταλαιπωρία γίνεται και τηλεπαιχνίδι

Να, μια υψηλή έκφραση του πολιτισμού: δύο κυρίες διαολοστέλνονται. Η μία πίσω από το γκισέ του ΙΚΑ, η άλλη απέξω, προφανώς έχασε την υπομονή της. "Να πας στο….", λέει η μια, "εσύ να πας και να μη γυρίσεις" απαντάει η άλλη, σε ένα διάλογο που από τη μικρή οθόνη αποκτά τη φωτογένεια του εξαιρετικού, σαν σκηνή από επεισόδιο σε ριάλιτι τηλεπαιχνίδι.

Κι όμως, δεν είναι "εξαιρετική" στιγμή, είναι καθημερινή μάς λένε τα ρεπορτάζ των δελτίων, που αυτές τις ημέρες έσκυψαν στα προβλήματα του ταλαιπωρημένου πολίτη, του συνταξιούχου, του "παρία" ενός συστήματος, το οποίο αναπαράγει την αδικία.

Στο ΙΚΑ Ηρακλείου οι γιατροί εξετάζουν τους ασθενείς στον δρόμο, στο ΙΚΑ Πατησίων οι ουρές ξεκινούν από τα χαράματα για μια εξέταση.

Τσουβαλιασμένοι άνθρωποι σε διαδρόμους της υπομονής και της ελπίδας για γιατρειά. Οι κάμερες αποτυπώνουν την αγανάκτηση.

Η επιλογή του δελτίου του Mega να προβάλει δύο ρεπορτάζ, το ένα μετά το άλλο, το πρώτο με εικόνες άγριες από σφαγεία ζώων και το επόμενο με ουρές από την ανθρώπινη ταλαιπωρία στους διαδρόμους του ΙΚΑ, μοιάζει με σχόλιο για την αποτυχία του πολιτισμού να πείσει για τις αληθινές αξίες της ζωής, να εξημερώσει. "Σας προειδοποιούμε ότι οι εικόνες που ακολουθούν είναι εξαιρετικά σκληρές", λέει ο Αιμίλιος Λιάτσος, όπως ορίζουν οι τηλεοπτικοί κανόνες, για να μη δέχεται αιφνίδιο σοκ ο τηλεθεατής. Και δικαίως, γιατί τα πλάνα που ακολουθούν ξεπερνούν κάθε διεστραμμένη φαντασία θριλερικού σκηνοθέτη. Προβατάκια και γουρουνάκια, ζωάκια που προορίζονται για τα πιάτα μας, θανατώνονται με την πιο μεγάλη σκληρότητα. Έτσι κι αλλιώς είναι γνωστό πού θα καταλήξουν, ποιος νοιάζεται για το πώς, για το αν η διαδικασία θα είναι όσο γίνεται λιγότερο οδυνηρή; "Εκκρίνονται τοξίνες, λόγω του τρόμου που νιώθουν τα ζώα, οι οποίες καταλήγουν στο πιάτο μας", λέει εκπρόσωπος οικολογικής οργάνωσης. Τοξίνες αγριότητας, που μεταφέρονται παντού, που δηλητηριάζουν, που μας μετατρέπουν σε ζόμπι αδιάφορα για τη ζωή. Συνταξιούχοι στις ουρές του ΙΚΑ. Τοξίνες θυμού και αγανάκτησης, τοξίνες πίκρας και τρόμου για μια ζωή, που δεν υπολογίζεται. "Τους πληρώνουμε χρόνια ολόκληρα και τώρα που έχουμε την ανάγκη μάς πετάνε", λέει ο ηλικιωμένος στον φακό και προκαλεί εκείνα τα εφήμερα ρίγη ευαισθησίας που γεννά πάντα η αδικία, όταν προβάλλεται από τη μικρή οθόνη.

Έχουν πυκνώσει του είδους τα ρεπορτάζ στις ειδήσεις. Κάθε φορά που δεν βρίσκονται άλλες δυστυχίες του κόσμου να τροφοδοτήσουν τις κάμερες της απελπισίας, εκεί στους τόπους της αναλγησίας, εκεί που το σύστημα έχει τα μεγαλύτερα κενά, στη φροντίδα για τον άλλο, στην πρόνοια, βρίσκονται πάντα φωτογενή ελαττώματα του πολιτισμού. Έτσι έχουμε κάθε τόσο ένα οπτικό πορνό της απογοήτευσης, που έχει ως αποτέλεσμα μια άμεση ψυχοκάθαρση, χωρίς να μπορούμε να φτάσουμε ως το νόημα αυτών των εικόνων της ντροπής.

Πώς να συνδεθεί η συμπεριφορά του σφαγέα των ζώων και των κυριών που διαολοστέλνονται στο ΙΚΑ, των ψυχών που αγριεύουν στα ριάλιτι, για να καταναλώσουμε το αλληλοφάγωμά τους, και μαζί η νέα Φάρμα διασημοτήτων, που ετοιμάζεται από το Mega για να προσδώσει γκλάμουρ στις αγροτικές κακουχίες; Πώς να βρούμε την αλληλουχία των ελαττωμάτων ενός πολιτισμού, που τα μετατρέπει σε εκθαμβωτικές εικόνες, ακόμη και όταν αυτές σοκάρουν; Ταλαιπωρείστε στη ζωή; Ελάτε στη Φάρμα, έχει πιο πλάκα.

Βεβαίως, στις ουρές του ΙΚΑ, εκεί που ταπεινώνεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, θα επέλθει για λίγο η τάξη, επειδή οι τηλεοπτικές ριπές ευαισθησίας κινητοποιούν μια χρονίως βαρύθυμη κρατική μηχανή. Για να ξανακαταργηθεί, γιατί οι εικόνες μάς έγιναν πιο σημαντικές από την πραγματικότητα, γιατί η κατανάλωσή τους είναι ήδη δεόντως θεραπευτική διά του εθισμού στο αποτρόπαιο και θλιβερό, στο σκανδαλώδες.