ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΖΟΣ Ο Πετρούκιο συναντά τον θείο Βάνια!

Μια ιλαροτραγωδία, είναι η απάντηση του Γιάννη Μπέζου στην καλή του θεατρική στιγμή. Τον επόμενο χειμώνα θα σκηνοθετήσει τον "Θείο Βάνια" και θα παίξει τον Βάνια

ΕΛΕΝΑ Δ. ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ

"Η τηλεοπτική επιτυχία, όσο μεγάλη κι αν είναι, όση διάρκεια κι αν έχει, εντέλει είναι μια πρόσκαιρη επιτυχία", λέει ο Γιάννης Μπέζος

Πολλές παραστάσεις για κατανάλωση. Και ανάμεσά τους, μια από τις πιο επιτυχημένες της χρονιάς - φρέσκια και ατμοσφαιρική - η διασκευή της σαιξπηρικής κωμωδίας "Το ημέρωμα της στρίγγλας". Την ανέβασε ο Γιάννης Μπέζος, που βρίσκεται στην πιο καλή θεατρική στιγμή του, στο θέατρο "Προσκήνιο". Σ' αυτό τον ζεστό, ανακαινισμένο χώρο, που εξασφάλισε για μια δεκαετία ο παραγωγός Γιώργος Κυπραίος, ο Γιάννης Μπέζος φαίνεται πως άνοιξε έναν καινούργιο κύκλο.

Και ιδού η απόδειξη: Συνεχίζοντας τη δημιουργική συνεργασία τους προχωρούν σε πιο τολμηρές αποφάσεις. Στο ανέβασμα του "Θείου Βάνια" του Τσέχωφ. Ακόμα όλα εκκρεμούν. Μετάφραση, συντελεστές, διανομή. Τα δεδομένα είναι το θέατρο "Προσκήνιο", η παραγωγή του Κυπραίου, η σκηνοθεσία, που θα κάνει ο Γιάννης Μπέζος, ο οποίος θα ερμηνεύσει και τον ρόλο του Βάνια και η Ναταλία Τσαλίκη, η οποία θα ερμηνεύσει την Έλενα.

"Ο "Θείος Βάνιας", όπως και ο "Βυσσινόκηπος", είναι τα έργα που μ' ενδιέφεραν πολλά χρόνια. Θεωρώ τον Τσέχωφ τον μεγαλύτερο συγγραφέα του 20ού αιώνα. Τώρα που έχουμε αυτό τον χώρο, πιστεύω πως μπορούμε να κάνουμε ένα ρεπερτόριο διαφορετικό", λέει, και απορεί για το ξάφνιασμα που ενδέχεται να προκαλέσει η επιλογή του στο ευρύ κοινό, το οποίο τον έχει κωδικοποιήσει ως "κωμικό ηθοποιό".

"Κάθε φορά κάνω αυτό που θέλω. Δεν ξέρω ποτέ τι θέλουν οι άλλοι από μένα και πού με έχουν κατατάξει". Καλός ηθοποιός με εύρος υποκριτικό, δεν περιορίζεται στο κωμικό, έστω κι αν η κωμωδία θεωρείται πως είναι το φόρτε του. Στα 21 χρόνια της θεατρικής του πορείας, έχει δείξει πως και το αστείο και το δραματικό μπορεί και τα εκφράζει με δύναμη και καλλιτεχνική αλήθεια. Από τον Ταρτούφο στο ομώνυμο έργο του Μολιέρου ως τον Ζαζά στο "Βίρα τις άγκυρες", και από τη Λυσιστράτη, στην ομώνυμη αριστοφανική κωμωδία, ως τον βοηθό κομματάρχη στις "Δάφνες και πικροδάφνες" του Κεχαΐδη, ο Γιάννης Μπέζος είχε την ελευθερία να παίζει τους ρόλους που ήθελε και τον εξέλιξαν ως ηθοποιό. Υπάρχει όμως και η τηλεόραση, που σ' ένα βαθμό δημιουργεί κλισέ. Φέτος για παράδειγμα, η σειρά στην οποία παίζει - για δεύτερη χρονιά - με τη γυναίκα του, την καλή ηθοποιό Ναταλία Τσαλίκη, μήπως παγιδεύσει τους θεατές που την παρακολουθούν; Με δυο λόγια, πόσο δελεαστικός μπορεί να είναι ο "Θείος Βάνιας" στο τηλεοπτικό κοινό τής, ευπρόσωπης είναι αλήθεια, σειράς "Άκρως οικογενειακόν";

"Νομίζουμε πως το κοινό μας αιχμαλωτίζει στην τηλεόραση. Αλλά αν κάνεις στο θέατρο αυτό που κάνεις στην τηλεόραση, τότε αιχμαλωτίζεσαι. Η τηλεοπτική επιτυχία, όσο μεγάλη κι αν είναι, όση διάρκεια κι αν έχει, εντέλει είναι μια πρόσκαιρη επιτυχία. Το κοινό δεν μπερδεύεται. Εμείς το μπερδεύουμε, αν δεν έχουμε ξεκαθαρίσει επιθυμίες και στόχους. Αν αντιμετωπίσεις τη δουλειά σου σοβαρά, το κοινό θα το εκτιμήσει και θα σε ακολουθήσει - όχι ως ομάδα. Κάποιοι θα ενδιαφερθούν, κάποιοι όχι. Προσωπικά δεν χρησιμοποιώ την τηλεόραση υπέρ του θεάτρου. Η τηλεόραση είναι κι αυτή ένα μέρος της δουλειάς μας. Μέσα από αυτή δημιουργείται μια σχέση, η οποία δεν πρέπει να παγιδεύει κανέναν. Ούτε τους ηθοποιούς, ούτε τους θεατές. Αισθάνομαι αποδεσμευμένος και αποφασίζω, κάθε φορά, ανάλογα με τις συγκυρίες. Για του χρόνου λοιπόν αποφασίσαμε τον "Βάνια", ένα έργο που δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζω - έστω κι αν πριν από χρόνια δεν έπαιξα σ' αυτό. Ο Τσέχωφ δεν είναι ένας δύσκολος συγγραφέας. Ειδικά στη σημερινή εποχή το θέατρό του μας αφορά απόλυτα. Γιατί ασχολείται με την ψυχή του ανθρώπου. Και πάντα κάποιος θα ανακαλύπτει κάτι από τον εαυτό του βλέποντας τα έργα του με τα κρυμμένα αισθήματα. Γι' αυτό και η προσπάθειά μου θα είναι να λειτουργήσει αποκαλυπτικά".

Έργο περίπλοκο, χωρίς πλοκή

Το θέμα του "Θείου Βάνια" είναι περίπλοκο, έστω κι αν δεν έχει πλοκή. Τα πρόσωπα, ο Βάνιας, η χήρα μητέρα του, η ανιψιά του η Σόνια, ο πατέρα της Σερεμπριάκοφ, η γυναίκα του Έλενα, ο φίλος τους γιατρός Αστρόφ, ο Τελιέγκιν, η γριά παραμάνα θα ζήσουν για λίγες μέρες στο κτήμα του Σερεμπριάκοφ την ιλαροτραγωδία ανεκπλήρωτων ερώτων, αφοσίωσης στη γη και επαρχιακής ανίας, δημιουργώντας από μόνοι τους την έντονη εσωτερική δράση. Ο ίδιος ο Τσέχωφ στον φίλο του εκδότη, δημοσιογράφο Σουβόριν, γράφει: "Η πλοκή στο θεατρικό έργο δεν είναι καθόλου απαραίτητη. Στη ζωή δεν υπάρχουν πλοκές, στη ζωή είναι όλα ανακατεμένα - το βαθύ με το ρηχό, το μεγαλοπρεπές με το μηδαμινό, το τραγικό με το γελοίο…".

Ο Γιάννης Μπέζος μιλάει με απλότητα για τον αγαπημένο του Τσέχωφ και με συγκίνηση για το έργο του που θα σκηνοθετήσει.

"Με τη γραφή του άλλαξε όλο τον κώδικα της υποκριτικής. Φανερώνει αυτό που δεν λέγεται, αυτό που θέλουμε να ανακαλύψουμε. Ο "Θείος Βάνιας" είναι ένα κομμάτι από τη ζωή. Αστείο, σκληρό, τραγικό. Δεν πιστεύω πως τα έργα του είναι κωμωδίες με την τρέχουσα έννοια του καταιγιστικού γέλιου. Η αίσθηση που έχω είναι της καθαρής φωτογραφίας, μιας καθημερινής μέρας, μέσα από μια φοβερή ποίηση". Ο "Θείος Βάνιας" με υπότιτλο "Σκηνές από τη ζωή στην ύπαιθρο σε τέσσερις πράξεις" είναι έργο της τελευταίας, ώριμης περιόδου της τσεχωφικής δραματουργίας. Γεννήθηκε από την ανάπλαση ενός άλλου θεατρικού έργου του Τσέχωφ, του "Στοιχειού του δάσους" (1889), με το οποίο έκλεισε η αρχική φάση των δραματουργικών αναζητήσεών του.

INFO

"To ημέρωμα της στρίγγλας" παίζεται ως το Πάσχα, στο θέατρο "Προσκήνιο" (Καπνοκοπτηρίου 8 και Στουρνάρη)