Εφημερίδα "Τα Νέα"
Η "Έξοδος" ενόχλησε τους Τούρκους
Απαγορευμένη είναι από χθες στην Τουρκία έκδοση με μαρτυρίες Ελλήνων "ανταλλάξιμων" το 1923, οι οποίες κρίθηκαν ως "προσβλητικές για τον Κεμάλ Ατατούρκ"
Η τουρκική έκδοση του βιβλίου "Έξοδος". Η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε στην Τουρκία γιατί κρίθηκε ότι προσβάλλει τη μνήμη του Κεμάλ Ατατούρκ
Η τουρκική έκδοση του έργου "Η Έξοδος" που εξέδωσε το 1980 στην Ελλάδα το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών με χορηγία του κοινωφελούς ιδρύματος "Αλέξανδρος Ωνάσης" απαγορεύτηκε στην τουρκική του έκδοση. Το έργο ολοκληρώνεται σε τρεις τόμους και περιλαμβάνει μαρτυρίες Ελλήνων προσφύγων του '23 από τις επαρχίες των δυτικών παραλίων της Μικρασίας.
Το βιβλίο που εξέδωσε στην Τουρκία ο εκδοτικός οίκος "Iletisim" το 2001 σημείωσε επιτυχία, κάνοντας δύο εκδόσεις. Παράλληλα όμως προκάλεσε και τριγμούς σε ένα κομμάτι της Τουρκίας, αφού οι μαρτυρίες των Ελλήνων που μετακινήθηκαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών έφεραν για πρώτη φορά το αναγνωστικό κοινό της Τουρκίας σε επαφή με γεγονότα άγνωστα (στο ευρύ κοινό) μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η απαγόρευση του βιβλίου από πρωτοβάθμιο δικαστήριο έχει ήδη προκαλέσει την αντίδραση που εκδοτικού οίκου που εξέδωσε το "Goc", όπως είναι ο τουρκικός τίτλος. Πληροφορίες φέρουν τους εκδότες να προσφεύγουν άμεσα στα τουρκικά δικαστήρια για ανάκληση της απόφασης. Η απόφαση είναι καταδικαστική τόσο για τον εκδότη όσο και για όσους εργάστηκαν για την τουρκική έκδοση και φυσικά επιβάλλει την άμεση κατάσχεση του βιβλίου από τα βιβλιοπωλεία! Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, έχουν βγει και άλλα ελληνικά έργα όπως το μυθιστόρημα "Ισμαήλ Φερίκ Πασάς" της Ρέας Γαλανάκη, αλλά και το "Εξ Ανατολών κίνδυνος" του Αλέξη Ηρακλείδη.
Η απαγόρευση του βιβλίου βασίστηκε σε ένα νόμο που προβλέπει ποινές σε όσους κριθεί ότι βλάπτουν την προσωπικότητα, το ήθος και τις αξίες του Κεμάλ Ατατούρκ.
Χαρακτηριστικό είναι πως η τουρκική εκδοχή της "Εξόδου", με πρόλογο του καθηγητή Ηρακλή Μήλλα, είναι έργο πολύ μικρότερο σε όγκο από το πρωτότυπο. Η ελληνική έκδοση αποτελείται από τρεις τόμους (ο τρίτος θα κυκλοφορήσει σύντομα από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) με τη λεγόμενη "προφορική ιστορία", μαρτυρίες δηλαδή ανταλλάξιμων Ελλήνων που άρχισαν να συγκεντρώνονται το 1930 από την Ελληνίδα Μέλπω Λογοθέτη-Μερλιέ, τον φιλέλληνα σύζυγό της Οκτάβ Μερλιέ και τους συνεργάτες τους στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
"Τους σφάξανε, τους κάψαν"
Μαρτυρία της Ελένης Καραντώνη από το χωριό Μουνάρμπασι, 11 χλμ. από τη Σμύρνη - είχε 1.000 κατοίκους, από τους οποίους 800 Έλληνες. "Κοιτάξτε", τους είπε ο Πλαστήρας, "όταν θα δείτε στα υψώματα φωτιές, έτσι που να σχηματίζουν σταυρό, να ξέρετε πως θ' αρχίσει η σφαγή". Πώς το ήξερε; Κάποιος κρυπτοχριστιανός θα του το μαρτύρησε. "Από τους κατοίκους του Μπουνάρμπασι έμειναν καμιά δεκαριά οικογένειες. Είχαν το νου τους. Τις είδαν τις φωτιές.
Μερικοί κατάφεραν να φύγουν σέρνοντας με την κοιλιά προς το Σικλάρι και από κει στη Σμύρνη. Τους άλλους όλους τους ατιμάσανε, τους σφάξανε, τους κρεμάσανε, τους κάψαν. Κι εκείνους που κατάφεραν από το Σικλάρι να φτάσουν στη Σμύρνη, όταν ήρθε ο Κεμάλ, τους έπιασε και τους έσφαξε".
