Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Κριτική τηλεόρασης

( συντρίμμια συνείδησης :: 13-02-2003) 

Φαινόμενα

Συντρίμμια συνείδησης

Σε κάθε τραγωδία ενημερωτικά υπερθεάματα αναζητούν τα αίτια με συνέπεια, αλλά σ' αυτό και μόνο μοιάζει να εξαντλείται το χρέος του έθνους

ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Αντί για εικόνα ζωής και ελπίδας, έγινε εικόνα θανάτου

Συντρίμμια στους νησιώτικους βράχους. Μια τραγωδία ακόμη. Ασήκωτη για εκείνους που χάνουν τους δικούς τους ανθρώπους. Οι κάμερες από ψηλά εξερευνούν τα απομεινάρια του ελικόπτερου του ΕΚΑΒ. Και το πιο σκληρό είναι πως δεν πρόκειται για πρώτη φορά. Πλάνα αρχείου δείχνουν τα τσακισμένα κουφάρια άλλων ελικοπτέρων που χάθηκαν με τον ίδιο τρόπο. Σαν να μετρούν τις πληγές της συνείδησης του έθνους.

Ενημερωτικά υπερθεάματα ξεκίνησαν το έργο της διερεύνησης των αιτίων, την αναζήτηση ευθυνών. Πόσοι ακόμη στον «βωμό του καθήκοντος» (Mega), γράφουν οι τίτλοι των εκπομπών που αφιερώνονται στο θέμα. «Πτώσεις παντός καιρού» (ΝΕΤ) είναι η αποφθεγματική κριτική προσέγγιση σε μια ανθρώπινη τραγωδία, που γίνεται εθνική. Μας θυμίζουν παρόμοιες ενημερωτικές μαραθωνιάδες, τότε με το «Σάμινα» και με τους σεισμούς. Στο πόδι να συντρέξουμε, να ψάξουμε τι φταίει, να καταγγείλουμε, να ανακαλύψουμε το σκάνδαλο. Και το δράμα του έθνους είναι ότι υπάρχει σκάνδαλο. Αυτό τροφοδοτεί το θέαμα. Υπάρχουν πτυχές σκοτεινές, που κρύβουν την πρόκληση για τον νόμο, πτυχές που και όμως συντηρούνται σε ένα περιβάλλον υπερενημέρωσης. Ίσως το μεγαλύτερο σκάνδαλο να είναι αυτό.

Συγκινητικές φιγούρες και σύμβολα μιας ώριμης σκέψης πέρα από τον ανθρώπινο πόνο οι γονείς της Σοφίας Μπεφόν, της γιατρού που χάθηκε στην πρώτη πτώση ελικοπτέρου του ΕΚΑΒ, βρίσκονται στα πάνελ των πρωινών ενημερωτικών εκπομπών για να καταθέσουν την πικρή εμπειρία τους, ώστε να μη συμβεί σε άλλους. Η μητέρα στην εκπομπή της Άννας Παναγιωταρέα, ο πατέρας στον Alpha και μετά στον ΑΝΤ1. Αντέχουν να ανοίγουν την πληγή τους, να μιλούν για ένα κράτος που δεν φροντίζει όσο πρέπει ούτε πριν, αλλά κυρίως μετά, εκείνους που μένουν πίσω και τους οφείλεται συμπαράσταση.

Σαν να πετάμε την εμπειρία, σαν να μη μας αγγίζει ο αληθινός πόνος, σαν να τον αντιμετωπίζουμε έτσι όπως μας προσφέρεται, πολύ τηλεοπτικός, εκτυφλωτικός, ίσα να μισοκλείσουμε τα βλέφαρα στη θέα του. Φταίει η τηλεόραση; Όχι βέβαια. Έχει τους νόμους της και είναι απαράβατοι. Συνθέτει το θέαμα της συντριβής και με εμπειρία μεγάλη πλέον στην τηλεοπτική απόδοση των τραγωδιών, αναζητεί τις αιτίες και καταγγέλλει. Πλήθος τα πρόσωπα στα πάνελ, πιλότοι, υπεύθυνοι του ΕΚΑΒ, ο πρόεδρος, οι εργαζόμενοι, στο δελτίο της ΝΕΤ απέναντι από τη Μαρία Χούκλη κάνει την μοναδική του εμφάνιση και ο πρόεδρος της Χελιτάλια, της εταιρείας που έχει τα συγκεκριμένα ελικόπτερα. «Δεν είχε ιστορικό βλαβών», λέει. «Μα το ίδιο ακριβώς ελικόπτερο είχε κάνει δύο αναγκαστικές προσγειώσεις λόγω βλάβης», επιμένει η κ. Χούκλη. «Α, αυτό δεν είναι ιστορικό, ιστορικό σημαίνει να παρουσιάσει την ίδια βλάβη πολλές φορές». Ποιο είναι το μέτρο για τις «φορές»; Ο θάνατος;

Κατανάλωση ενοχής

Κάτι συμβαίνει και η ευαισθησία των τηλεπαράθυρων, η εισαγγελική φόρα των παρουσιαστών που ερωτούν και προσπαθούν να αποκαλύψουν δεν είναι παρά απλή κατανάλωση της ενοχής. Το θέαμα γίνεται πιο ισχυρό από το γεγονός και μ' αυτό μοιάζει να εκπληρώνει το χρέος του το έθνος.

Η σύζυγος του Λευτέρη Φερεντίνου, του νοσηλευτή που χάθηκε στην προηγούμενη τραγωδία, χαμηλώνει τα μάτια στο κοντινό πλάνο στην εκπομπή «Σήμερα με την Άννα», ούτε σύνταξη, ούτε περίθαλψη για τα παιδιά της. Με δικηγόρο προσπαθεί να κερδίσει τα αυτονόητα. Ποιοι είμαστε; Πόσο περιμένουμε από το θέαμα της δυστυχίας να εκτονώσει την ευαισθησία και την ανησυχία και μετά να επιδοθούμε με το ίδιο πάθος στην αδιαφορία, μέχρι το επόμενο τηλεθέαμα της τραγωδίας, σαν αυτή να αποτελεί απλώς την πρώτη ύλη για τηλεκουίζ του τύπου αναζητήστε-τον-υπεύθυνο-και-κερδίστε-τηλεθέαση;