Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Έρευνα

( ποιος είπε ότι φθίνει η περιφέρεια; :: 11-02-2003) 

Ποιος είπε ότι φθίνει η περιφέρεια;

Απέναντι σε εκείνους που διατείνονται ότι η Ελλάδα ερημώνει, η ύπαιθρος υποβαθμίζεται και συρρικνώνεται, υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα που δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Δυστυχώς, εάν δεν συγκρίνεις ρεαλιστικά το χθες με το σήμερα, είναι εύκολο να φέρεις την καταστροφή

ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΤΡΕΝΟΓΙΑΝΝΗΣ

Το Περιβόλι το 1995 (πάνω) είχε περίπου 650 σπίτια. Το σημερινό χωριό (κάτω) έχει τουλάχιστον 850… εκεί ψηλά στα 1350 μέτρα!

Είναι γεγονός ότι δεν αντέχω πια να βλέπω δακρύβρεχτα ρεπορτάζ για χωριά που σβήνουν από τον χάρτη, για την ελληνική ύπαιθρο που αποψιλώνεται από τους ανθρώπους, για εγκατάλειψη και αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού, για παραδοσιακά αρχοντικά που καταρρέουν στο πέρασμα του χρόνου και τόσα άλλα «τραγικά». Δεν λέω πως δεν συμβαίνουν όλα τα πιο πάνω, αλλά διαφωνώ ως προς το μέγεθος και την κλίμακα. Διαφωνώ με την ιδέα ότι όλα πάνε προς το χειρότερο στην ελληνική ύπαιθρο. Δεν πιστεύω πως είναι όλα ρόδινα και αγγελικά πλασμένα. Δεν γίνονται όλα σωστά, δεν παίρνονται πάντα οι σωστές αποφάσεις… αλλά πάμε καλύτερα. Είναι σαφώς βελτιωμένες καλύτερες οι συνθήκες διαβίωσης στην ελληνική ύπαιθρο. Και υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα που συνηγορούν με την άποψη αυτή.

Διανύοντας πάνω από 100.000 χιλιόμετρα τον χρόνο, ξαφνικά έρχεται η συνειδητοποίηση ότι περιφέρομαι σε ένα απέραντο εργοτάξιο. Δεν είναι όλα τα έργα αποτελεσματικά ή λειτουργικά, δεν γίνονται με τον ενδεδειγμένο τρόπο, αλλά τελικά γίνονται. Εκεί όπου κάποτε έκανα την προσευχή μου και ορμούσα με το 4x4 για να περάσω, τώρα υπάρχει φρεσκοστρωμένη άσφαλτος και περισσότερη κίνηση από αυτοκίνητα. Εκεί όπου κάποτε δεν πατούσε ψυχή χειμωνιάτικα, τώρα υπάρχουν ξενώνες, ανοιχτές ταβέρνες και καφενεία.

Είναι μοιραίο αλλά και πολύ φυσιολογικό κάποια χωριά να σβήσουν από τον χάρτη και κάποια άλλα όμως να ανθήσουν. Είναι πολύ λογικό οι άνθρωποι να ζητούν πάντοτε καλύτερες συνθήκες και να αποφεύγουν τη μιζέρια ή την απομόνωση. Δεν μπορούν να σωθούν όλα τα χωριά, ούτε όλα τα «παραδοσιακά αρχοντικά».

Πάρτε για παράδειγμα τα Ζαγοροχώρια στην Ήπειρο. Κάποτε δεν έμενε κανείς στην περιοχή, τώρα γίνεται ένας μικρός «πανικός» από επισκέπτες, ενώ τα περισσότερα χωριά έχουν πλέον μόνιμους κατοίκους. Πέρα από το Πάπιγκο και το Μονοδέντρι, που τα γνωρίζουν οι περισσότεροι, τώρα θα βρείτε ανοιχτά καφενεία (με κατοίκους) στο Καπέσοβο, στο Κουκούλι, στο Δίλοφο, στους Κήπους… ακόμα και στο Βραδέτο!

Ας περάσουμε και στην τεχνητή λίμνη Ταυρωπού, στη γνωστή μας λίμνη Πλαστήρα. Ποιος περίμενε ποτέ ότι το Νεοχώρι, η Φυλακτή, αλλά και όλοι οι γύρω οικισμοί στους πρόποδες των Αγράφων θα γνώριζαν τέτοια ανάπτυξη. Από τα Άγραφα στον Κόζιακα δεν είναι μεγάλη η απόσταση, αλλά το σκηνικό είναι παρόμοιο. Ελάτη, Περτούλι, Νεραϊδοχώρι, γεμάτα με ξενώνες, ταβέρνες, καφενεία, χιονοδρομικό κέντρο, άλογα και ποδήλατα για βόλτες και άνθρωποι πολλοί που αγαπούν τον τόπο τους.

Από την ερημιά στα snowmobile

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ορεινών οικισμών που αναγεννήθηκαν από τις «στάχτες» τους για πολλούς και διάφορους λόγους. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών δεν έχουν κανένα πρόβλημα να δηλώσουν ότι «είναι καλύτερα τα πράγματα» και, φυσικά, περιμένουν να βελτιωθούν ακόμα περισσότερο. Στα 1.720 μέτρα ύψος, στην κορυφή Βασιλίτσα, βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο της Πίνδου που απέχει 45 χλμ. από τα Γρεβενά, 60 από την Κόνιτσα, 110 από τα Ιωάννινα και 417 από την Αθήνα. Η Βασιλίτσα είναι ένα σημείο ενότητας στα βλαχοχώρια της Πίνδου. Από τη μεριά του χωριού Σμίξη (που μετατρέπεται γοργά σε αντίγραφο της Αράχοβας Παρνασσού) είναι τα Κουπατσαραίικα χωριά. Από την άλλη είναι το Δίστρατο (τότε πουλούσαν κατράμι, σήμερα ενοικιάζουν δωμάτια) και τα χωριά της Λάκκας Αώου, ενώ υπάρχει και από τις δυο μεριές δρόμος που οδηγεί στα ορεινά περιώνυμα βλαχοχώρια Σαμαρίνα (το ψηλότερο της Ελλάδας), Αβδέλλα και Περιβόλι. Η Βασιλίτσα είναι σημείο αναφοράς μιας ευρύτερης ενότητας και παράλληλα ένα σημείο όπου συναντώνται οι τοπικές διαφορές. Από τη στιγμή που μπήκε ο πρώτος αναβατήρας μέχρι σήμερα έχουν περάσει 23 χρόνια. Προσωπικά στη Σμίξη, εν έτει 1988, έψαχνα να βρω έναν άνθρωπο, γιατί ήμουν παγωμένος από το χιόνι και με σκασμένο λάστιχο στη μοτοσυκλέτα (από τον άσχημο χωματόδρομο). Δεν βρήκα! Σήμερα μπορώ να νοικιάσω ένα snowmobile, να κοιμηθώ σε δωμάτιο 5 αστέρων με κεντρική θέρμανση και τζάκι, ενώ η άσφαλτος φτάνει ως τις πίστες.

Όσο για την Κόνιτσα και τα γύρω χωριά της, μέχρι το 1975 χρειαζόσουν άδεια εισόδου για να τα επισκεφθείς! Σήμερα στην παραμεθόριο υπάρχει στη θέση Μπουραζάνι ένα πολυτελές ξενοδοχείο με εκτροφείο άγριων ζώων, τα Μαστοροχώρια και η Πυρσόγιαννη έχουν πάρει τα πάνω τους, ενώ η ίδια η Κόνιτσα χαρακτηρίζεται ως «πρωτεύουσα των δραστηριοτήτων» στην Ελλάδα. Αρκούσε, βλέπετε, ένας άνθρωπος και μια επιχείρηση για να αλλάξει το σκηνικό. Σήμερα πολλοί πηγαίνουν στην Κόνιτσα για να κάνουν ράφτινγκ, καγιάκ, αναρρίχηση, para pente (αλεξίπτωτο πλαγιάς), ποδήλατο βουνού, περπάτημα, ενώ η ίδια η εταιρεία απλώνεται με κατά τόπους γραφεία σε όλη την Ελλάδα και πραγματοποιεί αγώνες με διεθνή εμβέλεια (Εύαθλος). Το περίμενε κανείς;

ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΠΙΝΔΟΥ

«Περνάει ωραία η ζωή εδώ πάνω»

Ο 70χρονος Γιάννης Σαΐτης είναι φύλακας στο Περιβόλι και τα τελευταία χρόνια βλέπει το χωριό του να αναπτύσσεται

Είναι Νοέμβριος του 1995 και από τη Βωβούσα παίρνω τον ανηφορικό δασικό δρόμο για το χωριό Περιβόλι. Δεκαπέντε κακοτράχαλα χιλιόμετρα με πολύ χιόνι στον αυχένα που περνάει δίπλα από τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου. Οι φύλακες Γιάννης Σαΐτης και Νίκος Καλόγερος βγαίνουν από ένα καφενείο της πλατείας απορημένοι. Στημένο στα 1.350 μέτρα ύψος το Περιβόλι είναι ένα χωριό κτηνοτρόφων και υλοτόμων. Ποτέ στην ιστορία του τον χειμώνα δεν είχε κατοίκους από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάιο (μετακίνηση έδρας των κτηνοτρόφων στα χαμηλά), μονάχα φύλακες. Μερικές εβδομάδες μετά δημοσιεύω τη συνέντευξή τους στην εφημερίδα:

«Δυστυχώς έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τους Αλβανούς. Δεν είναι σωστοί άνθρωποι. Μπαίνουν μέσα στα σπίτια, τρώνε ό,τι βρούνε, κλέβουν και κάνουν καταστροφές… Ο Γιάννης και ο Νίκος είναι τους περισσότερους μήνες του χειμώνα αποκλεισμένοι από το χιόνι, ενώ ούτε το τηλέφωνο λειτουργεί πάντα ούτε ηλεκτρικό ρεύμα έχει όλο τον καιρό.

Ιανουάριος του 2003. Από τη Βωβούσα (στην οποία πλέον φτάνεις μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου… εντάξει λείπουν τα 4-5 τελευταία χιλιόμετρα!) ξαναπαίρνω τον χωματόδρομο για Περιβόλι. Το χιόνι ακόμα πιο πολύ από τότε… Φτάνοντας στο Περιβόλι μπαίνω σε άσφαλτο καθαρισμένη σχετικά. Δυο - τρεις καμινάδες καπνίζουν, κάτω από την πλατεία υπάρχουν τρία αυτοκίνητα παρκαρισμένα και από το καφενείο «Φάγκου Βίμτου» ακούγεται φασαρία. Τρεις είναι πλέον οι φύλακες στο Περιβόλι: ο Λάκης Παπαθεοδώρου, ο Νίκος Βράκας και ο… μπαρμπα-Γιάννης.

Ο Γιάννης Σαΐτης που είχα συναντήσει και πριν από 8 χρόνια! Ακούστε τον: «Είμαι 70 χρονών και συνεχίζω… τότε που είχες έρθει είχαμε μεγάλο πέρασμα από Αλβανούς. Τρίτη χρονιά πάει φέτος που έχουν σταματήσει, θέλεις γιατί βγάλαν κάρτες, θέλεις γιατί οι συνοριακοί έκαναν καλή δουλειά, θέλεις γιατί είδαν καλύτερη ζωή και δεν τραβάνε αυτή την ταλαιπωρία χειμωνιάτικα… Τώρα ο δρόμος που έρχεται από τα Γρεβενά είναι άσφαλτος και ανοίγει πολύ εύκολα μέχρι το χωριό. Έρχεται και πολύς κόσμος, δουλεύουν οι ξενώνες, αλλά και τα μαγαζιά όλα. Τα πράγματα βελτιώνονται και είμαι πολύ χαρούμενος… Εδώ τις γιορτές είχαμε πάνω από 150 άτομα επισκέπτες, χώρια οι ντόπιοι. Έχω 2-3 γουρουνάκια, 5-6 κοτούλες, τα σκυλιά μου, περνάει ωραία η ζωή εδώ πάνω…»

Ο Λάκης χαμογελάει και ο Νίκος τρέχει πίσω από την κόρη του που γλιστράει παίζοντας με το χιόνι και μου φωνάζει… «έχουμε και σελίδα στο Ίντερνετ www.perivoli.gr»

ΗΠΕΙΡΟΣ

Κάποτε δεν έμενε κανείς στα Ζαγοροχώρια, τώρα γίνεται ένας μικρός «πανικός» από επισκέπτες