Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Κριτική τηλεόρασης

( "ο κόσμος βιάζεται"* :: 31-01-2003) 

Φαινόμενα

"Ο κόσμος βιάζεται"*

Η συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση αποκαλύπτει πως παραμένει ένα θολό γεγονός που ήδη το βιώνουμε, παρά τις απόπειρες να το ελέγξουμε

ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία και τα μίντια "βραχυκυκλωμένα" από τον ηλεκτρισμό εντυπωσιακών γεγονότων, δεν βρίσκουν χρόνο να παρακολουθήσουν τις ουσιαστικές αλλαγές

Πολίτες του κόσμου, ήδη, κι ας φαίνονται οι αλλαγές που προσδιορίζουν τη νέα μας ταυτότητα δυσερμήνευτες, βιώνουμε ήδη την παγκοσμιοποίηση. Κάθε φορά που επιχειρούμε να τις αναλύσουμε αντιμετωπίζουμε τις βαθιές διαιρέσεις που σπαράσσουν την παγκόσμια τάξη. Διαιρέσεις που σχηματικά επιχείρησε να παρουσιάσει η εκπομπή "Πρωταγωνιστές" του Σταύρου Θεοδωράκη (ΝΕΤ) το βράδυ της Τετάρτης, με αφορμή τις οικονομικές εξελίξεις οι οποίες συζητήθηκαν στο Νταβός τις προάλλες και καλεσμένους τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πρέσβη υπεύθυνο της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, Αλέκο Λαμπρινίδη, και τον καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλο.

Το μόνο βέβαιο από τη συζήτηση, που δεν στάθηκε δυνατόν να εμβαθύνει στα προβλήματα, αλλά απλώς να διαγράψει το αχνό τους περίγραμμα, είναι ότι η παγκοσμιοποίηση παραμένει κάτι απροσδιόριστο, την ίδια στιγμή που το βιώνουμε όλοι.

Με βάση τα "πορτρέτα" των πολιτών που αντιδρούν δυναμικά στη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση και οι οποίοι εμφανίζονται να υπερασπίζονται με πάθος και εμμονή τις αρχές του κόσμου που φθίνει, όπως οι αναρχικοί, οι συνδικαλιστές, οι αγρότες, οι κομμουνιστές "παλαιού τύπου", η εκπομπή επεσήμανε απλώς την αγωνία απέναντι σε θεσμούς που μοιάζουν να μη λειτουργούν με την παλαιά, γνώριμη μορφή τους.

Μεγαλύτερη η ανάγκη των εργαζομένων να αντιμετωπίσουν τα καινούργια παγκόσμια δεδομένα. Θα πρέπει να γίνουν εργαζόμενοι του κόσμου. Όπως είπε και ο αντιπρόεδρος της Hewlett-Packard, Πίτερ Μπλάκμορ, στην εκπομπή, πρέπει οι εργαζόμενοι να μπορούν να εργαστούν οπουδήποτε και να αξιοποιούνται εκείνοι που έχουν τα προσόντα στις κατάλληλες θέσεις σε όλο τον κόσμο.

Να, λοιπόν, η νέα αντίληψη του πολίτη-νομάδα, η οποία τέθηκε με έξυπνο τρόπο, ωστόσο δεν στάθηκε δυνατόν να αναλυθεί, παρ' όλο που αποτελεί κομβικό σημείο των νέων συμπεριφορών. Θεωρείται από τα θετικά της παγκοσμιοποίησης, όπως επίσης και οι δυνατότητες της επικοινωνίας, θέση την οποία υποστήριξε με πάθος ο κ. Λαμπρινίδης. Δυνατότητες οι οποίες αποκαλύπτουν ότι δεν μπορεί να υπάρξουν στην εποχή μας ούτε απόλυτες απόψεις ούτε απόλυτες λύσεις. Αυτή η αίσθηση της ρευστότητας, ωστόσο, φαίνεται να προκαλεί και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις, καθώς έρευνα μεταξύ των πολιτών 15 χωρών που παρουσιάστηκε στο Νταβός δείχνει ότι θεσμοί που προσφέρουν μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας, όπως ο στρατός ή η δικαιοσύνη, προτιμώνται από τον κόσμο, ενώ αντιθέτως οι πολιτικοί και ο κοινοβουλευτισμός χάνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Η ακατάσχετη μιντιακή ροή πληροφοριών, που συνθέτουν ένα σύμπαν μέσα στο οποίο μπορεί να βρει άκρη μόνον ο ήδη καλά πληροφορημένος, αλλά και το παγκόσμιο μιντιακό "βραχυκύκλωμα", δηλαδή η αξιοποίηση της τελειοποιημένης τηλεοπτικής τεχνολογίας για την προβολή εντυπωσιακών γεγονότων που αποκλείουν τα πραγματικά ουσιαστικά και σημαντικά για το μέλλον των πολιτών, δεν επιτρέπουν την αισιοδοξία για τα θετικά της παγκοσμιοποίησης. Απόδειξη και το γεγονός ότι η ίδια η εκπομπή δεν είχε τα περιθώρια να αναπτύξει τα επιμέρους σημαντικά, για τις αγορές και τις αλλαγές, για τις σχέσεις εργασίας, όπως το ζήτημα που επεσήμανε ο κ. Μητρόπουλος, ότι σύντομα ο αναπτυγμένος κόσμος θα αντιμετωπίσει τη δεύτερη φάση της μετανάστευσης, που είναι η διεκδίκηση της εξίσωσης μισθών και της υγειονομικής περίθαλψης από τους οικονομικούς μετανάστες. Το χειρότερο, πάντως, για την αντίληψη της παγκοσμιοποίησης είναι να παρουσιαστείς απλώς σαν μάχη ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, που διευκολύνει μεν τη μιντιακή προβολή του θέματος, αλλά μόνο να αποπροσανατολίσει μπορεί, προς όφελος μιας πολιτικής των ισχυρών, που διεκδικούν για τον εαυτό τους την εκπροσώπηση του καινούργιου.

Η δυσκολία με τις εκπομπές του είδους είναι ότι οι ιδέες δεν έχουν εικόνα και δεν μπορούν να αναπαρασταθούν, παραμένουν όμως πολύτιμες για τον διάλογο και τη σύνθεση της πραγματικής εικόνας ενός κόσμου, που σίγουρα δεν έχει αποκλειστικό του πρόβλημα τα τοπικά σκάνδαλα και τις "χρυσές κληρονομιές" εφήβων.

* Από το βιβλίο του Άντονι Γκίντενς "Ο κόσμος των ραγδαίων αλλαγών", Εκδόσεις Μεταίχμιο.