ΚΑΣΠΑΡΟΦ - DΕΕΡ JUΝΙΟR

"Παίρνω ρεβάνς για τους ανθρώπους"

Ο Κασπάροφ κέρδισε την πρώτη παρτίδα με τον Deep Junior. Στο ματς αυτό κρίνεται - οριστικά; - αν η στρατηγική ικανότητα του ανθρώπου θα επικρατήσει απέναντι στις τερατώδεις υπολογιστικές ικανότητες της μηχανής

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

Ο Γκάρι Κασπάροφ έχει απέναντί του τον προγραμματιστή του Deep Junior, ο οποίος έχει μπροστά του την οθόνη ενός laptop και απλώς, μεταφέρει στην ξύλινη σκακιέρα την εντολή του υπολογιστή

"Το ματς είναι πολύ σημαντικό για το σκάκι αλλά και για την ανθρώπινη φυλή στο σύνολό της. Ελπίζω να αποδείξω ότι οι άνθρωποι-σκακιστές δεν έμειναν χωρίς ελπίδα", είπε ο Γκάρι Κασπάροφ πριν από την εκκίνηση του ματς με τη μηχανή.

Αντιμετωπίζει, σε ματς έξι παρτίδων στη Νέα Υόρκη, τον παγκόσμιο πρωταθλητή των σκακιστικών προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, Deep Junior. Κέρδισε την πρώτη παρτίδα και θέλει να πάρει τη ρεβάνς της ήττας του το 1997, από τον Deep Blue της IBM.

Τα προγράμματα σκακιού έχουν γνωρίσει ραγδαία εξέλιξη τα τελευταία χρόνια.

Στην αρχή ήταν βοηθοί των σκακιστών. Οι επαγγελματίες τα χρησιμοποιούσαν ως αναλυτές, όταν ήθελαν να σιγουρευτούν ότι η προετοιμασία τους δεν έχει "τρύπες" - ότι δηλαδή μία θεωρητική καινοτομία που φαινόταν καλή δεν είχε μια κρυφή απάντηση που μπορεί να τους είχε διαφύγει. Όλοι όμως θεωρούσαν ότι η στρατηγική υπεροχή του ανθρώπου ήταν συντριπτική. Τα προγράμματα άρχισαν να αυτονομούνται και να τρίζουν τα δόντια στους ανθρώπους εδώ και 6-7 χρόνια, όταν πέτυχαν νίκες επί ισχυρών γκραν μετρ. Οι νίκες βέβαια αυτές επετεύχθησαν με συνθήκες μειωμένου χρόνου σκέψης, σε παρτίδες δηλαδή μιας ώρας. Σιγά σιγά άρχισαν να τους δυσκολεύουν και σε παρτίδες κανονικού χρόνου (εξάωρες ή επτάωρες). Τα προγράμματα που αναδείχθηκαν ήταν κυρίως γερμανικά - την ισχυρότερη, διαχρονικά, παρουσία έχει ο Deep Fritz, ανάμεσα σε μια δεκάδα προγραμμάτων που βρίσκονται λίγο πολύ στο ίδιο επίπεδο. Το ισραηλινό πρόγραμμα Deep Junior (προγραμματιστές του είναι οι Αμίρ Μπαν και Σέι Μπουσίνσκι) έκανε την έκπληξη τα τελευταία χρόνια καταλαμβάνοντας δεσπόζουσα θέση στον χώρο. Αυτή τη στιγμή, μάλιστα, o Deep Junior κατέχει τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ήδη το 1997, πριν η FIDE (Διεθνής Ομοσπονδία Σκακιού) απαγορεύσει τη συμμετοχή των υπολογιστών σε κλειστά τουρνουά ανθρώπων-σκακιστών, ο Deep Junior αναδείχθηκε πρώτος σε τουρνουά κορυφής μειωμένου χρόνου, πετυχαίνοντας δύο νίκες επί των Χίμπνερ (Γερμανία) και Λέκο (Ουγγαρία) και ισοπαλίες με τους Ανάντ (Ινδία), Μπαρέεφ (Ρωσία), Χάλιφμαν (Ρωσία), Ακοπιάν (Αρμενία) και Άνταμς (Αγγλία) - οι περισσότεροι από τους παίκτες αυτούς είναι στην πρώτη δεκάδα της παγκόσμιας κατάταξης. Τα τρία τελευταία χρόνια έχει χάσει μόνο μία παρτίδα από άνθρωπο. Ο άνθρωπος αυτός δεν είναι άλλος από τον Χριστόδουλο Μπανίκα που, ωστόσο, έχασε στο συνολικό σκορ.

Τα δύο ματς του Κασπάροφ με το "τέρας" της IBM (νίκη του Κασπάροφ το 1996, νίκη του Deep Blue το 1997) είχαν πράγματι ιστορική σημασία διότι ήταν η πρώτη φορά που μηχάνημα κέρδιζε εν ενεργεία παγκόσμιο πρωταθλητή. Ωστόσο, δεν βοήθησαν ιδιαίτερα στη γνώση της εξέλιξης των μηχανών, αφού το συγκεκριμένο μηχάνημα δεν έπαιξε ποτέ με κανέναν άλλο σκακιστή και ούτε πρόκειται να παίξει, καθώς η εταιρεία το απέσυρε και το κατέστρεψε. Αντίθετα σήμερα, έρχεται ο καιρός να βγουν ασφαλέστερα συμπεράσματα.

Ματ στις μηχανές

Τα δύο καλύτερα σκακιστικά προγράμματα, ο Deep Fritz και ο Deep Junior, ήρθαν αντιμέτωπα μέσα σε τρεις μήνες με τους δύο κατά τεκμήριο καλύτερους σκακιστές στον κόσμο, τον Γκάρι Κασπάροφ και τον Βλαντιμίρ Κράμνικ. Ο Κράμνικ τον Οκτώβριο αντιμετώπισε τον Deep Fritz σε συνθήκες κανονικού χρόνου.

Ξεκίνησε εντυπωσιακά προηγούμενος με σκορ 3-1, στο τέλος όμως, και αφού η ποιότητα του παιχνιδιού του έπεσε σημαντικά, το κομπιούτερ ισοφάρισε. Τελικό σκορ: 4-4. Ο Κασπάροφ ξεκίνησε επίσης νικηφόρα στο ματς με τον Deep Junior.

Μένει να δούμε αν η ιστορία θα επαναληφθεί.