Αγωνία για το ενεργειακό μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου η ενιαία γραμμή αποτελεί ζητούμενο

Αποκλίνοντα συμφέροντα

Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της και, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε τους τελευταίους μήνες, αυτήν τη φορά δεν έχει να κάνει με μία ακόμη μάχη για τα θεσμικά της όργανα, τον πολιτικό της χαρακτήρα ή κάποια "μεγάλη ιδέα", όπως το ευρωσύνταγμα.

"Βρισκόμαστε σε ένα νέο ενεργειακό αιώνα, η ζήτηση αυξάνεται, τα ευρωπαϊκά αποθέματα μειώνονται, υπάρχει έλλειψη επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας και το κλίμα αλλάζει", συνοψίζει το πρόβλημα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Ντουράο Μπαρόζο, θέτοντας το ζήτημα μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής.

Αυτό είναι για τον ίδιο και τους συνεργάτες του το ζητούμενο για τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βλέπει μεν την οικονομία της να βγαίνει σταδιακά από το τέλμα των τελευταίων χρόνων, αλλά η ανάπτυξή της συμπίπτει χρονικά με την αλματώδη αύξηση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου αλλά και με την ενεργειακή της εξάρτηση από τρίτους, κατά κύριο λόγο από τη Ρωσία. Την κατάσταση επιδεινώνει, σύμφωνα με την Κομισιόν, το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν 25 διαφορετικές πολιτικές επί του θέματος, χωρίς κανέναν αναμεταξύ τους συντονισμό. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την ενέργεια ως βασικό στοιχείο της εθνικής τους ασφάλειας. Για αυτό και πολλές προσπάθειες αναδιάρθρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας πέφτουν στο κενό, όπως για παράδειγμα συνέβη με τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ισπανίας, που μπλοκάρισαν την εξαγορά εγχώριων εταιρειών ενέργειας από ξένους ανταγωνιστές τους.

Κλειδί η Ρωσία

Σε κάθε περίπτωση, πολιτική βούληση για κοινή ενεργειακή πολιτική υπάρχει. Όλα, όμως, θα εξαρτηθούν από τη στάση της Ρωσίας, καθώς για κάθε μελλοντική κίνηση απαιτείται η σύναψη ενός ενεργειακού συμφώνου με τη Μόσχα, δεδομένου ότι σήμερα η Ε.Ε. εισάγει περισσότερο από το 40% του φυσικού αερίου της και περισσότερες από τις μισές εισαγωγές της προέρχονται από τη Ρωσία, με την τάση αυτή να είναι ανοδική. Στην περίπτωση αυτή, όμως, το πρόβλημα είναι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. από την ανατολική Ευρώπη, που επιδεικνύουν έναν αταβιστικό αντιρωσισμό, ύστερα από δεκαετίες σοβιετικής επικυριαρχίας. Η πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Τιμοσένκο έκανε χαρακτηριστικά λόγο για "νεοϊμπεριαλιστική μετασοβιετική επίθεση της Ρωσίας με άξονα το φυσικό αέριο", άποψη που βρίσκει σύμφωνες τις περισσότερες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, με πρώτες τις τρεις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες εξαρτώνται κατά 100% από τη Ρωσία για την ενέργειά τους.

Πρόταση Πολωνίας

Δημιουργία "ενεργειακού ΝΑΤΟ"!

Η Πολωνία πρότεινε τη δημιουργία ενός "ενεργειακού ΝΑΤΟ", ενός ευρωατλαντικού θεσμού δηλαδή, ο οποίος θα συμπεριλάμβανε τις ΗΠΑ και την Τουρκία και θα επέτρεπε την υπογραφή διμερών συμφωνιών με τη Ρωσία. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες ως ασύμφορη, ενώ έφερε για ακόμη μία φορά στο προσκήνιο και τη διάσταση απόψεων μεταξύ "παλαιάς" και "νέας" Ευρώπης, η οποία με προεξάρχουσες τη Βρετανία και την Πολωνία επιδεικνύει απόλυτη σύμπνοια με την Ουάσιγκτον.

Την ίδια στιγμή, ούτε η Μόσχα βοηθάει την κατάσταση, παρότι και αυτή αναγνωρίζει πως μια στρατηγική σχέση με την Ε.Ε. μόνο προς όφελός της μπορεί να αποδειχθεί. Δεν έχει, άλλωστε, κανένα λόγο να το κάνει, καθώς η σκληρή πολιτική του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν σε ενεργειακά ζητήματα έχει αποδειχθεί ο σίγουρος δρόμος για την επιστροφή της Ρωσίας στον κλαμπ των μεγάλων. Ο Πούτιν έχει δείξει πως δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει τα όπλα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, για να επιτύχει τους στόχους του.