Εφημερίδα "Μακεδονία"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Απόψεις :: Ανάλυση

( η παραγωγή αλεύρων στην περιοχή μακεδονίας ) 

Η παραγωγή αλεύρων στην περιοχή Μακεδονίας

Δεν μπορούσε να μείνει έξω από το παιχνίδι ο κλάδος βιομηχανιών παραγωγής αλεύρων. Οι μεγάλες αλευροβιομηχανίες στράφηκαν και αυτές προς την κατεύθυνση των συγχωνεύσεων και των εξαγορών. Σύμφωνα με στοιχεία της ICAP, στον κλάδο της αλευροβιομηχανίας δραστηριοποιούνται σήμερα περίπου 250 επιχειρήσεις, αλλά μόνο δέκα κατέχουν περισσότερο από το 60%-65% της αγοράς αλεύρων. Η πλειοψηφία τους είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τοπικού κυρίως χαρακτήρα, που καλούνται να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν μέσα στον ασφυκτικό κλοιό του ανταγωνισμού, που αναπτύσσεται από τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου.

Ο αλευρόμυλος του παρελθόντος, που λειτουργούσε με τη ροή του νερού, με ατμομηχανή ή με μηχανή Ντίζελ, δεν υπάρχει πια. Το συγκρότημα που λειτουργούσε, συνήθως, στην άκρη του χωριού και ο ρυθμικός θόρυβος της μηχανής του έχουν λησμονηθεί. Στα χωριά, τώρα πια, δεν παρασκευάζουν ψωμί. Ελάχιστα, κυρίως τα παλιά σπίτια, έχουν στην άκρη της αυλής τους τον φούρνο, που θεωρείται μουσειακό είδος. Έχει εγκατασταθεί και εδώ ο αρτοποιός, που παρασκευάζει ψωμί, για τους κατοίκους όλης της περιοχής.

Πριν μερικές δεκαετίες, όπως συνέβαινε αιώνες πριν, μετά τη συγκομιδή ο παραγωγός κρατούσε το καλύτερο σιτάρι του, για το αλεύρι της οικογένειάς του, τις άλλες δε ποσότητες τις πουλούσε στον έμπορο ή τις μετέφερε στις αποθήκες της κρατικής συγκέντρωσης. Την ορισμένη ημέρα, που είχε συμφωνήσει με το μυλωνά, φόρτωνε το σιτάρι στο κάρο του και το μετέφερε στο μύλο. Μια τεράστια μηχανή Ντίζελ έδινε κίνηση στο μηχανισμό, που μετέτρεπε το σιτάρι σε αλεύρι. Ο θόρυβος της μηχανής, όταν επικρατούσε ησυχία, ακουγόταν σε όλο το χωριό. Η πληρωμή του μυλωνά γινόταν με είδος. Με ένα ποσοστό σιταριού ή αλεύρου. Όταν ολοκληρωνόταν η μεταποίηση του σιταριού σε αλεύρι, ο αγρότης φόρτωνε τα σακιά στο κάρο και επέστρεφε στο σπίτι του. Είχε εξασφαλίσει το ψωμί της οικογένειάς του για ένα χρόνο.

Η αγρότισσα είχε και πάλι τη δυνατότητα, μαζί με τις άλλες υποχρεώσεις της, να επιδοθεί σε ένα έργο που το είχε μάθει από τη μητέρα και τη γιαγιά της. Να σημειωθεί ότι δεν παρασκεύαζε μόνο ένα ή δύο ψωμιά. Έβαζε στην πινακωτή, ένα ξύλινο σκεύος σαν σκάφη με χωρίσματα, ζυμάρι για οκτώ συνήθως ψωμιά. Κάθε χώρισμα δεχόταν ζυμάρι για ένα ψωμί, βάρους άνω των δύο κιλών. Όταν η αγρότισσα, με την πινακωτή στον ώμο της, έφθανε μπροστά στο φούρνο, την άφηνε δίπλα της, έβγαζε από τη θέση του το ζυμάρι και με ένα ειδικό φτυάρι, από ξύλο, το τοποθετούσε μέσα στο φούρνο. Μια δυο ώρες νωρίτερα, το εσωτερικό του φούρνου αποκτούσε υψηλή θερμοκρασία, με την καύση των πουρναριών ή καυσόξυλων.

Όταν η θερμοκρασία έφθανε στο επιθυμητό σημείο, η αγρότισσα καθάριζε το εσωτερικό του φούρνου από τις στάχτες και ό,τι άλλο είχε απομείνει από την καύσιμη ύλη, που είχε χρησιμοποιηθεί. Ύστερα, τοποθετούσε μέσα τα ψωμιά και έκλεινε την "πόρτα". Δεν περνούσε πολλή ώρα και τα ψωμιά ήταν έτοιμα. Τα τοποθετούσαν πάλι στην πινακωτή και τα μετέφεραν στο σπίτι. Με τον τρόπο αυτό ο Έλληνας αγρότης εξασφάλιζε το ψωμί του επί αιώνες. Στην εποχή μας όμως πολλά έχουν αλλάξει. Έτσι η αγρότισσα απαλλάχτηκε από μια βαρύτατη εργασία, ενώ τα μέλη της οικογένειάς της έπαυσαν να γεύονται τη νοστιμιά του ψωμιού της.

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ατμόμυλοι ήταν οι παλαιότερες βιομηχανίες της Θεσσαλονίκης. Η Μακεδονία, πλούσια σε γεωργικά προϊόντα και προπαντός σε δημητριακά, σημαντικό μέρος των οποίων προωθούνταν σε τουρκικούς λιμένες, είχε τη δυνατότητα να αναπτύξει αλευροβιομηχανία, όχι μόνο για την κάλυψη των αναγκών της χώρας, αλλά και για την παραγωγή αλεύρων προς εξαγωγή. Ωστόσο, γινόταν και εισαγωγές αλεύρων. Το 1900 είχε εισαχθεί ποσότητα 16. 329 τόνων αξίας 160. 680 λιρών Αγγλίας. Σταδιακά, όμως, οι εισαγωγές άρχισαν να περιορίζονται.

Το 1854, στη θέση όπου βρίσκεται και σήμερα το συγκρότημα Αλλατίνη, είχε κατασκευασθεί γαλλικός ατμόμυλος, ο οποίος το 1883, περιήλθε στην κυριότητα των αδελφών Αλλατίνη. Χρησιμοποιούσε 14 ζεύγη μυλόπετρων. Πριν εκατό ακριβώς χρόνια, καταστράφηκε από πυρκαγιά και κτίσθηκε ξανά στην ίδια περιοχή μεγαλύτερο συγκρότημα, που άρχισε να λειτουργεί το 1902. Απασχολούσε 200 εργατοτεχνίτες και η ημερήσια παραγωγή του έφθανε στους 100 τόνους. Το 1912 απόκτησε ζυμωτήρια και κλιβάνους, για την παραγωγή 80. 000 οκάδων ψωμιού, ημερησίως.

Αργότερα, ιδρύθηκαν στην περιοχή Θεσσαλονίκης επίσης μεγάλες αλευροβιομηχανίες, από τον Α. Μπάλτα, τους Γ. Χατζηγιαννάκη και Μ. Αλτιναλμάζη και τους αδελφούς Βαλτσάνη.

Τα δημητριακά, στο παρελθόν, αποτελούσαν το σπουδαιότερο προϊόν εξαγωγής από τη Μακεδονία, προκαλούσαν δε ζωηρή κίνηση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Έμποροι, μεσίτες, αχθοφόροι, καρραγωγείς και αγρότες, συγκεντρώνονταν στην αγορά του Ιστιρά, παρουσιάζοντας μια εικόνα όλο ζωντάνια. Σήμερα, τα πάντα έχουν αλλάξει. Οι κομπιούτερ έχουν επιβάλλει τη σιωπή.

Β.