Οδηγός 

ΑΕΙ και διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας 

Μεταπτυχιακές σπουδές στα ελληνικά πανεπιστήμια 

Προπτυχιακές Σπουδές

Σε προπτυχιακό επίπεδο βρέθηκαν διδασκόμενα αντικείμενα που αφορούν στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής. Πρόκειται για τα ακόλουθα υποχρεωτικά μαθήματα και μαθήματα επιλογής του Τομέα Παιδαγωγικής:

ΤμήμαΤίτλος μαθήματοςΔιδάσκων
Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Τομέας Παιδαγωγικής)Ειδική Διδακτική - Διδακτικές Ασκήσεις Α' (υποχρεωτικό του Ζ εξαμήνου)Α. Λαμπράκη - Παγανού, Ε. Φρυδάκη
Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Τομέας Παιδαγωγικής)Ειδική Διδακτική - Διδακτικές Ασκήσεις Β' (υποχρεωτικό του Η εξαμήνου)Γ. Σπανός
Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Τομέας Παιδαγωγικής)Διδακτική της Γλώσσας και της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (μάθημα επιλογής)Γ. Σπανός, Μ. Φουντουλοπούλου
Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Τομέας Παιδαγωγικής)Διδασκαλία της Έκφρασης - Έκθεσης (μάθημα επιλογής)Γ. Σπανός

Ειδική Διδακτική - Διδακτικές Ασκήσεις Α'

Από την παράδοση των μεγάλων θεωριών στην προσέγγιση των θεμελίων των επιστημών και στην τεχνολογική κατασκευή των αναλυτικών προγραμμάτων. Bloom - Krathwohl, ταξινομία διδακτικών στόχων, κριτική παρουσίαση των ταξινομικών σχημάτων, κατασκευή διδακτικών στόχων, διδακτικοί στόχοι και αναλυτικά προγράμματα της Β'βάθμιας Εκπαίδευσης. Τα μαθήματα της Λογοτεχνίας και της Γλώσσας και των Αρχαίων Ελληνικών στο φως των νέων επιστημολογικών και διδακτικών εξελίξεων. Οι εξελίξεις της ερμηνευτικής μεθόδου. Η νεότερη ερμηνευτική και η θέση του αναγνώστη. Η επικοινωνιακή μέθοδος διδασκαλίας της γλώσσας. Οι πολιτισμικές και ανθρωπολογικές εξελίξεις. Απηχήσεις των εξελίξεων στα προγράμματα σπουδών. Συστοιχία σκοπών, μεθόδων, μέσων αξιολόγησης στη διδακτική πράξη.

Ειδική Διδακτική - Διδακτικές Ασκήσεις Β'

  • Ι. Η διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας ως μητρικής:
    • α) βασικές αρχές και μοντέλα διδασκαλίας
    • β) επικοινωνιακή προσέγγιση της γλώσσας
    • γ) γραπτός και προφορικός λόγος
  • ΙΙ. Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας:
    • α) το διδακτό της Λογοτεχνίας. Η φύση της λογοτεχνίας ως μορφωτικού αγαθού
    • β) πρότυπα διδασκαλίας της ποίησης και της πεζογραφίας i) θεωρία και πράξη της ερμηνευτικής ii) νέα κριτική θεωρία και διδακτική πράξη iii) θεωρία της πρόσληψης και πρότυπο αισθητικής ανταπόκρισης iv) κοινωνιοκριτική θεωρία και διδακτική πράξη
  • III .Διδακτική της Αρχαίας Γραμματείας. Η ιστορία του μαθήματος, η λογοτεχνική του αξία, ο σκοπός της διδασκαλίας, τρόποι σπουδής και έναρξης, η γραμματική, το συντακτικό, η λεξιμάθεια, η ερμηνευτική των κειμένων, οι συντελεστές της ερμηνείας, η μετάφραση των αρχαίων κειμένων, μορφές και μέθοδοι διδασκαλίας, τα μέσα διδασκαλίας. Η διδασκαλία κειμένων από μετάφραση. Το ελληνικό μεταφραστικό πρόβλημα, προϋποθέσεις επιτυχημένης διδασκαλίας από μεταφρασμένο κείμενο, η διδακτική εργασία στο έπος, τη λυρική ποίηση, το δράμα, τα ιστορικά, φιλοσοφικά και ρητορικά κείμενα. Δειγματική ερμηνεία αρχαίων κειμένων από πρωτότυπο και μετάφραση. Τα κείμενα θα αναφέρονται σε θέματα παιδαγωγικού και διδακτικού ενδιαφέροντος.
  • IV) Από τη διδακτική της Ιστορίας: σκοποί και στόχοι του μαθήματος, επιλογή και διάταξη της ύλης, αρχές διδακτικής δεοντολογίας, μορφές και μέθοδοι διδασκαλίας, πορεία και μέσα διδασκαλίας, τρόποι αξιολόγησης.

Διδακτική της Γλώσσας και της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας

  1. Διδακτική της Ν.Ε ως μητρικής α) η φύση της γλώσσας ως αντικειμένου διδασκαλίας. Ψυχοπαιδαγωγική θεμελίωση της διδασκαλίας της γλώσσας. Γλώσσα και Σκέψη (Luria, Piaget, Stones, Vigotsky, Ausubel). Κοινωνικό περιβάλλον και γλώσσα. Ποικιλία και γλώσσα. Γλώσσα, κοινωνικό και σχολικό περιβάλλον (Bernstein, Bourdieu, Labov) β) η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας και η γλωσσική επάρκεια: θεωρία και πράξη. Από το γλωσσικό ζήτημα στην καθιέρωση της διδασκαλίας της ΝΕ. Συγχρονία και Διαχρονία στη γλώσσα. Η γλώσσα ως σύστημα. Γλωσσική επικοινωνία. Γλωσσική επάρκεια και κριτήρια διαπίστωσης. Θεμελιώδεις αρχές της διδασκαλίας της γλώσσας: μέθοδοι διδασκαλίας της μητρικής (παραδοσιακή, δομιστική, λειτουργική, επικοινωνιακή). Επικοινωνιακή ικανότητα και γλωσσικές δεξιότητες. Η καλλιέργεια του προφορικού λόγου στο πλαίσιο της επικοινωνιακής προσέγγισης. Ο γραπτός λόγος: τεχνικές ενίσχυσης των μαθητών και ποιότητα του παραγόμενου κειμένου. Αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών στο γλωσσικό μάθημα και επίπεδο γλωσσικής επάρκειας. Ψυχοπαιδαγωγική θεώρηση και διδακτική αξιοποίηση του γλωσσικού λάθους.
  2. Η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης - δεύτερης γλώσσας. γ) Μητρική γλώσσα. δεύτερη ή ξένη γλώσσα. κατάκτηση της μητρικής και εκμάθηση της ξένης. Το φαινόμενο της διγλωσσίας. Γλωσσική διμορφία. Τα λάθη των μαθητών κατά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας και η διδακτική αξιοποίησή τους. Διαγλώσσα. δ) παράγοντες που επηρεάζουν την εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Στάση. Στερεότυπο. Σχέση μητρικής και ξένης γλώσσας. ε) τα κυριότερα μοντέλα εκμάθησης της ξένης γλώσσας.

Διδασκαλία της Έκφρασης - Έκθεσης

  • α) προφορικός και γραπτός λόγος ως βασικές παράμετροι της διδασκαλίας της Γλώσσας. Επικοινωνιακή ικανότητα και παραγωγή γραπτού λόγου. παραγωγή γραπτού λόγου και ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
  • β) Ψυχοπαιδαγωγική θεώρηση της διδασκαλίας του γραπτού λόγου. Η σχολική τάξη και το είδος -η ποιότητα του παραγόμενου γραπτού λόγου. Αρχές της μάθησης και επικοινωνιακός προσανατολισμός της διδασκαλίας του γραπτού λόγου.
  • γ) επιλογή και διαμόρφωση του θέματος εκθέσεως. Κοινωνικο - επικοινωνιακό πλαίσιο και προσδιορισμός της ανάπτυξης θέματος. Οργάνωση του περιεχομένου. Διάρθρωση κειμένου. Γλωσσική συνοχή και νοηματική συνεκτικότητα. Το δημιουργικό γράψιμο και η παραγωγή γραπτού λόγου με κέντρο τη διδασκαλία της παραγράφου. Διδακτική αξιοποίηση της περίληψης.
  • δ) Από το κείμενο αφετηρίας και το δοκίμιο στην Έκφραση - Έκθεση. Υποκειμενισμός και αντικειμενικότητα στην ανάγνωση του κειμένου και τη διαμόρφωση της νέας προσωπικής κειμενικής δημιουργίας. Η πορεία από το κείμενο στο κείμενο: λεξιλόγιο, πρόταση, παράγραφος, νοηματική ενότητα.
  • ε) Από τη φάση της τελικής διαμόρφωσης στη φάση της αξιολόγησης του κειμένου. Τομείς, μορφές και κριτήρια αξιολόγησης του κειμένου: επικοινωνιακή καταλληλότητα, πληροφοριακή πληρότητα, νοηματική συνεκτικότητα, γλωσσική συνοχή. Τεχνικές της διόρθωσης του κειμένου και βελτιωτική παρέμβαση του δασκάλου.
Τελευταία Ενημέρωση: 08 Σεπ 2010, 11:22