Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

Μεταπτυχιακές Σπουδές

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Επιστήμες της Αγωγής

Διαθέσιμη Ιστοσελίδα http://www.eled.auth.gr/education/master.html
(Το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών δεν θα προσφερθεί κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 λόγω ολοκλήρωσης της λειτουργίας του στις 31-8-2010).

Από την ιστοσελίδα του τμήματος μπορεί κανείς να ανακτήσει ηλεκτρονικά την αίτηση συμμετοχής και την προκήρυξη του μεταπτυχιακού ή να ενημερωθεί για την εξεταστέα ύλη και τις σημαντικές ημερομηνίες.

Το Π.Μ.Σ, που λειτουργεί σε αυτή τη μορφή από το 2001, διακρίνεται σε τρεις κατευθύνσεις:

• Α. Εκπαίδευση και Κοινωνικός Αποκλεισμός
• Β. Διδακτική των Θετικών Επιστημών
• Γ. Διδακτική των Κοινωνικών Επιστημών

Η κατεύθυνση "Διδακτική των Κοινωνικών Επιστημών" προσφέρει δύο επιλογές (α) Διδακτική της Γλώσσας και (β) Διδακτική της Ιστορίας.

Γίνονται δεκτοί:

• πτυχιούχοι του Π.Τ.Δ.Ε.
• πτυχιούχοι Παιδαγωγικών Τμημάτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής
• απόφοιτοι των Διδασκαλείων Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών
• πτυχιούχοι άλλων Τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ -εφόσον η ΓΣΕΣ κρίνει ότι το πτυχίο είναι σχετικό με το περιεχόμενο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος- με γνώσεις στους τομείς των Επιστημών της Αγωγής αποδεδειγμένα ισότιμες και αντίστοιχες με αυτές που παρέχονται στο προπτυχιακό πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

  Οι παραπάνω γνώσεις μπορούν να αποδεικνύονται με σχετικές εξετάσεις.

Απαραίτητα δικαιολογητικά:

• Εκτενές βιογραφικό που θα περιλαμβάνει στοιχεία για τις σπουδές, την ερευνητική δραστηριότητα, την επαγγελματική δραστηριότητα ή/και άλλη δραστηριότητα συναφή με την κατεύθυνση του Π.Μ.Σ. που επιλέγεται από τον υποψήφιο, τις επιστημονικές εργασίες, τους λόγους που τον/την οδήγησαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και κατεύθυνση καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο θεωρεί ότι ενισχύει την υποψηφιότητά του/της.
• Επικυρωμένο αντίγραφο πτυχίου. Για φοιτητές και φοιτήτριες που βρίσκονται στη διαδικασία απόκτησης του πτυχίου τους, η κατάθεση σχετικού πιστοποιητικού θα γίνει το αργότερο μέχρι το τέλος των εξετάσεων περιόδου Σεπτεμβρίου.
• Πιστοποιητικό σπουδών με αναλυτική βαθμολογία όλων των ετών ή επικυρωμένο αντίγραφο.
• Πιστοποιητικό αντιστοιχίας από το ΔΙΚΑΤΣΑ για όσους προέρχονται από σχολές του εξωτερικού.
• Αναγνωρισμένα διπλώματα γνώσης αγγλικής (Proficiency), γαλλικής (Dalf ή Sorbonne Ι) ή γερμανικής (Oberstufe) γλώσσας εφόσον υπάρχουν.

Κριτήρια για την προεπιλογή είναι:

• (α) Ο βαθμός πτυχίου.
• (β) Η παρακολούθηση και ο βαθμός μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών που είναι συναφή με το περιεχόμενο της κατεύθυνσης που έχει επιλεγεί.
• (γ) Ο βαθμός διπλωματικής εργασίας με θέμα συναφές προς το περιεχόμενο της κατεύθυνσης που έχει επιλεγεί.
• (δ) Η ερευνητική, επαγγελματική και άλλη δραστηριότητα που είναι συναφής με το περιεχόμενο της κατεύθυνσης σπουδών που έχει επιλεγεί.

Τα 2/3 τουλάχιστον των υποψηφίων που τελικά θα επιλεγούν για να φοιτήσουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών θα είναι πτυχιούχοι Παιδαγωγικών Τμημάτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή/και απόφοιτοι των Διδασκαλείων Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών.

Σημαντικές ημερομηνίες:

Τα μαθήματα αρχίζουν τη δεύτερη εβδομάδα του Οκτωβρίου. Η υποβολή αιτήσεων ολοκληρώνεται μέχρι το Μάιο (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες αυτές και επειδή είναι πιθανό να αλλάζουν από χρονιά σε χρονιά, παρακαλώ απευθυνθείτε στη Γραμματεία του Τμήματος ή πληροφορηθείτε από τη σχετική ιστοσελίδα).

Αριθμός εισακτέων φοιτητών:

Δεν υπερβαίνει τους 30 για το σύνολο των κατευθύνσεων.

Εξεταστέα Ύλη για την Παιδαγωγική:

Μέθοδοι έρευνας στην εκπαίδευση: ιστορική έρευνα, εξελικτική έρευνα, επισκοπήσεις, μελέτες περίπτωσης, έρευνα συσχετίσεων, εκ των υστέρων έρευνα, πειράματα, έρευνα δράσης, αναφορές, τριγωνοποίηση, παίξιμο ρόλων, συνέντευξη, πολυδιάστατη μέτρηση.

Παιδαγωγικές θεωρίες: παραδοσιακή παιδαγωγική, Νέα Αγωγή, Σχολείο εργασίας, προοδευτική εκπαίδευση, απελευθερωτική αγωγή, κριτική παιδαγωγική, αντιαυταρχική παιδαγωγική.

Θεωρίες για τα αναλυτικά προγράμματα (ακαδημαϊκή, κοινωνικής αποτελεσματικότητας, κοινωνικής αναδόμησης, μελέτης του παιδιού). Πρόγραμμα ύλης, πρόγραμμα στόχων, «κρυφό» πρόγραμμα.

Μέθοδοι και μορφές διδασκαλίας: μονολογικές μορφές διδασκαλίας, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, διερευνητική διδασκαλία και λύση προβλήματος, μέθοδος project, προγραμματισμένη διδασκαλία, εξατομικευμένη διδασκαλία, ελεύθερος διάλογος, μαιευτική.

Μέσα διδασκαλίας. Δομικά χαρακτηριστικά και λειτουργίες των εγχειριδίων διδασκαλίας. Αξιοποίηση των υπολογιστών στη διδασκαλία.

Παιδαγωγικές Διαστάσεις της αξιολόγησης και της βαθμολόγησης.

Για τους επιτυχόντες της κατεύθυνσης «Διδακτική των Κοινωνικών Επιστημών» και για όσους από αυτούς επιλέξουν την «Διδακτική της Γλώσσας», το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών διαρθρώνεται ως εξής:

Α΄ Εξάμηνο

• Πολιτική της εκπαίδευσης
• Κοινωνιολογία του σχολείου και της σχολικής τάξης
• Παιδαγωγικές θεωρίες και διδακτικά μοντέλα
• Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας

B ΄ Εξάμηνο

• Σχολείο και Νέες Τεχνολογίες
• Επιστημολογία
• Από τον εγγραμματισμό στις ποικίλες μορφές εγγραμματοσύνης: Θεωρητικές προσεγγίσεις

Γ΄ Εξάμηνο

• Παιδαγωγική των διδακτικών μέσων και των υλικών διδασκαλίας
• Σχεδιασμός και υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων στις Επιστήμες της Αγωγής
• Από τον εγγραμματισμό στις ποικίλες μορφές εγγραμματοσύνης: Διδακτικές παρεμβάσεις
• Εγγραμματοσύνη μέσα από την παιδική λογοτεχνία
• Τα μαθήματα του πρώτου εξαμήνου είναι κοινά για όλες τις κατευθύνσεις. Τα μαθήματα που σχετίζονται με τη διδακτική της γλώσσας είναι τα ακόλουθα:

Από τον εγγραμματισμό στις ποικίλες μορφές εγγραμματοσύνης: Θεωρητικές προσεγγίσεις

Στο μάθημα παρουσιάζονται και αναλύονται με κριτικό τρόπο οι προτάσεις που έχουν διατυπωθεί στη σχετική βιβλιογραφία γύρω από την έννοια του γραμματισμού. Η έννοια της εγγραμματοσύνης συνήθως προσδιορίζεται μέσα από δύο διαφορετικά μοντέλα ή προσεγγίσεις: το γνωστικό ή αυτόνομο μοντέλο και το κοινωνικο-πολιτισμικό ή ιδεολογικό μοντέλο. Το γνωστικό μοντέλο προτάσσει στη διερεύνηση της εγγραμματοσύνης τις γνωστικές διαδικασίες που συναρτώνται με την ανάγνωση και γραφή. Αντίθετα, το ιδεολογικό μοντέλο δίνει έμφαση στη κοινωνικο-πολιτισμική φύση της εγγραμματοσύνης και συγκεκριμένα στις κοινωνικά πλαισιωμένες διαδικασίες που σχετίζονται με την παραγωγή και επεξεργασία ποικίλων ειδών (γλωσσικών και πολυτροπικών) κειμένων. Το μάθημα καταγράφει τα δύο μοντέλα εγγραμματοσύνης, κωδικοποιεί τις βασικές τους θέσεις και παραδοχές και αναδεικνύει το σύνολο των επιστημονικών κλάδων από τους οποίους το κάθε μοντέλο αντλεί μεθοδολογικά πλαίσια για τη διερεύνηση της έννοιας του γραμματισμού.

Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο σχολικό γραμματισμό και ειδικότερα στο πώς το σχολείο διαμορφώνεται σταδιακά σε πλαίσιο ή, ακριβέστερα, σε κοινότητα γραμματισμού. Η συζήτηση επιχειρεί να καταδείξει ότι η επικοινωνία στο σχολείο προσδιορίζεται μέσα από συγκεκριμένα είδη κειμένων που τα παιδιά καλούνται να χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή και κωδικοποίηση της γνώσης αλλά και μέσα από συγκεκριμένες επικοινωνιακές στρατηγικές που οι μαθητές/τριες καλούνται να οικειοποιηθούν καθώς συμμετέχουν σε δραστηριότητες γύρω από τη διαπραγμάτευση του γραπτού λόγου. Τα κείμενα και οι επικοινωνιακές δραστηριότητες που προσδιορίζουν τη φύση του σχολικού γραμματισμού δεν είναι ιδεολογικά ουδέτερα. Συνδέονται, απηχούν ή και επαναπροσδιορίζουν συγκεκριμένες στάσεις ή Λόγους (Discourses) απέναντι στη γλώσσα και τη γνώση.

Αξιοποιώντας τις έννοιες της κοινωνικής πλαισίωσης (που διέπει κάθε έκφραση γλωσσικής χρήσης) και της πολυτροπικότητας (που προσδιορίζει τη φύση της γραπτής επικοινωνίας), το μάθημα έχει ένα διττό στόχο. Επιδιώκει (a) να καταστήσει φανερό τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά χρησιμοποιούν τα διάφορα σημειωτικά συστήματα κατά τη διαδικασία παραγωγής και επεξεργασίας πολυτροπικών κειμένων και (β) να καταδείξει τις (άμεσες και έμμεσες) στρατηγικές και επικοινωνιακές διαδικασίες μέσα από τις οποίες τα γραπτά αυτά μηνύματα συνδέονται, απηχούν, αλλά και επαναπροσδιορίζουν τους Λόγους (Discourses) του σχολικού γραμματισμού.

Από τον εγγραμματισμό στις ποικίλες μορφές εγγραμματοσύνης: Διδακτικές παρεμβάσεις

Αντλώντας από το θεωρητικό υπόβαθρο που έχει θεμελιωθεί στο προηγούμενο μάθημα αναφορικά με τη διερεύνηση της εγγραμματοσύνης, το μάθημα αναλύει τις προτάσεις που έχουν διατυπωθεί στη σχετική βιβλιογραφία γύρω από την καλλιέργεια των ποικίλων μορφών γραμματισμού στο σχολικό περιβάλλον. Το μάθημα αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος παρουσιάζει και διερευνά με κριτικό τρόπο τις παρεμβάσεις που έχουν διατυπωθεί στη βιβλιογραφία αναφορικά με τη διδασκαλία της πρώτης ανάγνωσης και γραφής. Το δεύτερο μέρος παρουσιάζει και μελετά τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις, την επικοινωνιακή, την κειμενοκεντρική και την ολιστική, που αφορούν στην καλλιέργεια των ποικίλων μορφών της κειμενικής και πολυτροπικής εγγραμματοσύνης. Το μάθημα δεν καταγράφει ούτε παραθέτει απλώς τις σχετικές προτάσεις. Αντίθετα, η συζήτηση προσπαθεί να αναδείξει, μέσα από την ανάλυση του συνόλου των θέσεων, προτάσεων και παραδοχών που προσδιορίζουν τα επιμέρους προγράμματα γλωσσικής διδασκαλίας, τους βασικούς άξονες περί γλώσσας, μάθησης και διδασκαλίας που συνενώνουν ή διαφοροποιούν το σύγχρονο προβληματισμό γύρω από τη διδακτική της γλώσσας και των ποικίλων μορφών γραμματισμού. Παράλληλα, το μάθημα επιχειρεί να διερευνήσει πώς κάποιες διαφορετικές και ίσως επιφανειακά ασύνδετες θέσεις (που αφορούν στην καλλιέργεια του γραμματισμού ως γνωστικής και κοινωνικής διαδικασίας, αντίστοιχα) μπορούν να συνενωθούν κάτω από ένα κοινό υπόβαθρο που να προωθεί μια πιο σύνθετη, κοινωνικο-γνωστική θεώρηση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να καλλιεργηθούν οι διάφορες μορφές γραμματισμού στο σχολικό περιβάλλον.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία για το μάθημα

• Barton, David, Mary Hamilton, and Roz Ivanic (1999). Situated literacies: Theorizing reading and writing in context. London: Routledge.
• Christie, Frances and Ray Misson (eds.) (1998). Literacy and schooling. London: Routledge.
• Comber, Barbara, and Anne Simpson (eds.) (2001). Negotiating critical literacies in classrooms. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Cope, Bill, and Mary Kalantzis (eds.) (1999). Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures. London: Routledge.
• Feldman, Laurie (ed.) (1995). Morphological aspects of language processing. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Harris, Margaret, and Giyoo Hatano (eds.) (1999). Learning to read and write. A cross-linguistic perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kostouli, Tr. (ed.) (2005). Writing in context(s): Textual practices and learning processes in sociocultural settings. Boston: Springer.
• Lee, Carol D., and Peter Smarorinsky (eds.) (2000). Vygotskian perspectives on literacy research: Constructing meaning through collaborative inquiry. NCTE.
• Maybin, Janet (ed.) (1994) Language and literacy in social practice. Clevedon: Multilingual Matters.
• Nunes, Terezinha (ed.) (1999). Learning to read: An integrated view from research and practice. Dordrecht: Kluwer.
• Perfetti, Charles, Laurence Rieben and Michel Fayol (Eds.) (1997) Learning to spell. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Smith, Frank (2004). Understanding Reading. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Snyder, Ilana (ed.) (1998). Page to screen: Taking literacy into the electronic era. London: Routledge
• Taylor, Barbara and David Pearson (Eds.) (2002). Teaching Reading. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Εγγραμματοσύνη μέσα από την παιδική λογοτεχνία

• Μάθημα 1. Aναφορά στις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις που προωθούν τη χρήση της λογοτεχνίας για την καλλιέργεια της γλώσσας. Εθνογραφικές έρευνες για την ανάπτυξη της γλώσσας στο σπίτι, στην τάξη.
• Μάθημα 2. Περιβάλλοντα που ευνοούν τη γλωσσική ανάπτυξη. Η κατάκτηση της προφορικής γλώσσας ως παράδειγμα για την ανάπτυξη της εγγραμματοσύνης. Αλληλεπιδράσεις και σχέσεις ενηλίκων παιδιών με σκοπό την ανάπτυξη της γλώσσας.
• Μάθημα 3. Κριτική και εγγραμματοσύνη. Η έννοια της κριτικής. Τι είναι κριτική σκέψη.. Κριτική σκέψη και λογοτεχνία. Κριτική σκέψη και παιδική λογοτεχνία.
• Μάθημα 4. Λογοτεχνία και ιδεολογία. Παιδική λογοτεχνία και ιδεολογία. Το ζήτημα της λογοκρισίας στην παιδική λογοτεχνία. Το ζήτημα του διδακτισμού. Το ζήτημα της πολιτιστικής κληρονομιάς και της πολιτιστικής ταυτότητας.
• Μάθημα 5. Ο ρόλος της λογοτεχνίας στη διαδικασία ανάπτυξης της εγγραματοσύνης. Η αλληλεπίδραση παιδιών-ενηλίκων με την παιδική λογοτεχνία στο σπίτι.
• Μάθημα 6. Η αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού-παιδιών με την παιδική λογοτεχνία στο σχολείο.
• Μάθημα 7. Η αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού-παιδιών με την παιδική λογοτεχνία στο σχολείο.
• Μάθημα 8. Κριτική σκέψη και εκπαίδευση. Αναγνωστικές πρακτικές και κριτική σκέψη. Το ένα και μοναδικό εγχειρίδιο για κάθε μάθημα. Το ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων.
• Μάθημα 9. Διδασκαλία της λογοτεχνίας και κριτική σκέψη. Διδακτικές πρακτικές για την προώθηση της κριτικής σκέψης. Το ζήτημα της αναγνωστικής κοινότητας
• Μάθημα 10. Είδη παιδικής λογοτεχνίας. Τα εικονογραφημένα βιβλία.
• Μάθημα 11. Η παραδοσιακή λογοτεχνία
• Μάθημα 12. Το μυθιστόρημα και η κριτική σκέψη. Διδασκαλία του μυθιστορήματος.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία για το μάθημα:

• Albright, J. (2002). "Being in authority: Disrupting students'/teachers' practices in literacy education," Teaching Education, 13,3. p. 289-303.
• Baker, C.D. and Luke, A. (eds.) (1991). Towards a critical sociology of reading pedagogy. Amsterdam: Benjamins.
• Fish S. (1980). Is There a Text in this Class? The Authority of Interpretive Communities. Harvard University Press.
• Gibson, L. (1989). Literacy learning in the early years through children's eyes. New York: Teachers College, Columbia University.
• Hall, C. & Coles, M. (1999). Children's reading choices. London: Routledge.
• Holdaway, D. (1984). The Foundations of Literacy. New York: Scholastic.
• Hunt P. (ed.) (1992). Literature for children. London: Routledge.
• Hunt, P. (1999). Understanding children's literature. London: Routledge.
• Hunt, P. (2001). Κριτική, θεωρία και παιδική λογοτεχνία. Μτφρ. Ε. Σακελλαριάδου & Μ. Κανατσούλη. Αθήνα: Πατάκης.
• Lewis, C. (2001). Literary practices as social acts: Power, status and cultural norms in the classrooom. Mahwah, NJ: LEA.
• Littlefair, Alison B. (ed.) (1994). Literacy for Life. United Kingdom Reading Association,
• Lukens, R. (2002). A critical handbook of children's literature. 7^th ed. Pearson Allyn & Bacon.
• Lynch-Brown, C. & Tomlinson, C. (1999). Essentials of children's literature. 3^rd ed. Boston: Allyn and Bacon.
• Meek, M. (1988). How texts teach what readers learn. Thimble Press.
• Meek, M. (ed.) (2001). Children's literature and national identity. Trentham Books.
• Nodelman, P. (2002). The pleasures of children's literature. 3^rd ed. New York: Longman.
• Norton, D. (2002). Through the eyes of a child. An introduction to children's literature. 6^th ed. New Jersey: Prentice Hall.
• Rosenblatt, L. M., Wayne, B. (1996). Literature as exploration. 5th ed. NewYork: The Modern Language Association of America.
• Routman, R. 1988. Transitions. From literature to literacy. Portsmouth, New Hampshire: Heinemann Educational Books.
• Searle, C. (1998). None but our words. Critical literacy in classroom and community. Open University Press.
• Short Gnagey K. & Mitchell Pierce, K. (1990). Talking about books. Creating literate communities. Portsmouth, New Hampshire: Heinemann.
• Smith, F. (1985). Reading. Cambridge University Press.
• Smith F. (1988). Joining the Literacy Club: Further Essays into Education. London: Heineman.
• Stephens, J. (1992). Language and ideology in children's fiction. London: Longman,
• Trelease, J. (2001). The read-aloud handbook. 5^th ed. USA: Penguin.
• Wall, B. (1991). The narrator's voice: The dilemma of children's fiction. London: Macmillan.
• Wells, G. (1986). The meaning makers. Portsmouth, New Hampshire: Heinemann.
• Ζερβού Α. (1992). Λογοκρισία και αντιστάσεις στα κείμενα των παιδικών μας χρόνων. Οδυσσέας.
• Κανατσούλη Μ. (2000). Ιδεολογικές διαστάσεις της παιδικής λογοτεχνίας. Τυπωθήτω Γιώργος Δαρδανός.
• Κανατσούλη Μ. (2002). Αμφίσημα της παιδικής λογοτεχνίας. Ανάμεσα στην ελληνικότητα και την πολυπολιτισμικότητα. Σύγχρονοι Ορίζοντες.