Aφήνοντας, λοιπόν, κατά μέρος πολλά από τα κατορθώματα που αποδίδονται σε μύθους ανέφερα αυτά εδώ, για τα οποία έχουν ειπωθεί τόσο όμορφες και πολλές ιστορίες, ώστε όσοι γράφουν ποίηση είτε για απαγγελία είτε για τραγούδι αλλά και πολλοί πεζογράφοι ανέδειξαν τα κατορθώματα εκείνων σε θέματα της τέχνης τους· εγώ όμως τώρα θα μιλήσω για όσα, παρότι δεν υπολείπονται καθόλου σε αξία από αυτά, επειδή είναι πιο πρόσφατα από χρονική άποψη, δεν έχουν γίνει ακόμη αντικείμενο της ποίησης ούτε έχουν αναχθεί σε επικό επίπεδο. Eκείνοι μόνοι τους απέκρουσαν δύο φορές τον στρατό που έστειλε ολόκληρη η Aσία τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα και όλοι οι Έλληνες χρωστούσαν την κοινή τους σωτηρία σε αυτούς που εκτέθηκαν προσωπικά στον κίνδυνο. Kαι παρότι αυτό που πρόκειται να πω έχει βέβαια ειπωθεί και πριν από άλλους, ωστόσο δεν πρέπει και σε αυτή την περίσταση να στερηθούν αυτοί οι άνθρωποι τον έπαινο που δικαιούνται και τους αρμόζει· γιατί είναι εύλογο να θεωρηθούν ανώτεροι από όσους εκστράτευσαν εναντίον της Tροίας στο μέτρο που, ενώ οι επίλεκτοι από όλη την Eλλάδα μετά βίας κατόρθωσαν να καταλάβουν, μετά από πολιορκία δέκα ετών, μία περιοχή της Aσίας, αυτοί μόνοι τους τον στρατό που έστειλε ολόκληρη η ήπειρος, ο οποίος είχε καθυποτάξει όλους τους υπόλοιπους, όχι μόνο τον απέκρουσαν, αλλά επέβαλαν και τιμωρία για τις αδικίες που υπέστησαν οι υπόλοιποι Έλληνες. Eπιπλέον, καθώς στάθηκαν εμπόδιο στις τάσεις πλεονεξίας που αναπτύχθηκαν μεταξύ των Eλλήνων των Eλλήνων, επωμίσθηκαν όλους τους κινδύνους που προέκυψαν συμπαρατασσόμενοι με το μέρος του δικαίου, μέχρι να φτάσουμε με την πάροδο του χρόνου στη γενιά που βρίσκεται σήμερα στη ζωή.

Aς μην θεωρήσει κανείς ότι έχω εκθέσει αναλυτικά αυτά τα κατορθώματα, επειδή βρίσκομαι σε αμηχανία τι πρέπει να πω για καθέναν από αυτούς. Γιατί, ακόμη αν κανείς βρισκόταν σε απόλυτη αμηχανία να βρει τι πρέπει να πει, η αρετή τους η ίδια υποδεικνύει τι μπορεί να πει κανείς χωρίς να ψάξει πολύ και με εύκολο τρόπο. Θα προτιμήσω, όμως, αφού θυμίσω την καλή καταγωγή τους και τα μεγάλα κατορθώματα των προγόνων να μεταβώ άμεσα σε όσα έπραξαν οι ίδιοι, ώστε, όπως ακριβώς είχαν κοινή καταγωγή, έτσι να είναι κοινός και ο έπαινος που θα τους απευθύνω, θεωρώντας ότι θα προκαλέσει μεγαλύτερη ευχαρίστηση και στους δύο, αν μοιράζονταν την ανδρεία τους όχι μόνο λόγω καταγωγής αλλά και λόγω επαίνου.

^[9] Εξ εκείνων μεν λοιπόν των έργων, τα οποία αναφέρονται εις μύθους, πολλά παραλιπών ενεθυμήθην ταύτα· έκαστον τούτων, τα οποία ανέφερα παρέχει ύλην τόσον λαμπράν και εκτεταμένην, ώστε και οι ποιηταί επικών ποιημάτων και οι τραγικοί και οι λυρικοί ποιηταί και το πλείστον των ιστοριών, να λάβουν ταύτα ως υποθέσεις των έργων των· όσα δε κατά την αξίαν δεν είναι καθόλου κατώτερα τούτων, είναι δε πλέον πρόσφατα κατά τον χρόνον και διά τούτο δεν περιεβλήθησαν με τον μυθικόν πέπλον και δεν κατατάσσονται μεταξύ των ηρωϊκών γεγονότων, αυτά ήδη θα εκθέσω. ^[10] Οι πρόγονοί μας τον στρατόν που ήλθεν εξ όλης της Ασίας, μόνοι δύο φοράς απέκρουσαν και κατά γην και κατά θάλασσαν και διά των ιδικών των κινδύνων έγιναν αίτιοι της κοινής σωτηρίας όλων των Ελλήνων. Και εκείνο μεν το οποίον πρόκειται να είπω έχει λεχθή προηγουμένως και από άλλους, αλλά πρέπει και τώρα οι άνδρες εκείνοι να μη στερηθούν του δικαίου και καλώς έχοντος επαίνου· ευλόγως δε ήθελον θεωρηθή ούτοι ανώτεροι εκείνων που εξεστράτευσαν εναντίον της Τροίας, καθ' όσον εκείνοι μεν όντες οι άριστοι από όλην την Ελλάδα επί δέκα έτη μίαν μόνον οχυράν θέσιν της Ασίας κατέλαβον μετά δυσκολίας πολιορκούντες αυτήν επί δέκα έτη, ^[11] ούτοι δε τον ελθόντα εξ όλης της Ασίας στρατόν έχοντα καταστρέψει τα πάντα, μόνοι όχι μόνον απέκρουσαν, αλλά και τον ετιμώρησαν διά τας αδικίας που διέπραξεν εις τους άλλους Έλληνας. Προσέτι δε καταστέλλοντες τας μεταξύ των Ελλήνων υπαρχούσας αντιπάλους φιλοδοξίας, υπέμειναν όλους τους κινδύνους, όσοι συνέβη να παρουσιασθούν, τάσσοντες εαυτούς εκεί όπου υπήρχε το δίκαιον, έως ότου ο χρόνος επέρασε και εφθάσαμεν εις την εποχήν που εγεννήθημεν ημείς.

^[12] Κανείς δε ας μη νομίση, ότι εγώ ευρισκόμενος εις δύσκολον θέσιν τι να είπω δι' έκαστον τούτων, απηρίθμησα αυτά τα πραχθέντα. Διότι, εάν ευρισκόμην εις πολύ δύσκολον θέσιν να επινοήσω τι έπρεπε να λέγω, η ανδρεία των προγόνων μας δεικνύει αυτή η ιδία εκείνα τα οποία και πρόχειρα είναι και ευκόλως δύνανται να έλθουν εις τον νουν τινός διά να τα είπη. Αλλά, προτιμώ να αναμνησθώ την ευγενή καταγωγήν των προγόνων μας και τας ενδόξους πράξεις αυτών, και να συνδέσω όσον το δυνατόν ταχύτερον τον λόγον προς τας πράξεις τούτων, ίνα, όπως ήσαν συγγενείς κατά τας φύσεις, ούτω και τους επαίνους κάμω κοινούς, νομίζων, ότι ταύτα θα ήσαν ευχάριστα δι' εκείνους, διά να είπω δε καλύτερον, δι' όλους, εάν ήθελον μετάσχει της αρετής αλλήλων διά της καταγωγής των, αλλά και διά των επαίνων.