Σώματα Κειμένων

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας 

 

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΠΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΟΔΩΝ

ΞΕΝ Πορ 1.2–1.8

Κλίμα, εδαφική σύσταση και γεωγραφική θέση της Αττικής
Ο Ξενοφώντας με τη συγγραφή αυτής της πραγματείας εισηγείται ένα δημοσιονομικό πρόγραμμα για την ανόρθωση των δημόσιων εσόδων των Αθηνών, που είχαν πληγεί και από την ατυχή έκβαση του Συμμαχικού πολέμου (357–355 π.Χ). Στην εισαγωγική παράγραφο ο συγγραφέας δήλωσε την πρόθεσή του να εξετάσει κατά πόσο ήταν εφικτή η αυτάρκεια της Αθήνας, ώστε να παύσουν οι αθηναίοι πολιτικοί αρχηγοί να αδικούν τις υπόλοιπες πόλεις, επικαλούμενοι την έλλειψή της.

    [1.2] Σκοποῦντι δή μοι ἃ ἐπενόησα τοῦτο μὲν εὐθὺς ἀνεφαίνετο,
ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν οἵα πλείστας προσόδους παρέχεσθαι.
ὅπως δὲ γνωσθῇ ὅτι ἀληθὲς τοῦτο λέγω, πρῶτον διηγή-
σομαι τὴν φύσιν τῆς Ἀττικῆς. [1.3] οὐκοῦν τὸ μὲν τὰς ὥρας
ἐνθάδε πρᾳοτάτας εἶναι καὶ αὐτὰ τὰ γιγνόμενα μαρτυρεῖ·
ἃ γοῦν πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνειν δύναιτ’ ἂν ἐνθάδε καρπο-
φορεῖ. ὥσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα
παμφορωτάτη ἐστίν. καὶ μὴν ὅσαπερ οἱ θεοὶ ἐν ταῖς ὥραις
ἀγαθὰ παρέχουσι, καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα μὲν
ἄρχεται, ὀψιαίτατα δὲ λήγει. [1.4] οὐ μόνον δὲ κρατεῖ τοῖς ἐπ’
ἐνιαυτὸν θάλλουσί τε καὶ γηράσκουσιν, ἀλλὰ καὶ ἀίδια ἀγαθὰ
ἔχει ἡ χώρα. πέφυκε μὲν γὰρ λίθος ἐν αὐτῇ ἄφθονος, ἐξ
οὗ κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ βωμοὶ γίγνονται, εὐπρε-
πέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα· πολλοὶ δ’ αὐτοῦ καὶ Ἕλληνες
καὶ βάρβαροι προσδέονται. [1.5] ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη
μὲν οὐ φέρει καρπόν, ὀρυττομένη δὲ πολλαπλασίους τρέφει
ἢ εἰ σῖτον ἔφερε. καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι σαφῶς θείᾳ
μοίρᾳ· πολλῶν γοῦν πόλεων παροικουσῶν καὶ κατὰ γῆν καὶ
κατὰ θάλατταν εἰς οὐδεμίαν τούτων οὐδὲ μικρὰ φλὲψ ἀργυρί-
τιδος διήκει. [1.6] οὐκ ἂν ἀλόγως δέ τις οἰηθείη τῆς Ἑλλάδος
καὶ πάσης δὲ τῆς οἰκουμένης ἀμφὶ τὰ μέσα οἰκεῖσθαι τὴν
πόλιν. ὅσῳ γὰρ ἄν τινες πλέον ἀπέχωσιν αὐτῆς, τοσούτῳ
χαλεπωτέροις ἢ ψύχεσιν ἢ θάλπεσιν ἐντυγχάνουσιν· ὁπόσοι
τ’ ἂν αὖ βουληθῶσιν ἀπ’ ἐσχάτων τῆς Ἑλλάδος ἐπ’ ἔσχατα
ἀφικέσθαι, πάντες οὗτοι ὥσπερ κύκλου τόρνον τὰς Ἀθήνας
ἢ παραπλέουσιν ἢ παρέρχονται. [1.7] καὶ μὴν οὐ περίρρυτός γε
οὖσα ὅμως ὥσπερ νῆσος πᾶσιν ἀνέμοις προσάγεταί τε ὧν
δεῖται καὶ ἀποπέμπεται ἃ βούλεται· ἀμφιθάλαττος γάρ ἐστι.
καὶ κατὰ γῆν δὲ πολλὰ δέχεται ἐμπορίᾳ· ἤπειρος γάρ ἐστιν.
[1.8] ἔτι δὲ ταῖς μὲν πλείσταις πόλεσι βάρβαροι προσοικοῦντες
πράγματα παρέχουσιν· Ἀθήναις δὲ γειτονεύουσιν αἳ καὶ αὐταὶ
πλεῖστον ἀπέχουσι τῶν βαρβάρων.