Μτφρ. Α.Ν. Διαμαντόπουλος. [1937] 1975. Ξενοφώντος Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Αθηναίων Πολιτεία. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Αν όμως κανείς με ηρώτα, αν νομίζω ότι ακόμη και τώρα οι νόμοι του Λυκούργου διατηρούνται αμετάβλητοι, δεν θα είχα βέβαια πλέον την τόλμην να το είπω. Διότι γνωρίζω ότι οι Λακεδαιμόνιοι εις παλαιοτέραν μεν εποχήν επροτίμων με ολίγα πράγματα να ζουν εις τον τόπον των και μεταξύ των, παρά ως αρμοσταί εις τας πόλεις με την κολακείαν να διαφθείρωνται. Και άλλοτε μεν, όπως γνωρίζω, εφοβούντο να παρουσιάζωνται έχοντες χρήματα, ενώ τώρα μερικοί και επιδεικνύονται ότι έχουν. Γνωρίζω ακόμη ότι άλλοτε δια τούτο ακριβώς και ξ ε ν η λ α σ ί α ι εγίνοντο και ταξίδια έξω της χώρας δεν επετρέποντο, όπως μη παρασύρωνται οι πολίται υπό των ξένων εις τον εύκολον βίον, ενώ τώρα γνωρίζω ότι οι θεωρούμενοι πρώτοι εις την Σπάρτην επιδιώκουν πώς αδιακόπως να είναι εις το εξωτερικόν αρμοσταί. Και άλλοτε μεν εφρόντιζαν άξιοι ηγεμόνες να είναι, ενώ τώρα προσπαθούν πώς άρχοντες να γίνουν μάλλον, παρά πώς άξιοι τούτου να είναι. Δια τούτο λοιπόν οι Έλληνες άλλοτε μεν ήρχοντο εις την Σπάρτην και παρεκάλουν να τους οδηγήσουν εναντίον των νομιζομένων αδίκων∙ ενώ τώρα πολλοί προσκαλούν και άλλους όπως τους εμποδίσουν ηγεμόνες πάλιν να γίνουν. Δεν πρέπει όμως ν' απορούμεν δια τας αξιοκατακρίτους αυτάς πράξεις των, αφού είναι φανερόν ότι ούτε εις τον Θεόν υπακούουν, ούτε εις του Λυκούργου τους νόμους.

Μτφρ. Π. Βλαχάκος & Γ.Α. Ράπτης. 2003. Ξενοφώντος Αγησίλαος. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Π. Βλαχάκος. Πρόλογος Δ. Λυπουρλής. Λακεδαιμονίων Πολιτεία. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Γ.Α. Ράπτης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Αν τώρα κάποιος με ρωτούσε αν και στις μέρες μας ισχύουν απαράβατοι οι νόμοι του Λυκούργου, αυτό βέβαια, μα το Δία, δε θα το επιβεβαίωνα με σιγουριά. Γιατί, γνωρίζω ότι στο παρελθόν οι Λακεδαιμόνιοι προτιμούσαν να ζουν στην πατρίδα τους αρκούμενοι σε λίγα παρά να αλλοτριώνονται στις άλλες πόλεις ως διοικητές τους ή ως θύματα κολακείας. Και παλαιότερα γνωρίζω ότι αυτοί φοβούνταν να φαίνονται ότι κατέχουν πλούτο· τώρα βλέπω πολλούς και να περηφανεύονται ακόμη για τα πλούτη τους. Ξέρω καλά ακόμη ότι στο παρελθόν έδιωχναν τους ξένους από την πόλη και δεν επέτρεπαν να ταξιδεύουν (οι Σπαρτιάτες) έξω από την πόλη τους, για να μη δηλητηριαστούν με πονηριά οι πολίτες τους επηρεασμένοι από τους ξένους· τώρα όμως γνωρίζω καλά ότι αυτοί που θεωρούνται ότι είναι πρώτοι κατασκοτώνονται να μη χάσουν τη θέση του αρμοστή (διοικητή) σε ξένη πόλη. Κάποτε φρόντιζαν πώς θα γίνουν άξιοι ηγέτες· τώρα όμως μεθοδεύουν πώς θα γίνουν άρχοντες παρά πώς θα είναι αντάξιοι του αξιώματός τους. Κι ακόμα, ως γνωστόν, παλαιότερα οι Έλληνες πήγαιναν στη Σπάρτη και παρακαλούσαν να μπουν ηγέτες εναντίον αυτών που θεωρούνταν ότι αδικούν. Σήμερα, πολλοί συνεννοούνται μεταξύ τους να εμποδίσουν αυτούς να αναλάβουν την εξουσία. Καθόλου, λοιπόν, δεν πρέπει να απορεί κανείς με αυτές τις κατηγορίες που τους καταλογίζονται, γιατί εμφανέστατα ούτε στους θεούς υπακούουν ούτε στους νόμους του Λυκούργου.