Οι Ινδοί, όταν μπήκαν στη σκηνή, είπαν πως τους έστειλε ο βασιλιάς τους με την εντολή να πληροφορηθούν για την αιτία του πολέμου ανάμεσα στους Μήδους και Ασσυρίους· αφού ακούσουμε εσένα, μας διέταξε να πάμε και στο βασιλιά τών Ασσυρίων, για να ζητήσουμε κι από κείνον τις ίδιες πληροφορίες· και τελικά να πούμε και στους δυο σας πως ο βασιλιάς των Ινδών, αφού εξετάσει ποιος έχει δίκιο, δήλωσε ότι θα ταχθεί με το μέρος του αδικημένου. Σ' αυτά ο Κυαξάρης απάντησε: Μάθετε λοιπόν από μένα ότι καθόλου δεν αδικούμε το βασιλιά των Ασσυρίων· τώρα, αν θέλετε, αφού μεταβείτε, πληροφορηθείτε και από κείνον τι λέει. Ο Κύρος τότε, που ήταν παρών, ρώτησε τον Κυαξάρη: Αλήθεια, μπορώ να πω κι εγώ τη γνώμη μου; Και ο Κυαξάρης του το επέτρεψε. Σεις λοιπόν, είπε, ανακοινώστε τα ακόλουθα στο βασιλιά των Ινδών, εκτός αν διαφωνεί ο Κυαξάρης, πως εμείς προτείνουμε, σε περίπτωση που ο βασιλιάς των Ασσυρίων επιμένει ότι αδικείται κατά κάποιον τρόπο από μας, να εκλέξουμε ως δικαστή τον ίδιο το βασιλιά των Ινδών. Αυτοί, λοιπόν, όταν άκουσαν αυτά, έφυγαν.

Όταν βγήκαν οι Ινδοί, ο Κύρος άρχισε να λέει στον Κυαξάρη: Εγώ ήρθα χωρίς πολλά χρήματα από την πατρίδα μου, και απ' όσα είχα, πολύ λίγα μου απέμειναν. Φυσικά τα ξόδεψα για τους στρατιώτες. Μ' αυτό ίσως απορείς, αφού εσύ τους τρέφεις∙ μάθε όμως, είπε, πως τα ξόδεψα χωρίς να κάνω τίποτ' άλλο, παρά να τιμώ και να προσφέρω δώρα, κάθε φορά που μένω ικανοποιημένος από κάποιο στρατιώτη. Έχω πράγματι τη γνώμη, συνέχισε, πως, όλους, όσους θέλει κανείς να κάνει πρόθυμους συνεργάτες του σε οποιοδήποτε ζήτημα, είναι καλύτερα να τους κερδίζει με επαίνους και ευεργεσίες, παρά να τους προξενεί λύπη και να τους εξαναγκάζει. Όσους λοιπόν επιδιώκει κανείς να κάνει πρόθυμους συνεργούς στα πολεμικά, πιστεύω, εγώ τουλάχιστον απόλυτα, πως πρέπει να τους κατακτά με καλά λόγια και έργα. Γιατί φίλοι και όχι εχθροί πρέπει να είναι, όσοι πρόκειται να παραμείνουν χωρίς προφάσεις πιστοί σύμμαχοι και ούτε να φθονούν για τις επιτυχίες του αρχηγού τους ούτε και να τον εγκαταλείπουν στις δυστυχίες του. Επειδή λοιπόν εγώ έτσι σκέφτομαι, νομίζω πως χρειάζομαι και άλλα χρήματα. Να αποτείνομαι κάθε φορά σε σένα, που σε βλέπω να ξοδεύεις πολλά, μου φαίνεται παράλογο. Θεωρώ γι' αυτό σκόπιμο να εξετάσουμε οι δυό μας πώς δε θα σου λείψουν χρήματα. Γιατί, αν εσύ έχεις άφθονα, ξέρω πως και σε μένα θα είναι δυνατόν να παίρνω κάθε φορά που έχω ανάγκη, και μάλιστα όταν παίρνοντάς τα, τα ξόδευα για σκοπό που πρόκειται και σένα να ωφελήσει.

Αυτοί μόλις μπήκαν είπαν ότι τους έστειλε ρ βασιλιάς των Ινδών διατάζοντας να ερωτήσουν από ποια αιτία προήλθε ο πόλεμος μεταξύ Μήδων και Ασσυρίων. Όταν ακούσωμε σένα, μας διέταξε να πάμε στο βασιλιά των Ασσυρίων να ρωτήσομε και κείνον τα ίδια. Τέλος μας διέταξε ο βασιλιάς των Ινδών να σας πούμε και στους δύο ότι, αφού εξετάση ποιος έχει δίκηο, θα ταχθή με το μέρος του αδικουμένου. Σ' αυτά ο Κυαξάρης απάντησε: Ακούσατε λοιπόν από μένα ότι διόλου δεν αδικούμε το βασιλιά των Ασσυρίων∙ εκείνον, αν χρειάζεσθε, πηγαίνετε και ερωτήσατέ τον τι λέει. Ο Κύρος που παρευρίσκετο στη συνομιλία ρώτησε τον Κυαξάρη: Να ειπώ και εγώ τη γνώμη μου; Ο Κυαξάρης τον παρακάλεσε να την πη. Σεις λοιπόν, είπε, ανακοινώσατε τα εξής στο βασιλιά των Ινδών, εκτός αν διαφωνή ο Κυαξάρης, ότι μεις προτείνομε, εάν ο βασιλιάς των Ασσυρίων ισχυρίζεται ότι κάποιος έχει αδικηθή από μας, να εκλέξωμε δικαστή της διαφοράς μας το βασιλιά των Ινδών. Οι πρέσβεις των Ινδών, όταν άκουσαν αυτά, ανεχώρησαν.

Όταν βγήκαν οι Ινδοί, ο Κύρος άρχισε να λέη τα εξής στον Κυαξάρη: Εγώ, Κυαξάρη, ήλθα με λίγα χρήματα από την πατρίδα μου∙ από όσα είχα πολύ λίγα έμειναν, τα ξώδεψα για τους στρατιώτες μου. Ίσως απορείς, πώς τα ξώδεψα, αφού τους τρέφεις. Μάθε ότι τίποτ' άλλο δεν κάνω παρά τιμώ και προσφέρω δώρα, όταν ευχαριστηθώ από κανένα στρατιώτη. Γιατί μου φαίνεται ότι όλους, όσους θέλει να κάμη κανείς πρόθυμους συνεργάτες του σε κείνο που θέλει, καλύτερο είναι να τους παρορμά επαινώντας και ευεργετώντας μάλλον παρά προξενώντας λύπη σ' αυτούς και εξαναγκάζοντάς τους. Όσους λοιπόν θέλει να κάμη κανείς πρόθυμους συνεργάτες στα πολεμικά έργα, τούτους μου φαίνεται πως πρέπει να τους παίρνη μαζί του προ πάντων με καλά λόγια και έργα. Γιατί φίλοι και όχι εχθροί πρέπει να είναι, όσοι πρόκειται να είναι πρόθυμοι σύμμαχοι, και να μη φθονούν τις επιτυχίες του αρχηγού, και να μη τον παρατούν στις δυστυχίες. Επειδή λοιπόν εγώ έτσι σκέπτομαι, νομίζω πως χρειάζομαι ακόμη χρήματα. Να αποβλέπω λοιπόν σε σένα για κάθε ανάγκη, εφόσον καταλαβαίνω ότι πολλά ξοδεύεις, μου φαίνεται άτοπο. Κρίνω άξιο λοιπόν να σκεφτώ μαζί σου πώς δε θα σου λείψουν χρήματα. Γιατί, αν έχης άφθονα, ξέρω πως θα μπορώ και γω να παίρνω, όταν χρειαστώ, και προ πάντων αν τα παίρνω για τέτοια δουλειά, που αν ξοδευτή το χρήμα σ' αυτήν, θα ωφεληθής.