Οι περσικοί όμως νόμοι προκαταβολικά φροντίζουν πως οι πολίτες εξ αρχής δε θα γίνουν τέτοιοι, ώστε να επιθυμούν να διαπράττουν κακές και αισχρές πράξεις. Και το επιδιώκουν κάπως έτσι: διαθέτουν τη λεγόμενη ελεύθερη αγορά, όπου βρίσκονται και τα βασιλικά ανάκτορα και των άλλων αρχόντων οι κατοικίες. Από κει έχουν απομακρυνθεί και μεταφερθεί σ' άλλο τόπο τα εμπορεύματα και οι έμποροι και οι φωνές και οι χυδαιότητές τους, για να μην ανακατεύεται ο θόρυβός τους με την ευκοσμία των μορφωμένων. Η αγορά αυτή που βρίσκεται γύρω από τα μέγαρα των αρχόντων είναι χωρισμένη σε τέσσερα μέρη∙ από αυτά το ένα προορίζεται για τα παιδιά, το δεύτερο για τους εφήβους, το τρίτο γιά τους ώριμους ανθρώπους και το τελευταίο για κείνους που πέρασαν τη στρατεύσιμη ηλικία. Σύμφωνα με το νόμο, πρέπει ο καθένας απ' αυτούς, ανάλογα με την ηλικία του, να βρίσκεται στον καθορισμένο χώρο· τα παιδιά και οι ώριμοι άντρες, μόλις ξημερώσει, ενώ οι γέροι, όταν προτιμά ο καθένας, εκτός από τις καθορισμένες μέρες, κατά τις οποίες επιβάλλεται οπωσδήποτε να παρευρίσκονται. Οι έφηβοι κοιμούνται με τον ελαφρό οπλισμό τους γύρω από τα μέγαρα των αρχόντων, εκτός από τους έγγαμους· αυτοί δεν είναι υποχρεωμένοι να κοιμούνται ούτε να αναζητούνται εκεί, εκτός αν από πριν ειδοποιούνται να παρευρίσκονται∙ ούτε όμως το να απουσιάζουν συχνά θεωρείται σωστό. Στό καθένα από αυτά τα τμήματα υπάρχουν δώδεκα άρχοντες· γιατί και οι φυλές των Περσών είναι δώδεκα. Για επιστασία των παιδιών έχουν εκλεγεί όσοι από τους γεροντότερους θεωρούνται ικανοί να καταστήσουν τα παιδιά άριστα. Για επιστασία επίσης των εφήβων, όσοι από τους ώριμους άντρες θεωρούνται πώς μπορούν να τους αναδείξουν αρίστους. Για τους ώριμους πάλι άντρες, όσοι θεωρούνται πως μπορούν να τους κάνουν να εκτελούν άριστα τις διαταγές και όσα παραγγέλλονται από την ανώτατη εξουσία. Έχουν επίσης εκλεγεί επόπτες και για τους γέροντες, που επιβλέπουν πώς και αυτοί να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους. Θα διηγηθώ τώρα όσα κάθε ηλικία είναι υποχρεωμένη να εκτελεί, για να γίνει πια φανερό πώς φροντίζουν, ώστε να γίνουν οι πολίτες όσο το δυνατό πιο άριστοι. Λοιπόν τα παιδιά πηγαίνοντας καθημερινά στο σχολείο διδάσκονται δικαιοσύνη και λένε πως γι' αυτό φοιτούν στα σχολεία· όπως ακριβώς σε μας, για να μάθουν γράμματα. Και οι άρχοντές τους (επιμελητές) περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας με το να δικάζουν για χάρη τους. Γιατί, καθώς είναι φυσικό, συμβαίνουν και μεταξύ των παιδιών, όπως ακριβώς και μεταξύ των αντρών, παραπτώματα και για κλοπή, και γι' αρπαγή, και για κακολογία, και άλλα που είναι φυσικό να συμβαίνουν. Όσους ανακαλύψουν ενόχους σ' ένα απ' αυτά τά παραπτώματα τους τιμωρούν. Τιμωρούν επίσης και όποιον πιάσουν νά κατηγορεί άλλους άδικα. Δικάζουν ακόμα και για αδίκημα για το οποίο οι άνθρωποι πάρα πολύ μισούνται μεταξύ τους, κι ωστόσο ελάχιστα καταφεύγουν στα δικαστήρια, δηλαδή την αχαριστία. Και όποιον καταλάβουν πως μπορεί να ανταποδώσει την ευεργεσία που του έγινε, αλλά δέν την ανταποδίδει, κι αυτόν τον τιμωρούν αυστηρά· γιατί πιστεύουν πως οι αχάριστοι και τους θεούς και τους γονείς και την πατρίδα και τους φίλους τους θα παραμελούσαν εντελώς. Και φαίνεται πως την αχαριστία προπάντων σχεδόν πάντοτε ακολουθεί η αναισχυντία· και ορθά τη θεωρούν σαν τη μεγαλύτερη αίτια όλων των κακών πράξεων. Διδάσκουν ακόμα στα παιδιά και σωφροσύνη. Πολύ συντελεί στο να συνηθίζουν αυτοί στη σωφροσύνη το ότι βλέπουν κάθε μέρα και τους γεροντότερους να ζουν με εγκράτεια. Διδάσκουν επίσης και την υπακοή στους άρχοντες· πολύ και σε τούτο συντελεί το ότι βλέπουν τους πρεσβύτερους με προθυμία να υπακούνε στους άρχοντες. Τους διδάσκουν ακόμα να είναι εγκρατείς στην πείνα και τή δίψα· πολύ μάλιστα και σε τούτο συντελεί το ότι βλέπουν πως οι μεγαλύτεροι δεν πηγαίνουν πρωτύτερα για φαγητό, παρά αφού τους επιτρέψουν οι άρχοντες, και το ότι τα παιδιά δεν τρώνε κοντά στη μάνα τους, αλλά κοντά στο δάσκαλο, όταν δώσουν το σύνθημα οι άρχοντες. Φέρνουν από το σπίτι τους για φαγητό ψωμί, για προσφάγι κάρδαμο, και για να πιουν, αν κανείς διψάσει, ποτήρι, ώστε να παίρνουν νερό από το ποτάμι. Εκτός απ' αυτά μαθαίνουν να χειρίζονται το τόξο και τα ακόντιο. Μέχρι να γίνουν τα παιδιά δέκα έξι ή δέκα επτά χρονών, ασχολούνται βέβαια μ' αυτά και μετά περνούν στην τάξη των εφήβων.

Οι Περσικοί όμως νόμοι φροντίζουν από πρωτύτερα πώς να μη γίνουν τέτοιοι οι πολίτες, ώστε να επιθυμούν να κάνουν κακές πράξεις. Και φροντίζουν με αυτό τον τρόπο. Υπάρχει η αγορά, καθώς λένε, η ελευθέρα∙ εκεί βρίσκονται και το βασιλικό παλάτι και οι κατοικίες των άλλων αρχόντων. Από την αγορά αυτή έχουν εξοριστή κ' έχουν μεταφερθή σ' άλλον τόπο τα εμπορεύματα που είναι για πούλημα και όσοι αγοράζουν και πουλούν, και οι φωνές τους, και οι χυδαιότητες, για να μην ανακατώνεται ο θόρυβος τούτων με την κοσμιότητα των μορφωμένων. Η αγορά αυτή έχει διαιρεθή σε τέσσερα μέρη. Το ένα έχει προσδιοριστή για τα παιδιά, άλλο για τους νέους, το τρίτο για τους τέλειους άντρες, και το τέταρτο για κείνους που ξεπέρασαν τη στρατεύσιμη ηλικία. Έχουν με νόμο υποχρεωθή όσοι ανήκουν σ' έκαστη ηλικία να παρευρίσκωνται στον τόπο της αγοράς, που έχει οριστή για την ηλικία τους, τα παιδιά και οι τέλειοι άντρες μόλις ξημερώση, οι γέροντες, όταν καθένας μπορή, εκτός από τις καθωρισμένες ημέρες, που είναι υποχρεωμένοι να παρευρίσκωνται. Οι νέοι κοιμούνται γύρω από τις κατοικίες των αρχόντων με ελαφρό οπλισμό, εκτός από τους παντρεμένους. Αυτοί δεν είναι υποχρεωμένοι να κοιμούνται εκεί, εκτός αν διαταχθούν από πρωτύτερα, μα δεν θεωρείται καλό να απουσιάζουν συχνά. Σε καθένα από τα τέσσερα αυτά μέρη της αγοράς υπάρχουν δώδεκα άρχοντες∙ γιατί δώδεκα είναι και αι φυλαί των Περσών. Για τα παιδιά έχουν εκλεγή άρχοντες από τους γέροντες, εκείνοι που θεωρούνται πως μπορούν να κάμουν τα παιδιά άριστους πολίτες∙ για τους νέους έχουν εκλεγή άρχοντες από τους τέλειους άντρες, εκείνοι πάλι που θεωρούνται πως μπορούν να τους κάμουν αρίστους∙ για τους τέλειους άντρες έχουν διοριστή άρχοντες εκείνοι που θεωρούνται πως μπορούν να τους κάμουν να εκτελούν άριστα τις διαταγές και τις παραγγελίες της ανωτάτης εξουσίας∙ έχουν διοριστή και για τους γέρους άρχοντες, και φροντίζουν να εκτελούν και αυτοί όσα ταιριάζουν στην ηλικία τους. Θα διηγηθώ όσα έχουν διαταχθή να κάνουν εκείνοι που ανήκουν σε κάθε μία από τις τέσσερες ηλικίες, για να δειχτή καλύτερα πώς φροντίζουν οι Πέρσαι να γίνουν οι πολίτες άριστοι. Τα παιδιά λοιπόν πάνε στα σχολεία και αδιαλείπτως εκεί διδάσκονται δικαιοσύνη, και λένε πως γι' αυτό πάνε στα σχολεία, καθώς στην πατρίδα μας τα παιδιά λένε πως πάνε στα σχολεία για να μάθουν γράμματα. Οι άρχοντές τους το περισσότερο μέρος της ημέρας το δαπανούν δικάζοντας αυτά, γιατί, καθώς ξέρομε, γίνονται μεταξύ των παιδιών, καθώς γίνονται και μεταξύ των αντρών, κατεργαριές, και για κλοπή, και γι' αρπαγή, και για βιαιοπραγίες, και για απάτη, και για κακολογίες, και γι' άλλα, όσα φυσικό είναι να συμβαίνουν. Εκείνους που ανακαλύψουν πως έκαμαν κανένα απ' αυτά τα αδικήματα, τους τιμωρούν. Τιμωρούν όμως και κείνον που θα ανακαλύψουν πως άδικα κατηγορεί άλλον. Δικάζουν και γι' αδίκημα που κάνει να μισούνται μεταξύ τους οι άνθρωποι, δεν καταφεύγουν όμως γι' αυτό στα δικαστήρια, εννοώ την αχαριστία, και κείνον που καταλάβουν πως μπορεί να αποδώση την ευεργεσία που του έγινε, αλλά δεν την αποδίδει, τον τιμωρούν αυστηρά. Γιατί φρονούν πως οι αχάριστοι και τους θεούς μπορούν να παραμελούν, και τους γονείς τους, και την πατρίδα τους, και τους φίλους τους. Νομίζουν πως την αχαριστία την ακολουθεί η αναισχυντία∙ και ορθώς έχουν την ιδέα πως η αναισχυντία οδηγεί τους ανθρώπους σε όλες τις κακές πράξεις. Διδάσκουν στα παιδιά και φρονιμάδα∙ πολύ συντελεί στο να μάθουν να είναι φρόνιμα το ότι βλέπουν κάθε μέρα πως και οι γεροντότεροι είναι εγκρατείς. Τα διδάσκουν και να υπακούουν στους άρχοντες· πολύ και σ' αυτό συντελεί το ότι βλέπουν τους γεροντότερους να υπακούουν πρόθυμα στους άρχοντες. Τα διδάσκουν να είναι εγκρατή στο φαγητό και το πιοτό∙ πολύ και σε τούτο συντελεί το ότι βλέπουν πως οι γεροντότεροι δεν φεύγουν πρωτύτερα για να φάνε προτού τους δώσουν την άδεια οι άρχοντες, και το ότι τα παιδιά δεν τρώνε μαζί με τη μητέρα τους, αλλά με το δάσκαλό τους, όταν οι άρχοντες ειδοποιήσουν πως έφθασε η ώρα του φαγητού. Φέρνουν από το σπίτι τους για φαγητό ψωμί και για προσφάγι κάρδαμο, για να πίνουν δε, αν κανείς διψάση, φέρνουν από το σπίτι τους ποτήρι, για να παίρνουν με αυτό νερό από το ποτάμι. Εκτός απ' αυτά μαθαίνουν να μεταχειρίζονται το τόξο και το κοντάρι. Και όταν λοιπόν τα παιδιά γίνουν δεκάξη ή δεκαεπτά χρόνων από τη γέννησή τους αυτά κάνουν, ύστερα βγαίνουν από την τάξη των παιδιών και μπαίνουν στην τάξη των νέων.