Μτφρ. Κ. Βάρναλης. [1939] χ.χ. Ξενοφών. Απομνημονεύματα. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Ότι δε λέγω αλήθειαν, και συ θα το εννοήσης, εάν δεν αναμένης, έως ότου να ιδής τας μορφάς των θεών με τα μάτια σου αλλ' αρκείσαι βλέπων τα έργα των να τιμάς και να σέβεσαι τους θεούς. [Έχε δε κατά νουν, ότι και οι ίδιοι οι θεοί έτσι δείχνουν εις ημάς την ύπαρξίν των διότι και οι άλλοι θεοί, όταν μας δίδουν τα αγαθά, κανέν απ' αυτά δεν μας το δίδουν παρουσιαζόμενοι εις το φανερόν, και ο θεός, ο οποίος όλον τον κόσμον θέτει εις την τάξιν και τον συγκρατεί, μέσα εις τον οποίον κόσμον όλα τα καλά και τα αγαθά υπάρχουν, και ο οποίος θεός εις ημάς τους χρησιμοποιούντας αυτά, μας τα παρέχει άφθαρτα και υγιά και αναλλοίωτα και τα οποία ταχύτερα από την σκέψιν μας υπηρετούν και χωρίς προσκόμματα, αυτός ο θεός φαίνεται μεν ότι κάμνει τα μέγιστα έργα, αλλ' είναι αόρατος εις ημάς, τίνι τρόπω τα οικονομεί]. Έχε δε κατά νουν, ότι ο ήλιος, ο οποίος θεωρείται ότι είναι φανερός εις όλους, δεν επιτρέπει εις τους ανθρώπους να τον βλέπουν, αλλ' εάν κανείς επιχειρεί χωρίς φόβον να τον ιδή τυφλώνεται. Και θα εύρης, ότι και οι υπηρέται των θεών είναι αφανείς· δηλαδή, ότι μεν ο κεραυνός ρίπτεται από υψηλά, είναι φανερόν, και ότι όσους συναντά τους καταβάλλει, δεν φαίνεται όμως, ούτε όταν επιπίπτη ούτε όταν φεύγη και οι άνεμοι οι ίδιοι μεν δεν φαίνονται, όσα δε κάμνουν είναι φανερά εις ημάς και όταν έρχωνται τους αισθανόμεθα. Προς τούτοις δε και η ψυχή βέβαια του ανθρώπου, η οποία μετέχει του θείου περισσότερον από κάθε άλλο πράγμα, είναι μεν φανερόν, ότι βασιλεύει εντός ημών, αλλ' ούτε αυτή δεν φαίνεται. Αφού τα κατανοήσης αυτά, πρέπει να μη περιφρονής τα αόρατα, αλλ' αντιλαμβανόμενος την δύναμίν των από όσα κάμνουν, να τιμάς τον θεόν.

Μτφρ. Ε.Γ. Παντελάκης. 1937. Ξενοφώντος Απομνημονεύματα (Ο βίος και η φιλοσοφία του Σωκράτους). Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Ότι δε τω όντι αληθή λέγω, και συ θα γνωρίσης, εάν δεν περιμένης μέχρις ότου ίδης τας μορφάς των θεών, αλλά αρκεσθής βλέπων τα έργα των θεών να σέβεσαι και να τιμάς αυτούς. Συλλογίζου δε ότι και αυτοί οι θεοί ούτως υποδεικνύουσι την ύπαρξίν των εις ημάς· και οι άλλοι θεοί δηλαδή, οίτινες δίδουσιν εις ημάς τα αγαθά, ουδέν τούτων δίδουσι φανερά παρουσιαζόμενοι, και ο θεός όστις το σύμπαν συντάττει και συγκρατεί, εν τω οποίω πάντα τα καλά και τα αγαθά υπάρχουν, και όστις παρέχει εις ημάς τους χρησιμοποιούντας αυτά και αβλαβή και υγιά και αναλλοίωτα, ταχύτερον δε της σκέψεως υπηρετούντα ταύτα ημάς άνευ προσκομμάτων, ούτος ο θεός διαφαίνεται μεν πράττων τα μέγιστα των πραγμάτων, είναι δε αόρατος τίνι τρόπω ταύτα οικονομεί.

Συλλογίζου δε ότι και ο ήλιος, όστις θεωρείται ότι είναι ορατός εις όλους, δεν επιτρέπει εις τους ανθρώπους να τον βλέπουν ακριβώς, αλλά, εάν τις επιχειρή να τον ίδη αναιδώς, τυφλώνεται. Ακόμη δε και τους υπηρέτας των θεών θα εύρης ότι είναι αόρατοι· διότι και ο κεραυνός είναι μεν φανερόν ότι άνωθεν κατέρχεται και ότι επικρατεί πάντων, όσα ήθελε συναντήσει, δεν φαίνεται δε ούτε όταν πλησιάζη ούτε όταν ορμητικός καταπίπτη ούτε όταν απέρχεται· και οι άνεμοι δεν είναι ορατοί αυτοί καθ' εαυτούς, είναι δε ορατά εις ημάς αυτά τα οποία ποιούσι και αισθανόμεθα αυτούς όταν πλησιάζουν.

Προσέτι δε και η ψυχή βέβαια του ανθρώπου, ήτις υπέρ παν άλλο εκ των ανθρωπίνων μετέχει του θείου, φανερόν μεν ότι βασιλεύει εν ημίν, δεν φαίνεται δε ουδέ αυτή. Ταύτα συλλογιζόμενος οφείλεις να μη καταφρονής τα αόρατα, αλλά εκ των γεγονότων μανθάνων πλήρως την δύναμιν αυτών να τιμάς τον θεόν.