Μτφρ. Κ. Βάρναλης. [1939] χ.χ. Ξενοφών. Απομνημονεύματα. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Αξίζει δε να μη παραλίπη κανείς από τα ιδικά του και όσα διελέχθη προς τον Αντιφώντα τον σοφιστήν. Δηλαδή ο Αντιφών κάποτε, θέλων να του πάρη με τρόπον τους μαθητάς του, αφού προσήλθεν εις τον Σωκράτην, παρουσία των μαθητών, είπε τα εξής: Ω Σωκράτη, εγώ μεν ενόμιζον ότι οι φιλοσοφούντες πρέπει να γίνωνται ευτυχέστεροι (από τους άλλους ανθρώπους ή αφ' ό,τι είναι), συ δε μου φαίνεσαι ότι έχεις απολαύσει τα αντίθετα απ' εκείνα, που δίδει η φιλοσοφία. Ζης π.χ. τοιουτοτρόπως, όπως δεν θα υπέμενε κανείς δούλος υπό τον κύριόν του· και τροφάς τρώγεις και ποτά πίνεις τα χειρότερα και φορείς ένδυμα όχι μόνον ευτελές, αλλά και το ίδιον και τον χειμώνα και το θέρος, και μένεις διηνεκώς ανυπόδητος και αχίτων. Και όμως δεν λαμβάνεις χρήματα τουλάχιστον, τα οποία, και όταν τα αποκτούμεν, μας ευφραίνουν και, όταν τα έχωμεν, μας κάμνουν να ζώμεν και με περισσοτέραν άνεσιν και ευχαριστότερον. Εάν λοιπόν καθώς και εις τα άλλα έργα οι διδάσκαλοι τους μαθητάς των τους αποδεικνύουν μιμητάς των, ούτω και συ τους μαθητάς σου θα καταντήσης, νόμιζε ότι είσαι διδάσκαλος της δυστυχίας. Και ο Σωκράτης εις αυτά είπε. Μου φαίνεσαι, ω Αντιφών, ότι συ έχεις νομίσει, ότι εγώ ζω τόσον θλιβερά, ώστε έχω την πεποίθησιν, ότι συ μάλλον θα προετίμας ν' αποθάνης παρά να ζης καθώς εγώ. Εμπρός λοιπόν να εξετάσωμεν τι αφόρητον έχεις αντιληφθή της ζωής μου.

Μτφρ. Ε.Γ. Παντελάκης. 1937. Ξενοφώντος Απομνημονεύματα (Ο βίος και η φιλοσοφία του Σωκράτους). Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Άξιον είναι να μη παραλείψω και τον διάλογον αυτού με τον Αντιφώντα τον σοφιστήν. Όταν δηλαδή κάποτε ο Αντιφών ηθέλησε να αποσπάση απ' αυτού τους μαθητάς του, προσελθών προς τον Σωκράτη παρόντων αυτών είπε τα εξής: Ω Σωκράτη, εγώ μεν ενόμιζα ότι έπρεπεν οι φιλόσοφοι να γίνωνται ευτυχέστεροι· συ δε νομίζω ότι έχεις απολαύσει από την φιλοσοφίαν τα εναντία. Διότι τω όντι ζης όπως δεν θα υπέμενεν ουδείς δούλος ούτως υπό δεσπότην διαιτώμενος· και τροφάς τρώγεις και ποτά πίνεις τα ευτελέστατα και ιμάτιον ενδύεσαι όχι μόνον ευτελές, αλλά και το αυτό και κατά το θέρος και κατά τον χειμώνα και διαρκώς είσαι ανυπόδητος και άνευ χιτώνος. Προσέτι δε και χρήματα δεν λαμβάνεις, τα οποία και όταν τα αποκτώμεν μας ευχαριστούν κι όταν τα έχωμεν ήδη αποκτήσει μας κάμνουν να ζώμεν και ελευθεριώτερον και ευχαριστότερον. Εάν λοιπόν, όπως οι διδάσκαλοι των άλλων έργων αποδεικνύουν τους μαθητάς των μιμητάς εαυτών, ούτω και συ καταστήσης τους μαθητάς σου μιμητάς του εαυτού σου, γνώριζε ότι είσαι διδάσκαλος δυστυχίας. Και ο Σωκράτης απήντησεν εις ταύτα: Νομίζω, ω Αντιφών, ότι έχεις σχηματίσει την γνώμην ότι εγώ ζω τόσον ανιαρώς, ώστε είμαι πεπεισμένος ότι θα προετίμας να αποθάνης μάλλον παρά να ζης όπως εγώ. Εμπρός λοιπόν, ας εξετάσωμεν τι δυσάρεστον έχεις παρατηρήσει εκ του βίου μου.