Ούτος λοιπόν εις τέτοιον σημείον φαυλότητος έφθασε, και τόσον σας περιεφρόνησε, και τόσον τους εχθρούς εφοβήθη, και τόσον επεθύμησε να καταταχθή εις το ιππικόν, και τόσον τους νόμους παρέβλεψεν, ώστε ουδόλως έλαβε υπ' όψιν του τας συνεπείας της παραβάσεως των νόμων και τας δίκας, αλλ' επροτίμησε και τα πολιτικά του δικαιώματα να χάση, και η περιουσία του να δημευθή, και ένοχος να θεωρηθή όλων των υπό των νόμων απειλουμένων τιμωριών μάλλον παρά να καταταχθή με τους οπλίτας και να ονομάζεται οπλίτης. Και άλλοι μεν, ενώ ουδέποτε είχον υπηρετήσει ως οπλίται, ενώ άλλοτε υπηρέτουν ως ιππείς, και είχον προξενήσει μεγάλας βλάβας εις τους εχθρούς, δεν ετόλμησαν να ανέλθουν εις τους ίππους, διότι εφοβούντο σάς (τους δικαστάς) και τον νόμον· διότι εσκέπτοντο ότι δεν θα καταστραφή η πόλις, αλλ' ότι θα σωθή, και θα γίνη μεγάλη, και θα τιμωρήση τους αδικούντας. Ο Αλκιβιάδης δε ετόλμησε να ανέλθη εις τον ίππον (να καταταχθή εις το ιππικόν), ενώ δεν διέκειτο ευνοϊκώς προς τον λαόν, ενώ δεν είχε πρότερον υπηρετήσει ως ιππεύς, ενώ ούτε και τώρα γνωρίζει να ιππεύη, ενώ δεν είχεν εξετασθή (υπό των αρμοδίων αρχόντων), σκεπτόμενος ότι δεν θα δυνηθή η πόλις να τιμωρήση τους αδικούντας. Πρέπει δε να λάβετε υπ' όψιν σας ότι, εάν θα επιτραπή να κάνη καθένας ό,τι θέλει, είναι περιττόν να υπάρχουν (στρατολογικοί) νόμοι ή να συνέρχεσθε σεις ή να εκλέγετε στρατηγούς. Απορώ όμως, κύριοι δικασταί, εάν κανείς έχει την αξίωσιν να καταδικάζεται ως δειλός εκείνος που εν καιρώ της μάχης, ενώ είχε ταχθή εις την πρώτην γραμμήν, ευρίσκεται εις την δευτέραν, να συγχωρήται δε εκείνος που ενώ είχε καταταχθή εις τους οπλίτας παρουσιάζεται καταταγμένος εις τους ιππείς.

Και βέβαια, κύριοι δικασταί, φρονώ ότι σεις δικάζετε όχι μόνον διά να τιμωρήτε τους περιπίπτοντας εις σφάλματα, αλλά διά να κάμνετε κοσμιωτέρους και τους άλλους εγκληματούντας. Εάν λοιπόν τιμωρείτε τους ασήμους, κανείς από τους άλλους δεν θα γίνη καλύτερος από ό,τι είναι· διότι ουδείς θα μάθη την υφ' υμών καταδίκην ανθρώπων ασήμων· εάν δε τιμωρήτε τους επιφανεστάτους από τους περιπίπτοντας εις σφάλματα, όλοι θα πληροφορηθούν την υφ' υμών καταδίκην, ώστε έχοντες ως παράδειγμα την των επιφανών τιμωρίαν, θα είναι εις το μέλλον καλύτεροι, οι πολίται. Εάν λοιπόν καταδικάσετε τούτον, όχι μόνον οι εν τη πόλει κατοικούντες θα λάβουν γνώσιν της καταδίκης, αλλά και οι σύμμαχοι θα το μάθουν, και οι εχθροί θα το πληροφορηθούν, και θα νομίσουν ότι η πόλις μας αξίζει πολύ, εάν βλέπουν ότι σεις οργίζεσθε πολύ εναντίον των διαπραττόντων τοιαύτα σφάλματα και ότι ουδόλως συγχωρείτε τους εν τω πολέμω παραβαίνοντας τους νόμους. Ενθυμείσθε δε, κύριοι δικασταί, ότι από τους στρατιώτας άλλοι μεν εκουράζοντο, άλλοι δε εστερούντο των διά την εκστρατείαν αναγκαίων εφοδίων, ότι όλοι εφοβούντο, και ότι ευχαρίστως άλλοι μεν παραμένοντες εις τας πόλεις θα υπεβάλλοντο εις θεραπείαν, άλλοι δε επανελθόντες εις την πατρίδα των ευχαρίστως θα ησχολούντο εις τας εργασίας των, άλλοι ως ελαφρώς ωπλισμένοι θα ελάμβανον μέρος εις την εκστρατείαν και άλλοι ευχαρίστως θα ηγωνίζοντο ως ιππείς. Αλλ' όμως δεν ετολμούσατε να εγκαταλείψετε την εις το πεζικόν θέσιν του οπλίτου, ουδέ να εκλέξετε όσα σας ήρεσαν, αλλά πολύ περισσότερον εφοβείσθε τους νόμους της πόλεως, παρά τον αγώνα εναντίον των εχθρών και τον εκ τούτου κίνδυνον. Ταύτα έχοντες υπ' όψιν σας πρέπει τώρα να ψηφίσετε, και να κάμετε εις όλους φανερόν, ότι, όσοι από τους Αθηναίους δεν θέλουν να πολεμήσουν εναντίον των εχθρών, θα τιμωρηθούν από σας.

Φρονώ δε, κύριοι δικασταί, ότι περί μεν του νόμου και της υποθέσεως της λιποταξίας δεν θα έχουν αυτοί τι να είπουν· αφού ανέλθουν δε εις το βήμα θα ζητήσουν χάριν διά τον δικαζόμενον Αλκιβιάδην, και θα σας ικετεύσουν προβάλλοντες την αξίωσιν να μη καταδικάσετε ως δειλόν τον υιόν του Αλκιβιάδου, διότι δήθεν εκείνος έχει γίνει αίτιος πολλών αγαθών (εις την πόλιν) και όχι μεγάλων συμφορών, τον οποίον εάν εφονεύατε όταν είχε την ηλικίαν του δικαζομένου υιού του, ότε συνελάβατε αυτόν διά πρώτην φοράν να σας βλάπτη, δεν θα εγίνοντο τόσον μεγάλαι συμφοραί εις την πόλιν. Μου φαίνεται, κύριοι δικασταί, ότι είναι φοβερόν, εάν τον ίδιον μεν εκείνον κατεδικάσατε εις θάνατον, θα αθωώσετε δε χάριν εκείνου τον αδικούντα υιόν του, ο οποίος δεν ετόλμησε να πολεμή μαζί με σας, ο πατήρ του δε έκρινεν άξιον να εκστρατεύη μαζί με τους εχθρούς σας. Και ότε μεν ήτο μικρό παιδί, αν και δεν ήτο ακόμη φανερόν οποίος τις θα είναι, ένεκα των εγκλημάτων του πατρός του ολίγον έλειψε να παραδοθή εις τους Ένδεκα διά να φονευθή· όταν δε κοντά εις τας πράξεις εκείνου (του πατρός του) γνωρίζετε και τη φαυλότητα τούτου, θα κρίνεται άξιον να τον ευσπλαγχνισθήτε χάριν του πατρός του; Δεν είναι λοιπόν φοβερόν, κύριοι δικασταί, ούτοι μεν να είναι τόσον ευτυχείς, ώστε, όταν συλληφθούν εγκληματούντες, να σώζωνται διά την από μεγάλο γένος καταγωγήν των, ημάς δε, οι οποίοι εδυστυχήσαμεν εξ αιτίας των ατασθαλιών τούτων, να μη δύνανται να μας ζητήσουν (σώσουν) από τους εχθρούς αι αρεταί των προγόνων μας; Και όμως (αι αρεταί των προγόνων μας) ήσαν πολλαί και μεγάλαι και υπέρ όλων των Ελλήνων, και ουδόλως ομοιάζουν με όσα ούτοι έπραξαν εις την πόλιν, κύριοι δικασταί. Εάν δε εκείνοι φαίνονται ότι είναι καλύτεροι με το να σώζουν τους φίλους, φανερόν είναι ότι και σεις θα φανήτε καλύτεροι τιμωρούντες τους εχθρούς. Έχω δε την αξίωσιν, κύριοι δικασταί, εάν μεν τινές από τους συγγενείς του ζητήσουν την απαλλαγήν του, να οργίζεσθε εναντίον των, διότι δεν επεχείρησαν να παρακαλέσουν αυτόν να πράττη τα υπό της πόλεως διατασσόμενα, ή παρακαλέσαντες αυτόν δεν το επέτυχον, προσπαθούν δε να σας πείσουν ότι δεν πρέπει να τιμωρήτε τους αδικούντας. Εάν δε μερικοί από τους άρχοντας βοηθούν αυτόν φιλοτιμούμενοι να δείξουν την δύναμίν των, ότι δηλαδή ημπορούν να σώζουν και τους φανερώς εγκληματήσαντας, πρέπει να αντικρούετε την αξίωσίν των ταύτην λέγοντες εις αυτούς πρώτον μεν ότι, εάν όλοι ωμοίαζον του Αλκιβιάδου, ουδεμία χρεία θα ήτο της στρατηγίας (διότι δεν θα είχον εκείνους των οποίων θα ήσαν στρατηγοί), έπειτα δε ότι πολύ μάλλον αρμόζει αυτοί να κατηγορούν τους λιποτακτούντας, παρά να απολογούνται υπέρ αυτών. Διότι ποία ελπίς υπάρχει να θελήσουν οι άλλοι να πράττουν τα διατασσόμενα υπό των στρατηγών, όταν αυτοί οι ίδιοι προσπαθούν να σώζουν τους παραβάτας των νόμων; Εγώ λοιπόν έχω την αξίωσιν να αθωώσετε τον Αλκιβιάδην, εάν οι συνήγοροί του και οι ζητούντες να κάμετε χάριν υπέρ αυτού αποδείξουν ότι μετέσχε της εκστρατείας ως οπλίτης, ή ότι υπηρέτησεν εις το ιππικόν κατόπιν της νομίμου εξετάσεως (ενώπιον των αρμοδίων αρχόντων)· εάν δε χωρίς να έχουν ουδέν επιχείρημα, σας παρακαλούν να τους κάμετε χάριν, πρέπει να σκεφθήτε ότι σας διδάσκουν να επιορκήτε και να μη πείθεσθε εις τους νόμους και προθύμως βοηθούντες τους αδικούντας θα κάμουν πολλούς να επιθυμήσουν τα ίδια έργα (τας αδικίας).

Αυτός, λοιπόν, έφτασε σε τέτοιο βαθμό κακίας και τόσο πολύ περιφρόνησε εσάς και φοβήθηκε τους εχθρούς και επιθύμησε να καταταγεί στο ιππικό και αδιαφόρησε για τους νόμους, ώστε καθόλου δεν υπολόγισε τις συνέπειες αυτών των επικίνδυνων επιλογών του αλλά προτίμησε και να στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα και να δημευθεί η περιουσία του και να υποστεί όλες τις ποινές περισσότερο παρά να καταταγεί με τους βαριά οπλισμένους και να λέγεται οπλίτης. Και άλλοι, που ποτέ δε θήτευσαν ως οπλίτες αλλά στο παρελθόν υπηρέτησαν στο ιππικό και είχαν προξενήσει μεγάλες ζημιές στους εχθρούς, δεν τόλμησαν να ανεβούν πάνω στα άλογα, επειδή φοβούνταν εσάς και το νόμο. Γιατί, έτσι είχαν προετοιμαστεί, όχι δηλαδή με το φόβο να καταστραφεί η πόλη, αλλά να σωθεί και να γίνει μεγάλη και να τιμωρήσει όσους αδικούν. Ο Αλκιβιάδης, όμως, τόλμησε να καβαλικέψει άλογο χωρίς να ανήκει στους δημοκρατικούς, χωρίς να έχει ιππεύσει νωρίτερα και χωρίς να έχει ασκηθεί μέχρι τώρα και χωρίς να έχει περάσει από την προβλεπόμενη διαδικασία, γιατί δε θα δινόταν η δυνατότητα στην πόλη να τιμωρήσει όσους την αδικούν. Πρέπει, ακόμη, να λάβετε υπόψη ότι, αν δοθεί η δυνατότητα στον καθένα να κάνει ό,τι τυχόν θελήσει, είναι περιττό να θεσπίζονται νόμοι ή εσείς να συγκεντρώνεσθε ή να εκλέγετε στρατηγούς.

Απορώ πάλι, άνδρες δικαστές, αν κάποιος αξιώνει, όταν σε ώρα που πλησιάζουν οι εχθροί, ενώ έχει παραταχθεί στην πρώτη γραμμή, υποχωρεί στη δεύτερη, να καταδικάζετε αυτόν για δειλία, αν όμως κάποιος που επιλέχτηκε για το πεζικό παρουσιαστεί στο ιππικό, να μην τον τιμωρείτε.

Ασφαλώς, κύριοι δικαστές, εγώ νομίζω ότι εκδίδετε αποφάσεις όχι μόνο σχετικά μ' αυτούς που αδικούν, αλλά για να κάνετε και τους υπόλοιπους πολίτες σωφρονέστερους από τους απείθαρχους. Αν, λοιπόν, τιμωρείτε τους ασήμαντους πολίτες, κανείς από τους υπόλοιπους δε θα γίνει καλύτερος· γιατί κανείς δε θα πληροφορηθεί την καταδικαστική σας απόφαση. Αν, όμως, καταδικάσετε τους πιο επιφανείς πολίτες για τα σφάλματά τους, θα το πληροφορηθούν όλοι, με συνέπεια να γίνουν καλύτεροι πολίτες έχοντάς τους ως παράδειγμα. Επομένως, αν καταδικάσετε αυτόν (τον Αλκιβιάδη), δε θα το πληροφορηθούν μόνο οι συμπολίτες μας αλλά θα το μάθουν και οι σύμμαχοι, θα το πληροφορηθούν και οι εχθροί και θα κρίνουν ότι η πόλη μας είναι πανάξια, αν διαπιστώσουν ότι εσείς οργίζεσθε ιδιαίτερα με τέτοια αδικήματα και ότι δε χαρίζεσθε απέναντι αυτών που ασχημονούν στον πόλεμο.

Αναλογίζεσθε ασφαλώς, κύριοι δικαστές, ότι από τους στρατιώτες άλλοι ήταν κουρασμένοι, ότι άλλοι στερούνταν τα τρόφιμα και ότι όλοι ήταν φοβισμένοι και ευχαρίστως κάποιοι θα θεραπεύονταν αποκοπτόμενοι στις πόλεις, κάποιοι θα καλλιεργούσαν τα κτήματά τους επιστρέφοντας στην πατρίδα και οι ελαφρά οπλισμένοι θα εξεστράτευαν και οι ιππείς θα έπαιρναν μέρος στον πόλεμο· όμως, δεν τολμήσατε να εγκαταλείψετε τη θέση μάχης ούτε να επιλέξετε όσα σας άρεσαν, αλλά πολύ περισσότερο υπολογίζατε τους νόμους της πόλης παρά τον κίνδυνο από τους εχθρούς. Αφού θυμηθείτε αυτά, πρέπει τώρα να εκδώσετε την απόφασή σας και να καταστήσετε σε όλους φανερό ότι, όσοι από τους Αθηναίους δε θέλουν να πολεμήσουν εναντίον των εχθρών, θα τιμωρηθούν σκληρά από σας.

Νομίζω λοιπόν, κύριοι δικαστές, ότι για το νόμο και την υπόθεση αυτή δε θα ξέρουν αυτοί τι να πουν. Αφού ανεβούν στο βήμα, θα ζητήσουν από σας και θα σας παρακαλέσουν, προβάλλοντας την αξίωση να μην επιβληθεί τόσο βαριά ποινή στο γιο του (μεγάλου) Αλκιβιάδη, διότι δήθεν εκείνος έγινε πρόξενος πολλών καλών και όχι πολλών κακών (για την πόλη), τον οποίο, αν εκτελούσατε στην ηλικία αυτού εδώ (του γιου του), όταν διαπιστώσατε την πρώτη φορά ότι βυσοδομούσε ενάντια στην πόλη, δε θα μας είχαν επισυμβεί τόσες μεγάλες συμφορές. Μου φαίνεται επομένως, κύριοι δικαστές, ότι είναι τραγελαφικό, αν εκείνον τον καταδικάσατε σε θάνατο, ενώ το γιο του που αδίκησε (αν) τον αθωώσετε χάρη σε εκείνον, αυτόν που δεν τόλμησε να πολεμήσει μαζί σας, ενώ ο πατέρας του κατάντησε να μας πολεμά στο πλευρό των εχθρών. Και όταν ήταν μικρό παιδί, αν και δεν είχε δείξει ακόμα τι λογής χαρακτήρας θα είναι, λόγω των εγκλημάτων του πατέρα του παραλίγο να παραδοθεί στους έντεκα (επόπτες των εκτελέσεων). Κι αφού ξέρετε καλά τα εγκλήματα του πατέρα του και τη μοχθηρία αυτού εδώ, θα σκεφτείτε να τον λυπηθείτε εξαιτίας του πατέρα του; Δεν είναι φοβερό λοιπόν, κύριοι δικαστές, αυτοί να είναι τόσο ευτυχισμένοι, ώστε, όταν συλληφθούν να διαπράττουν εγκλήματα, να σώζονται λόγω της καταγωγής τους, ενώ εμάς, εάν την "πληρώσαμε" εξαιτίας αυτών που τόσο προκλητικά συμπεριφέρονται, κανείς να μη μπορεί να μας απελευθερώσει από τους εχθρούς ούτε εξαιτίας των προγονικών μας αρετών; Κι όμως, εκδηλώθηκαν πολλές και μεγάλες και για χάρη όλων των Ελλήνων αρετές, καθόλου όμοιες με όσα διέπραξαν αυτοί σε βάρος της πόλης, κύριοι δικαστές. Κι αν εκείνοι φαίνονται ότι είναι ανώτεροι διασώζοντας τους φίλους, είναι φανερό ότι και εσείς θα φανείτε ότι είσθε ανώτεροι τιμωρώντας τους εχθρούς.

Έχω την αξίωση ακόμη, κύριοι δικαστές, αν απ' τη μια κάποιοι από τους συγγενείς του ζητήσουν την αθώωση του, να εξοργιστείτε, γιατί δεν επιχείρησαν να ζητήσουν από αυτόν ή, αν το ζήτησαν, δε μπόρεσαν να το επιτύχουν, να συμμορφωθεί δηλαδή με τις προσταγές της πόλης, ενώ από την άλλη προσπαθούν να πείσουν εσάς ότι δεν πρέπει να τιμωρείτε αυτούς που αδικούν. Αν, πάλι, μερικοί από τους άρχοντες του συμπαραστέκονται κάνοντας επίδειξη της δύναμής τους, υπερηφανευόμενοι ότι μπορούν να σώζουν και καραμπινάτους εγκληματίες, εσείς πρέπει να τους απαντήσετε ότι, αν ήταν όλοι σαν τον Αλκιβιάδη, δε θα χρειαζόταν να ήταν αυτοί (σήμερα) στρατηγοί κι ούτε θα είχαν ποιον να διοικήσουν κι ότι αρμόζει περισσότερο σ' αυτούς να κατηγορούν όσους εγκαταλείπουν τη θέση τους σε ώρα μάχης παρά να καταθέτουν για υπεράσπισή τους. Γιατί, ποια ελπίδα απομένει να θελήσουν οι άλλοι να εκτελέσουν τις διαταγές των στρατηγών, όταν οι ίδιοι τους επιχειρούν να διασώζουν τους απείθαρχους; Εγώ λοιπόν αξιώνω, αν αποδείξουν οι συνήγοροι και υπερασπιζόμενοι τον Αλκιβιάδη ότι κατατάχτηκε στους βαριά οπλισμένους ή ότι υπηρέτησε στο ιππικό αφού πρώτα πέρασε από τη νόμιμη εξέταση, να τον αθωώσετε· αν όμως εντελώς αυθαίρετα σας προτρέπουν να του χαριστείτε, πρέπει να υπολογίσετε ότι σας υποδεικνύουν να επιορκήσετε και να μη πειθαρχήσετε στους νόμους και ότι, συμπαραστεκόμενοι απερίσκεπτα σ' όσους αδικούν, θα παρασύρουν πολλούς να επιθυμούν παρόμοιες (εγκληματικές) πράξεις.