Όλα αυτά λοιπόν αφού καλά τα μελετήσης και τα συζητήσης με τον εαυτό σου σε όλο τους το βάθος, αν κάτι από όσα σου είπα σου φανή κάπως άτονο και οπωσδήποτε κατώτερο από τις προσδοκίες σου, να το αποδώσης μόνο στην ηλικία μου, που όλοι θα την έβλεπαν δικαιολογημένα με κάποια επιείκεια. Αν όμως σου φανούν όμοια με αυτά που πιο παλιά υποστήριξα, είναι ανάγκη να πεισθής πως δεν είναι τα γηρατειά μου που τα επινόησαν, αλλά μου τα είχε υποβάλει κάποια δύναμη θεϊκή, που φυσικά δε νοιάζεται για μένα, αλλά για την Ελλάδα και θέλει και αυτή να απαλλάξη από τα σημερινά δεινά της, αλλά και εσένα να σε περιβάλλη με δόξα μεγαλύτερη από όση έχεις τώρα. Και είμαι βέβαιος ότι δεν αγνοείς με ποιο τρόπο ρυθμίζουν οι θεοί τις τύχες των ανθρώπων: Δε φέρνουν με τα ίδια τους τα χέρια ούτε τις συμφορές ούτε την ευτυχία στους ανθρώπους, αλλά στο κάθε πράγμα δίνουνε τέτοιο νόημα, ώστε με τις δικές μας τις ενέργειες να προκαλούμε εμείς οι ίδιοι πότε τη μια πότε την άλλη από τις δυο καταστάσεις. Έτσι ίσως και τώρα: Τους λόγους τους ανάθεσαν σε μένα, ενώ στις πράξεις όρισαν εσένα, κρίνοντας πως εσύ θα τις πετύχαινες με τον πιο τέλειο τρόπο και πως ο λόγος ο δικός μου δε θα προκαλούσε ίσως δυσφορία σ' αυτούς που θα τον άκουγαν. Φτάνω μάλιστα στο σημείο να πιστεύω ότι τα προηγούμενά σου κατορθώματα ποτέ δε θα είχαν τέτοια σπουδαιότητα, αν κάποιος από τους θεούς δεν είχε συνεργήσει, και όχι φυσικά μόνο για να μπορέσης να συνεχίσης τον πόλεμο ενάντια στους βαρβάρους που κατοικούνε στην Ευρώπη, αλλά κυρίως για να εξασκηθής σ' αυτούς, να αποχτήσης πείρα, να συνειδητοποιήσης τις δυνάμεις σου και ύστερα να στρέψης την προσοχή σου σ' αυτά που τώρα εγώ σε συμβουλεύω. Και δίχως άλλο είναι ντροπή η τύχη να σε οδηγή σε δρόμους ένδοξους και συ να μένης πίσω, να μην προσφέρεσαι να σε ανεβάση εκεί που θέλει εκείνη.

Νομίζω βέβαια πως πρέπει να εκτιμάς όλους που λεν λόγια καλά για όσα ως τώρα έκανες, να είσαι όμως βέβαιος ότι το πιο λαμπρό εγκώμιο σού το πλέκουν εκείνοι που σε θεωρούν άξιο για πράξεις πιο σπουδαίες από όσες έχεις κάνει και εκείνοι που δε μιλούν ευχάριστα μόνο για το παρόν, αλλά θα κάνουν τις μελλούμενες γενιές να νιώθουν τόσο θαυμασμό για τις δικές σου πράξεις, όσο δε θα έχουν νιώσει για κανέναν προγενέστερο. Βέβαια πολλά τέτοια ακόμα θα ήθελα να πω, αλλά δεν έχω τη δύναμη. Το λόγο τον έχω ήδη πει πιο πολλές φορές από όσες ίσως θα έπρεπε.

Τώρα απομένει να ανακεφαλαιώσουμε όλα τα προηγούμενα, για να μπορέσης να κοιτάξης μέσα σε λιγοστές γραμμές τον κεντρικό πυρήνα από τις συμβουλές μου: Λέω λοιπόν πως πρέπει να γίνης ο ευεργέτης των Ελλήνων, ο βασιλιάς των Μακεδόνων και ο κυρίαρχος όσο μπορείς πιο πολλών βαρβάρων. Αν ενεργήσης έτσι, όλοι θα σου χρωστούνε χάρη: Οι Έλληνες για τις ευεργεσίες σου, οι Μακεδόνες που τους κυβερνάς σα βασιλιάς σωστός και όχι σαν τύραννος· και όλοι οι άλλοι οι λαοί που θα τους απαλλάξης από τη δεσποτική κυριαρχία των βαρβάρων, για να τους προσφέρης την προστασία των Ελλήνων.

Αν βέβαια όλα αυτά έχουν γραφή με όλες τις λεπτομέρειες και όπως το απαιτούν οι περιστάσεις, σωστό είναι να το μάθω από σας που με ακούτε· ότι όμως άλλος κανείς δεν είναι σε θέση να σου δώση συμβουλές πιο ωφέλιμες από αυτές και πιο ταιριαστές για τις συνθήκες που μας περιβάλλουν τώρα, νομίζω πως το ξέρω με ασφάλεια.

Αφού λοιπόν εξετάσης και εκτιμήσης όλας αυτάς τας απόψεις που σου παρουσίασα, αν ένα μέρος του λόγου μου σου φανή ασθενές ή κατώτερον των προσδοκιών σου, να κατηγορήσης διά τούτο την ηλικίαν μου, διά την οποίαν όλοι ήθελον με συγχωρήσει· εάν δε μερικά σημεία του λόγου μου είναι όμοια προς όσα πρωτύτερα έχω δημοσιεύσει, να νομίζης ότι αυτά δεν τα εύρε το γήρας μου, αλλά μου τα ενέπνευσε κάποιος θεός, όχι διότι φροντίζει δι' εμέ, αλλά διότι φροντίζει διά την Ελλάδα και διότι θέλει και αυτήν να απαλλάξη από τας παρούσας συμφοράς της και σε να περιβάλη με μεγαλυτέραν δόξαν από όσην έχεις τώρα. Νομίζω δε ότι δεν αγνοείς κατά ποίον τρόπον οι θεοί ρυθμίζουν τας υποθέσεις των ανθρώπων. Διότι δεν δίδουν ενεργούντες με τα ίδια τα χέρια των ούτε τα αγαθά, ούτε τα κακά εις τους ανθρώπους, αλλ' εμπνέοντες εις έκαστον εξ ημών σκέψεις, αι οποίαι μας καθιστούν τους μεν διά τους δε δημιουργούς των αγαθών τούτων ή των κακών. Όπως ίσως και τώρα εις εμέ μεν ανέθεσαν οι θεοί την αποστολήν να ομιλώ, εις σε δε να εκτελέσης τας συμβουλάς μου, διότι προέβλεψαν ότι συ θα διηύθυνες κατά τον πλέον ένδοξον τρόπον τας υποθέσεις της Ελλάδος, και ο λόγος μου θα ήτο ελάχιστα ενοχλητικός εις αυτούς που τον ακούουν. Νομίζω ότι και τα προηγούμενα κατορθώματά σου δεν θα ήσαν μεγάλα κατά το μέγεθος, αν δεν εβοήθει κάποιος από τους θεούς, όχι διά να πολεμής διαρκώς κατά των βαρβάρων που κατοικούν εις την Ασίαν, αλλά διά να επιδιώξης αυτά που σε συμβουλεύω, αφού ασκηθής προηγουμένως εις τον πόλεμον αυτόν, αποκτήσης πείραν και δειχθής τοιούτος οποίος είσαι. Διότι είναι αισχρόν, ενώ η τύχη βαδίζει, τρόπον τινά, έμπροσθέν σου και σε οδηγεί προς την δόξαν, συ να μείνης οπίσω και να μη προσφέρης τον εαυτόν σου εις τα πεπρωμένα, εις τα οποία αύτη θέλει να σε οδηγήση.

Νομίζω ότι έχεις υποχρέωσιν όλους μεν να τιμάς, όσοι λέγουν κάτι καλόν διά τα κατορθώματά σου, να νομίζης δε ότι άριστα επαινούν εκείνοι που κρίνουν την ιδιοφυΐαν σου αξίαν να επιτελέση ακόμη μεγαλύτερα κατορθώματα από αυτά που κατώρθωσες και εκείνοι που δεν ομιλούν διά το παρόν μόνον διά να σε ευχαριστήσουν, αλλ' οι οποίοι θα κάμουν τους μεταγενεστέρους να θαυμάζουν τόσον πολύ τας πράξεις σου, όσον δεν θαυμάζουν τας πράξεις κανενός άλλου εκ των προγενεστέρων. Ενώ δε επιθυμώ να λέγω πολλά τοιαύτα, δεν δύναμαι να το κάμω· και την αιτίαν τούτου έχω είπει περισσότερον συχνά από ό,τι έπρεπε.

Υπολείπεται τώρα να ανακεφαλαιώσω όσα είπον προηγουμένως, διά να έχης προ οφθαλμών όσον το δυνατόν εν συντομία το σύνολον των συμβουλών μου. Λέγω λοιπόν ότι έχεις υποχρέωσιν να ευεργετής τους Έλληνας, να είσαι βασιλεύς των Μακεδόνων και να υποτάξης υπό την εξουσίαν σου όσον το δυνατόν περισσοτέρους βαρβάρους. Αν τα κατορθώσης αυτά, όλοι θα σου χρεωστούν ευγνωμοσύνην, οι μεν Έλληνες διά τας ευεργεσίας που θα τους προσφέρης, οι Μακεδόνες, διότι θα τους κυβερνάς ως βασιλεύς και ουχί ως τύραννος, οι δε άλλοι λαοί, διότι εξ αιτίας σου θα απαλλαγούν από την βαρβαρικήν τυραννίαν και θα κυβερνώνται επί τη βάσει των ελληνικών νόμων και εθίμων. Κατά πόσον λοιπόν αυτά, που έχω είπει, είναι σύμφωνα προς τας περιστάσεις και τας δυσκολίας που προέρχονται εκ των περιστάσεων τούτων, δίκαιον είναι να ζητήσω να μάθω από σας που ακούετε τώρα τον λόγον μου· νομίζω όμως ότι έχω σαφή συνείδησιν, ότι κανείς δεν ήθελε σου δώσει συμβουλάς ωφελιμωτέρας και περισσότερον αρμοζούσας προς τα γεγονότα, εν μέσω των οποίων ζώμεν.